‘วันพยาบาลแห่งชาติ’ พยาบาลไทยยังเผชิญอุปสรรคการทำงาน 'เสี่ยงชีวิต-ภาระงานหนัก'

‘21 ต.ค. วันพยาบาลแห่งชาติ’ พบพยาบาลไทยยังเผชิญอุปสรรคการทำงาน ทั้งเสี่ยงชีวิต-ภาระงานหนัก เรียกร้องกรณีเสียชีวิตในหน้าที่ให้ 'ปูนบำเหน็จ-มีเงินทดแทน-ธงชาติคลุมร่าง-เหรียญกล้าหาญ' หลังพยาบาลวัย 25 ปี ถูกตำรวจขับรถชนเสียชีวิตขณะปฏิบัติหน้าที่ในรถฉุกเฉิน ภาคธุรกิจออกแคมเปญ ‘นางฟ้ายังอยู่ยาก’ สะท้อนวิกฤตภาระงานหวังสมทบทุนกองทุนช่วยเหลือพยาบาลผู้ประสบภัยจากการปฏิบัติงาน ‘สหภาพพยาบาลแห่งประเทศไทย’ เชิญชวนสมัครสมาชิกสร้างความเข้มแข็งให้วิชาชีพ ชี้พยาบาลไทยนั้นก็ต้องการความมั่นคงปลอดภัยเช่นมนุษย์คนหนึ่งด้วยเหมือนกัน

21 ต.ค. 2561 เนื่องในวันพยาบาลแห่งชาติ (21 ต.ค.) (รวมทั้งยังเป็นวันทันตสาธารณสุข) หลายจังหวัดหลายโรงพยาบาลได้จัดกิจกรรมตั้งแต่ช่วงต้นสัปดาห์ที่ผ่านมา อาทิเช่น กรุงเทพฯ เชียงใหม่ หนองคาย ร้อยเอ็ด นราธิวาส และ โรงพยาบาลตำรวจ เป็นต้น โดยนอกเหนือจากการสดุดีเทิดพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีแล้ว ก็ยังมีการเชิดชูเกียรติพยาบาลผู้เสียสละ มอบใบประกาศเกียรติคุณแด่พยาบาลและทันตสาธารณสุขในแต่ละจังหวัด

ทั้งนี้วิชาชีพพยาบาลในประเทศไทยต้องเผชิญกับปัญหานานานัปการ ไม่ว่าจะเป็นการทำงานหนักมีชั่วโมงการทำงานยาวนาน ค่าตอบแทนน้อยเมื่อเทียบกับการทำงานในภาคเอกชน ชีวิตไม่มั่นคงหากยังไม่ได้บรรจุราชการ รวมทั้งการเสี่ยงชีวิตในขณะปฏิบัติหน้าที่

สหภาพพยาบาลแห่งประเทศไทย ได้รวบรวมข้อมูล 'ตาย พิการ เจ็บป่วยระยะยาว' ของผู้ประสบอุบัติเหตุที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงานด้านสาธารณสุข จากสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.) ตั้งแต่ปีงบประมาณ พ.ศ. 2557-2560 พบว่ามีอุบัติเหตุรวม 178 ครั้ง มีผู้บาดเจ็บรวม 392 คน ผู้เสียชีวิตรวม 49 คน ในจำนวนนี้เป็นพยาบาลเสียชีวิตถึง 4 คน (ข้อมูล ณ ปี 2560)

อาชีพ 'พยาบาล' คนคาดหวังสูง แต่กลับถูกทำร้ายบ่อยครั้ง
'สหภาพพยาบาล' ระบุ 'งานหนัก-เงินน้อย-สวัสดิการต่ำ' วอนเพิ่มสิทธิ์บรรจุข้าราชการ

ตัวอย่างความสูญเสียของบุคลากรด้านสาธารณสุขในรอบไม่กี่ปีมานี้

สภาพรถพยาบาลของหน่วยกู้ภัยลือชาท่าวังทอง นำผู้ป่วยไปส่งที่ จ.อุทัยธานี ประสบอุบัติเหตุระหว่างกลับ จ.พะเยา เมื่อเดือน ก.ย. 2561 เหตุการณ์นี้มีพยาบาลเสียชีวิต 2 คน เจ้าหน้าที่กู้ภัย 1 คน ที่มาภาพ: ชมรมนักขับรถฉุกเฉิน ประเทศไทย

ก.พ. 2555 นายนิพนธ์ มนตรี อายุ 22 ปี บุรุษพยาบาลโรงพยาบาลเขาฉกรรจ์ จ.สระแก้ว ถูกยิงเสียชีวิตขณะปฏิบัติหน้าที่ในห้องฉุกเฉิน เหตุจากคนร้ายไม่พอใจที่สอบประวิติภรรยานาน

ก.พ. 2557 น.ส.วิไลวรรณ แก้วเขียว อายุ 25 ปี พยาบาลวิชาชีพ โรงพยาบาลร้อยเอ็ด เสียชีวิตเนื่องจากรถโรงพยาบาลร้อยเอ็ดได้เกิดอุบัติเหตุขณะกำลังนำส่งผู้ป่วยไปยังศูนย์หัวใจสิริกิติ์ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มหาวิทยาลัยขอนแก่น พลิกคว่ำ เหตุการณ์นี้ยังมีผู้ได้รับบาดเจ็บอีก 4 ราย

ก.ค. 2558 น.ส.น้ำฝน แมลงทับ เจ้าพนักงานฉุกเฉินการแพทย์ โรงพยาบาลบ้านใหม่ไชยพจน์ จ.บุรีรัมย์ เสียชีวิตเนื่องจากรถพยาบาลประสบอุบัติเหตุขณะนำผู้ป่วยส่งต่อไปโรงพยาบาลบุรีรัมย์

ก.ย. 2560 น.ส.เปมิกา ผาเหลา อายุ 35 ปี พยาบาลวิชาชีพของโรงพยาบาลเขมราฐ จ.อุบลราชธานี ประสบอุบัติเหตุจนเสียชีวิต ขณะขับรถส่วนตัวเพื่อร่วมวิ่งการกุศลที่มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี โดยก่อนเสียชีวิตโพสต์ข้อความว่า “เข้าเวรต่อเนื่อง 24 ชั่วโมงไม่รู้จะไปวิ่งการกุศลไหวมั้ย”

พ.ย. 2560 นางมณี ขอจ๋วนเตี๋ยว พยาบาลวิชาชีพ อายุ 59 ปี เสียชีวิตภายหลังจากประสบอุบัติเหตุรถตู้พยาบาล ชนต้นไม้ไหล่ทางขณะเดินทางกลับจากรีเฟอร์ผู้ป่วยโรงพยาบาลวชิระภูเก็ต

ธ.ค. 2560 นางสุมาลี แคนยุกต์ อายุ 39 ปี พยาบาลวิชาชีพ โรงพยาบาลรัษฎา จ.ตรัง ประสบอุบัติเหตรถส่วนตัวเกิดเสียหลักชนกับราวสะพาน และพลัดตกลงไปในคลองข้างทางจนทำให้เสียชีวิต เจ้าหน้าที่ตำรวจสันนิษฐานว่า ขณะที่นางสุมาลีกำลังขับรถมุ่งหน้าเพื่อไปเข้าเวรในช่วงดึก แต่มีฝนตกหนักทำให้เกิดน้ำท่วมหลายจุดไม่มีไฟฟ้าแสงสว่างบนถนน

ก.ย. 2561 น.ส.พัชลิตา หงษา อายุ 20 ปี และ นางอังสุมาลิน รักชาติ อายุ 43 ปี พยาบาลวิชาชีพ โรงพยาบาลพะเยา และนายพงศ์พิสุทธิ์ ศรีพรม อายุ 22 ปี เจ้าหน้าที่กู้ภัยลือชาท่าวังทอง เสียชีวิตหลังรถพยาบาลของหน่วยกู้ภัยลือชาท่าวังทอง นำผู้ป่วยไปส่งที่ จ.อุทัยธานี ประสบอุบัติเหตุระหว่างกลับ จ.พะเยา

ต.ค. 2561 น.ส.สุดารัตน์ เชื่อมาก อายุ 25 ปี พยาบาลวิชาชีพ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพชุมชน (รพ.สต.) เขาคอก ซึ่งอยู่ระหว่างปฏิบัติหน้าที่บนรถฉุกเฉินระหว่างการส่งต่อผู้ป่วยจากโรงพยาบาลประโคนชัยไปยังโรงพยาบาลบุรีรัมย์ ถูกตำรวจยศ ร.ต.อ. สภ.ประโคนชัย ขับรถปิกอัพชนรถฉุกเฉินจนเสียชีวิต เหตุการณ์นี้ยังมีผู้บาดเจ็บอีกหลายราย

เรียกร้องกรณีเสียชีวิตในหน้าที่ให้ 'ปูนบำเหน็จ-มีเงินทดแทน-ธงชาติคลุมร่าง-เหรียญกล้าหาญ'

พิธีฌาปนกิจศพ น.ส.สุดารัตน์ เชื่อมาก พยาบาลวิชาชีพ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพชุมชน (รพ.สต.) เขาคอก เสียชีวิตขณะปฏิบัติหน้าที่เมื่อวันที่ 15 ต.ค. 2561 ที่มาภาพ: เฟสบุ๊คพยาบาลวิชาชีพลูกจ้างชั่วคราว กระทรวงสาธารณสุข

จากกรณีล่าสุดที่ตำรวจยศ ร.ต.อ. สภ.ประโคนชัย ขับรถปิกอัพชนรถฉุกเฉินที่อยู่ระหว่างการส่งต่อผู้ป่วยจากโรงพยาบาลประโคนชัยไปยังโรงพยาบาลบุรีรัมย์ ทำให้ น.ส.สุดารัตน์ เชื่อมาก อายุ 25 ปี พยาบาลวิชาชีพ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพชุมชน (รพ.สต.) เขาคอก ซึ่งอยู่ระหว่างปฏิบัติหน้าที่เสียชีวิตและบาดเจ็บหลายราย เมื่อวันที่ 15 ต.ค. 2561 ที่ผ่านมา

ต่อมาเมื่อวันที่ 19 ต.ค. 2561 ไทยรัฐออนไลน์ รายงานว่า เฟสบุ๊คพยาบาลวิชาชีพลูกจ้างชั่วคราว กระทรวงสาธารณสุข ได้มีการโพสต์เพื่อเรียกร้องให้มีการคุ้มครองในระหว่างปฏิบัติหน้าที่ ซึ่งใจความตอนหนึ่ง เรียกร้องสิทธิให้มีการเยียวยา และเพิ่มสวัสดิการแก่พยาบาลที่เสียชีวิต 3 ข้อ คือ 1. เนื่องจากตายในหน้าที่ ขอให้มีการปูนบำเหน็จเป็นชำนาญการพิเศษเลยได้หรือไม่ 2. เงินทดแทน เป็นสวัสดิการ คือ เงินเดือนสุดท้ายที่ได้รับ × อายุราชการที่จะเกษียณ มอบให้เป็นก้อน และ 3. ธงชาติคลุม เป็นเกียรติประวัติแก่วงศ์ตระกูล เชิดชูคุณงามความดี และเหรียญกล้าหาญ นอกจากนี้ยังขอเรียกร้องให้กระทรวงสาธารณสุขออกมาดำเนินการ แก้ไขปัญหาภายใน 15 วันหากไม่มีความคืบหน้า เหล่าพยาบาลทั้งหลายจะเดินทางเข้าทำเนียบเพื่อยื่นหนังสือกับนายกรัฐมนตรี โดยตรง ส่วนประเด็นที่ต้องการจะเรียกร้องให้เกิดขึ้นต่อสังคมคือ 1. การเอาผิดตามกฎหมายของผู้กระทำผิดเมาแล้วขับ เช่นกรณีนี้ ต้องได้รับการลงโทษ อย่างถึงที่สุด 2. การเยียวยาผู้ได้รับบาดเจ็บและเสียชีวิต จากการ นำส่งหรือโดยสารบนรถพยาบาล ที่เกิดอุบัติเหตุต้องเป็นธรรม 3. กระทรวงต้องออกกฎหมาย คุ้มครองและดูแลให้เกิดสิทธิ และประโยชน์ของผู้ที่เสียชีวิตหรือบาดเจ็บขณะปฏิบัติหน้าที่ เช่นเดียวกับ ข้าราชการหน่วยอื่นเช่นตำรวจหรือทหาร

1 ต่อ 15 นางฟ้ายังอยู่ยาก! โฆษณาสะท้อนวิกฤตภาระงานวิชาชีพพยาบาลและคุณภาพชีวิตพยาบาล

ทั้งนี้ช่วงเดือน ต.ค. 2561 บริษัทสุข ไดมอนด์ (Sook Diamond) ได้ปล่อยแคมเปญโฆษณาตัวใหม่ ชุด ‘นางฟ้ายังอยู่ยาก’ เพื่อสื่อสารกับสังคมในลักษณะเป็นอีกเสียงหนึ่งที่ ‘ขอพูดแทนพยาบาล’ เพราะมีความเข้าใจและเห็นใจพยาบาลที่กำลังแบกรับศึกหนักทั้งจากภาระงาน และความคาดหวังของสังคม คาดสะท้อนวิกฤตภาระงานวิชาชีพพยาบาลและคุณภาพชีวิตพยาบาล

ศุกร์สิริ อิสรชาญวาณิชย์ กรรมการผู้จัดการบริษัทสุข ไดมอนด์ กล่าวว่าตัวเลข 1 ต่อ 15 เป็นตัวเลขที่ใช้เพื่อการสื่อสาร มีที่อ้างอิงจากข้อมูลมาตรฐานทั่วไป การดูแลผู้ป่วยที่นอนในโรงพยาบาล อัตราส่วนพยาบาล 1 คน ควรรับผิดชอบดูแลผู้ป่วย 4 คน หรือ 4 เตียงแต่จากข้อมูลของหลายแห่ง เช่น จากการแถลงของผู้อำนวยการโรงพยาบาลแห่งหนึ่งที่มีข่าวพยาบาลดูแลผู้ป่วยไม่ดี แล้วถูกถ่ายคลิปเผยแพร่เมื่อเร็วๆ นี้ ระบุว่า ที่โรงพยาบาลแห่งนั้น พยาบาล 1 คน ต้องดูแลผู้ป่วยถึง 12-15 คน ซึ่งถ้าจะให้ดีควรดูแลเพียง 2 -3 คน ตัวเลขนี้สอดคล้องกับข้อความในหน้าเพจเฟสบุ๊คของสหภาพพยาบาลแห่งประเทศไทย ที่ระบุว่ามาตรฐานพยาบาล 1 คน ต่อคนไข้ไม่เกิน 4 คน ต่อเวร แต่ในความจริงเขาจะได้รับกันคนละ 10-20 คน ต่อเวร เพราะคนไข้มีจำนวนมาก และปกติพยาบาลควรทำงานเดือนละ 22 วัน แต่บางคนต้องทำงาน 31 วัน 31 เวร เกิดปัญหาล้าและเกิดความผิดพลาดได้

แม้ว่าอาชีพพยาบาลจะเป็นงานที่ทำเพื่อหารายได้เลี้ยงชีพ แต่ด้วยลักษณะงานมีความแตกต่างจากอาชีพอื่นตรงที่จะอาศัยเพียงความรู้และทักษะการปฏิบัติงานเท่านั้นยังไม่พอ แต่ยังต้องอาศัยความกรุณาปราณีที่มาจากหัวใจ ซึ่งไม่สามารถจะใช้อะไรมาเค้นบังคับให้เกิดขึ้นได้ ดังเพลงมาร์ชพยาบาลที่มีเนื้อร้องประโยคแรกว่า "อันความกรุณาปราณี จะมีใครบังคับก็หาไม่ หลังมาเองเหมือนฝนอันชื่นใจจากฟากฟ้าสุลาลัยสู่แดนดิน"

ใครๆ จึงมักเปรียบว่าพยาบาลเป็นเหมือน ‘นางฟ้า’ สำหรับผู้ป่วย แต่จากสถานการณ์ที่รับรู้กันโดยทั่วไป ทำให้พยาบาลไม่มีความสุขและอยู่ในวิชาชีพได้ยาก แม้มีใจรักและอยากที่จะดูแลผู้ป่วย แต่หลายคนก็มองหาโอกาสที่จะเปลี่ยนงาน เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น จึงเป็นที่มาของวลี ‘1 ต่อ 15 นางฟ้ายังอยู่ยาก’

ศุกร์สิริกล่าวต่อว่า แม้ว่าส่วนใหญ่พยาบาลทำงานด้วยความตั้งใจและยึดมั่นในจรรยาบรรณแห่งวิชาชีพอยู่แล้ว แต่ในยุคที่เราทุกคนมีกล้องถ่ายรูปในโทรศัพท์มือถือ และมีโซเชียลมีเดียเป็นช่องทางสื่อสารความพอใจและไม่พอใจ แพร่กระจายไปสู่วงกว้างอย่างรวดเร็ว ทำให้พยาบาลยิ่งต้องเพิ่มความระมัดระวังมากขึ้นซึ่งตนเคยเป็นพยาบาลมาก่อน และตอนที่เป็นพยาบาลจบใหม่เคยอยู่เวรให้การรักษาคนไข้ผิดพลาด คนไข้ไส้ติ่งแตกต้องผ่าตัดใหญ่และหยุดการเรียนไปหนึ่งปี ถ้าเป็นสมัยนี้อาจจะโดนฟ้องไปแล้ว

สำหรับแคมเปญโฆษณานี้ เตรียมการมาระยะหนึ่งแล้วเพื่อเผยแพร่ในช่วงวันพยาบาลแห่งชาติ 21 ต.ค. 2561 ทางบริษัทได้จัดทำเครื่องประดับเพชรแท้รูปดอกปีบ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของพยาบาลไทยออกสู่ตลาด โดยทุกชิ้นที่ขายได้จะหักเงิน 500 บาท มอบให้สภาการพยาบาลสมทบทุนกองทุนช่วยเหลือพยาบาลผู้ประสบภัยจากการปฏิบัติงาน

"แคมเปญนี้ มีวิดีโอโฆษณา 3 ตัวต่อเนื่องกัน มีเป้าหมายสูงสุดที่การสื่อสารกับสังคมให้รับรู้และตระหนักถึงภาระงานที่พยาบาลกำลังแบกรับอยู่ และอยากให้พยาบาลรู้ว่ามีคนอีกมากที่เข้าใจพวกเขา ส่วนการแก้ไขปัญหาใหญ่ๆ นั้นฝ่ายที่เกี่ยวข้องคงมีการดำเนินการไป แต่เราก็ทำในกำลังของเรา โดยเราใช้เพชรแท้ เป็นสัญญะเพื่อปลุกเร้าระบบคุณค่าบางอย่างที่เราและพยาบาลและอาจจะรวมถึงคนทั่วไปด้วยที่จะเกิดความรู้สึกร่วมกัน และโฆษณาตัวหนึ่งจะสื่อสารกับพยาบาลด้วยว่า ถ้าจะอยู่ในวิชาชีพนี้ให้มีความสุข พยาบาลจะทำอย่างไร รอติดตามชมทางโซเชียลมีเดียต่างๆ หากได้ชมแล้วถูกใจก็ช่วยแชร์กันไปมาก ๆ ค่ะ" กรรมการผู้จัดการบริษัทสุข ไดมอนด์ กล่าวตอนท้าย

‘สหภาพพยาบาลแห่งประเทศไทย’ เชิญชวนสมัครสมาชิก

นอกจากนี้ เนื่องในวันพยาบาลแห่งชาติ (21 ต.ค.) สหภาพพยาบาลแห่งประเทศไทย (Nurses Union of Thailand - NUOT) ได้เชิญชวนผู้ทำงานด้านสาธารณสุขทั้งรัฐและเอกชน สมัครเป็นสมาชิกสหภาพฯ โดยระบุว่า

สองมือของพยาบาลนั้น คอยปกป้องคุ้มครองชีวิตคนไข้ตลอดเวลา เพื่อให้ชีวิตคนไข้ปลอดภัย ในชีวิตงานการพยาบาลนั้นกระทำเพื่อเรียกร้องคุ้มครองสิทธิผู้ป่วยตลอดเวลา

การที่พยาบาลไทยต้องแบกรับภาระงานที่หนักเกินจำนวนพยาบาลที่มีอยู่ ดูแลผู้ป่วยหนัก ซับซ้อน จำนวนมาก มีความเครียด กดดัน ภายใต้ความคาดหวังที่เต็มเปี่ยมของทุกฝ่าย

สังคมจะรับรู้หรือไม่พยาบาลไทยนั้นต้องทำหน้าที่ดูแลคุ้มครองชีวิตคนไข้ในทุกมิติของความเป็นมนุษย์ ต้องทำหน้าที่คาบเกี่ยวกับวิชาชีพอื่น ต้องทำงานในสถานการณ์ที่ไม่ปลอดภัย .......ในสภาวะการทำงานที่หนักเกิน ต้องทำงานในยามวิกาลเป็นเวลายาวนานหลายชั่วโมง เวลาการพักผ่อนไม่เพียงพอ ต้องเผชิญเชื้อโรคร้ายที่ทวีความรุนแรงมากขึ้นทุกวัน ต้องเผชิญความเสี่ยงต่อสิ่งแวดล้อมที่ไม่ปลอดภัยทั้งด้านกายภาพ ด้านสังคม

พยาบาลไทยทำหน้าที่ดูแลชีวิตมนุษย์ด้วยสุจริตใจ สิ่งที่ได้เสนอแนะเพื่อการแก้ไข เปลี่ยนแปลงนั้น เป็นสิ่งที่ส่งผลต่อดีผู้รับบริการอย่างแน่นอน พยาบาลไทยต้องการมีสภาพแวดล้อมการทำงานที่ดี ต้องการแรงจูงใจในการทำงาน ต้องการคงอยู่ในวิชาชีพเพื่อปกป้องคุ้มครองชีวิตคนไข้ให้ปลอดภัย แต่ถึงอย่างไรพยาบาลไทยนั้นก็ต้องการความมั่นคงปลอดภัยเช่นมนุษย์คนหนึ่งด้วยเหมือนกัน # 21 ตุลาคม 2561 # มาสมัครสมาชิก# สหภาพพยาบาลแห่งประเทศไทย เพื่อรวมพลังพยาบาลที่เดือดร้อนจากสภาพการทำงานในปัจจุบัน

ใบสมัครออนไลน์คลิ๊กที่นี่

ทั้งนี้สหภาพพยาบาลแห่งประเทศไทยยืนยันว่าจะเป็นอีกองค์กรที่มาช่วยสนับสนุนให้ พยาบาลมีพลังในการขอสิทธิ์ต่อรอง เจรจา และอธิบาย กับต้นสังกัดทั้งระดับองค์กร กระทรวงสาธารณสุขและรัฐบาลในการประเมินการทำงาน การให้ค่าตอบแทน ในเรื่องเงินเดือน ค่าจ้าง สวัสดิการ การพัฒนาความก้าวหน้า การคุ้มครองสิทธิและผลประโยชน์ของพยาบาล ความปลอดภัยในการทำงาน และจัดอัตราพยาบาลต่อคนไข้ตามมาตรฐาน มีหลักประกันความมั่นคง มีคุณภาพชีวิตที่ดีพร้อมที่จะให้บริการเพื่อความสุขของสังคม

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท