เชียงใหม่ : 'เส้นทางสายโพธิ์' กับข้อเสนอโมเดลย่านวัฒนธรรม-เศรษฐกิจแห่งใหม่

อนินท์ญา ขันขาว รายงาน

เปิดข้อเสนอ 'เส้นทางสายโพธิ์' ผ่าน 3 นักวิชาการด้านล้านนาศึกษาและวิศวกรรม กับการออกแบบเพื่อเป็นย่านวัฒนธรรมและเศรษฐกิจแห่งใหม่ของเชียงใหม่

สืบเนื่องจากการจัดทำโครงการขยายถนนซุปเปอร์ไฮเวย์ - ถนนห้วยแก้ว แยกรินคำ จ.เชียงใหม่ ของแขวงทางหลวงนั้นทำให้กรณีการโต้เถียง เรื่อง การตัดต้นโพธิ์ที่มีอายุเก่าแก่ โดยฝ่ายเห็นด้วยกับการตัดเนื่องจากจะทำให้เกิดอุบัติเหตุ แต่ในทางกลับกันอีกฝ่ายหนึ่งก็มองว่าต้นไม้ต้นนี้มีประวัติศาสตร์ มีคุณค่าทางจิตใจกับคนส่วนหนึ่งในเชียงใหม่ จนกระทั่งการทำถนนบริเวณนั้นสำเร็จแต่ปรากฏว่ามีต้นโพธิ์ดังกล่าวอยู่กลางถนนทำให้มีการใช้แบริเออร์มากั้นมาระยะหนึ่งแล้ว และขณะนี้แขวงทางหลวงมีการจะขยายถนนตรงบริเวณลานน้ำพุห้างเมญ่าซึ่งแน่นอนว่าต้นโพธิ์ต้นนี้อาจจะถูกตัด ซึ่งมีข้อวิจารณ์ด้วยว่าการขยายถนนนั้นไม่ได้เป็นการแก้ปัญหารถติดได้อย่างตรงจุด และหากการขยายถนนในครั้งนี้สำเร็จจะมีการส่งผลกระทบต่อโครงการอื่นๆ ในอนาคต

จึงนำมาสู่ข้อเสนอ 'เส้นทางสายโพธิ์' ที่เป็นการออกแบบเพื่อเป็นย่านวัฒนธรรมและเศรษฐกิจแห่งใหม่ของเชียงใหม่ โดยนักวิชาการทั้ง 3 คน คือ รศ.สมโชติ อ๋องสกุล จากศูนย์ล้านนาศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, ภักดีกุล รัตนา และ รศ.ชูโชค อายุพงศ์ คณะวิศวกรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้กล่าวถึงการจัดทำโมเดลเส้นทางสายโพธิ์ไว้อย่างหน้าสนใจ ซึ่ง Kowit Boondham สรุปการจากวงประชุมเกี่ยวกับแก้ปัญหาต้นโพธิ์ ที่ถนนซุปเปอร์ไฮเวย์ฯ ดังกล่าวไว้ดังนี้

สำหรับเหตุที่คนเชียงใหม่บางส่วนถึงคัดค้านย้ายต้นโพธิ์ต้นนี้ รศ.สมโชติ เล่าไว้อย่างน่าสนใจโดยเล่าย้อนไปต้นโพธิ์ต้นแรกแถบนี้ คือ ต้นมหาโพธิ์ต้นแรก ที่พระเจ้าติโลกราชปลูก ต้นโพธิ์ที่อยู่กลางถนนซุปเปอร์ไฮเวย์ คือต้นที่เชื่อมโยงกับวัดเจ็ดยอดที่อยู่ใกล้กันและสัตตมหาสถาน 7 อย่าง วัดที่ใช้ การสังคายนาพระไตรปิฎกครั้งที่ 8 ของโลกเมื่อ พ.ศ.2020 และถนนซุปเปอร์ไฮเวย์ถูกขยายเมื่อปี 2535 ปรากฎกระทบวัดเจ็ดยอด กรมศิลปากรขุดแต่งโบราณสถาน พบร่องรอยโบราณสถานวัดกู่แก้วจำนวนมาก..ซึ่งเชื่อมโยง สัตตมหาสถาน จำลอง 7 แห่ง นี่เป็นครั้งแรกที่คุยกับทางหลวง สามารถขยับจาก 4 เมตร เป็นเป็น 17 เมตร นี่คือที่มาทำไมต้นโพธิ์ ต้นนี้ทำไมคัดค้านการย้าย

เมื่อย้าย ต้นโพธิ์ไม่ได้ และยังมีแนวคิดการขยายถนนซุปเปอร์ไฮเวย์บริเวณแยกรินคำ บริเวณลานน้ำพุ หน้าห้างห้างเมญ่า เพิ่มช่องทางจราจรก็เกิดกระคัดค้านตามมา นักวิชาการด้านวิศวกรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มองว่าการขยายถนนดังกล่าวอาจไม่ช่วยแก้ปัญหาจราจร และอาจทำให้เกิดอุบัติเหตุได้เพราะการขยายถนนไม่ได้สอดรับกับถนนอีกฝั่งและอาจทำลายย่านเศรษฐกิจได้

ภักดีกุล พูดถึงกรณีย้ายต้นโพธิ์อย่างน่าสนใจและเสนอทางออกการทั้งการย้ายต้นโพธิ์ และรื้อลานน้ำพุห้างเมญ่า เสนอเป็น เส้นทางสายโพธิ์ : เส้นทางแห่งชีวิตและความมั่นคง ปัจจุบันย่านแยกรินคำ ถนนนิมมานเหมินทร์ และห้วยแก้ว เป็นย่านเศรษฐกิจ ท่องเที่ยวสำคัญของเชียงใหม่ การประชุมกลไกออกแบบเมืองอัจริยะ หรือ สมาร์ทซิตี้เมื่อ 4 ก.ย.ที่ผ่านมา เลือกถนนห้วยแก้ว และนิมมานฯเป็นนวัตกรรมสมาร์ทซิตี้..แนวคิดการออกแบบเส้นทางสายโพธิ์ จะสร้างแลนด์มาร์คแห่งใหม่ เป็นจุดเริ่มต้นแรงบันดาลใจแห่งใหม่ที่เริ่มจาก "ต้นโพธิ์"

ถนนเส้นทางสายโพธิ์ คือ การออกแบบย่านที่ชาญฉลาดเพื่อยกระดับทางเศรษฐกิจ (Smart Growth) ห้องรับแขกของจังหวัดเชียงใหม่ที่ดีที่สุดและมีคุณภาพ (Smart City) และสถานที่ที่ต้องไปเยือนของเมืองเชียงใหม่จากแรงบันดาลใจแห่งต้นมหาโพธิ์ (Landmark)
ดังนั้นเส้นทางสายโพธิ์

เส้นทางการท่องเที่ยวและการค้าเชื่อมต่อจากย่านการค้านิมมานเหมินท์ และห้างเมญ่าจนถึงวัดเจ็ดยอด
สร้างเศรษฐกิจท้องถิ่น
มีทางเดินที่เป็นมิตรกับผู้ใช้ โดยเชื่อมต่อระหว่างที่อยู่อาศัยไปยังร้านค้า ร้านบริการ แหล่งข้อมูลวัฒนธรรม เช่น วัดเจ็ดยอด เป็นการสร้างเส้นทางเดินดึงดูดนักท่องเที่ยวเพื่อการค้าและเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพของผู้คนในละแวกนั้น
สามารถสร้างสีสันชุมชนคนเดินเท้า
สร้างภูมิทัศน์ของย่านนี้ให้มีความสวยงาม เป็นระเบียบ มีทางเท้าที่สามารถเดินได้อย่างสะดวก และมี CCTV เพื่อให้เป็นย่านที่มีความปลอดภัย
และที่สำคัญ"เส้นทางสายโพธิ์ "จะมีการคมนาคมขนส่งหลากหลายทางเลือก
ทางเดินเท้า
ทางจักรยาน
ทางรถยนต์

ภักดีกุล กล่าว กล่าวด้วยว่า ทำให้คนที่มีตัวเลือกในการเดิน ขี่จักรยาน และการใช้รถยนต์ รวมถึงการบริการขนส่งสาธารณะ มีทางเลือกหลายทางเพื่อสนับสนุนย่านการค้า และช่วยปกป้องสภาพแวดล้อมและกระตุ้นให้เกิดกิจกรรมทางกายภาพมากขึ้น และสุดท้าย เส้นทางการออกแบบสร้างสรรค์ให้ชุมชนและละแวกใกล้เคียงมีเอกลักษณ์เฉพาะ สร้างความภาคภูมิใจในชุมชน เป็นห้องเรียนห้องใหญ่สำหรับทุกคน เส้นทางพิทักษ์รักษาทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม ที่สุดของการออกแบบ คือความสมดุลของธรรมชาติ และการพัฒนาระบบการรักษาธรรมชาติทำให้เส้นทางนี้เป็นเส้นทางสีเขียวร่มรื่นเหมาะแก่การเป็นเส้นทางท่องเที่ยวและการค้าที่เชื่อมต่อจากย่านนิมมานเหมินท์

ขณะที่ประเด็นการขยายถนนบริเวณแยกรินคำและรื้อลานน้ำพุนั้น รศ.ชูโชค ระบุว่าพื้นที่จะรื้อลานน้ำพุเป็นของกรมทางหลวง หลายคนอาจมองว่าห้างเมญ่าได้รับผลประโยชน์มากเกินไป ซึ่งเป็นเรื่องของกรมทางหลวงจัดการสัญญาเช่า และการใช้ประโยชน์ การแก้ปัญหาโดยการรื้อและขยายถนน ซึ่งมองว่าไม่ถูกต้องตามหลักการพัฒนาเมืองเพราะตอนนี้บริเวณแยกรินคำ คือข่วงเมือง เป็นลานกิจกรรมของคนเมือง..เมื่อมีการพัฒนาพื้นที่เมืองขึ้นมาแล้ว ถนนบริเวณจุดที่จะขยายเป็นขาออก ซึ่งไม่ปรากฎว่ามีปัญหาจราจรจร มองว่าการขยายถนน รถที่มาจากนิมมานฯมีเพียง 4 ช่องทางจราจรซึ่งบีบช่องทางจราจรหากขยายอาจกระทบกับปัญหาอุบัติเหตุเกิดขึ้นได้เพราะถนนไม่สอดรับกัน ดังนั้นจึ่งต้องรักษาห้องรับแขกของเมืองและพูดคุยกับกรมทางหลวงเพราะแต่ละวันย่านนี้มีผู้คนเดินทางเกี่ยวข้องวันละนับแสนคน มีมูลค่านับหมื่นล้าน

ทั้งนี้จึงมีการนำเสนอโมเดลพื้นที่แห่งอนาคตในการอนุรักษ์วัฒนธรรม รักษาความเป็นประวัติศาสตร์ที่ยาวนานของล้านนา รักษาสิ่งแวดล้อมและในขณะเดียวกันเป็นการสร้างเศรษฐกิจให้กับเมืองเชียงใหม่และพัฒนาไปสู่เมืองอัจฉริยะ (Smart City)และเมืองเติบโตอย่างชาญฉลาด (Smart Growth) มั่งคั่ง ยั่งยืน และเท่าทันโลกในปัจจุบัน

ผู้สื่อข่าวรายงานเพิ่มเติมว่าในเว็บไซต์ change.org มีผู้ตั้งแคมเปญล่ารายชื่อเพื่อสนับสนุนโมเดลนี้ด้วย https://www.change.org/p/กรมทางหลวง-จากต้นโพธิ์-ถนนซุปเปอร์ไฮเวย์-สู่ถนนเส้นทางสายโพธิ์-จ-เชียงใหม่

ข่าว