ทางการจับตัวชาวแคนาดาไว้เป็นรายที่ 2 แล้วในสัปดาห์นี้ ครั้งนี้เป็นนักธุรกิจด้านการเดินทางไปเกาหลีเหนือ หลังก่อนนี้จับกุมอดีตทูตแคนาดาผู้ทำงานให้กับองค์กรแก้ไขความขัดแย้งโดยอ้างว่าจะสืบสวนพวกเขาด้วยเหตุ "เป็นภัยต่อความมั่นคง" มีการประเมินว่าอาจเป็นการโต้ตอบหรือต้องการต่อรองกรณีแคนาดาจับกุมตัวลูกสาวบริษัทโทรคมนาคมหัวเหว่ยเมื่อต้นเดือนนี้

ซ้ายไปขวา: ไมเคิล สเปเวอร์ ไมเคิล คอวริก (ที่มา:paektuculturalexchange.org, crisisgroup.org)

เดอะการ์เดียนรายงานโดยอ้างอิงสื่อรัฐบาลจีนว่ามีชาวแคนาดาถูกรัฐบาลจีนจับกุมเป็นรายที่สองแล้วเมื่อวันที่ 13 ธ.ค. 2561 ผู้ที่ถูกจับกุมในครั้งนี้คือไมเคิล สเปเวอร์ นักธุรกิจในจีนผู้อำนวยความสะดวกในการเดินทางเข้าเกาหลีเหนือ โดยทางการจีนแถลงว่าพวกเขากำลังสืบสวนสเปเวอร์เนื่องจากต้องสงสัยว่า "กำลังกระทำการเป็นภัยต่อความมั่นคงของจีน"

กระทรวงการต่างประเทศของแคนาดาเปิดเผยว่าสเปเวอร์เคยเป็นคนที่เข้าพบคิมจองอึนผู้นำเกาหลีเหนือและเคยเป็นผู้ที่ดำเนินการให้นักบาสเก็ตบอลเอ็นบีเอชื่อดัง เดนนิส รอดแมน ได้เข้าพบกับคิมจองอึนเมื่อ 4 ปีที่แล้วซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่มีชื่อเสียงมาก

ทางการจีนระบุว่าพวกเขาเริ่มต้นสืบสวนสเปเวอร์มาตั้งแต่วันที่ 10 ธ.ค. ที่ผ่านมาในสถานทำการกระทรวงความมั่นคงในสาขาเมืองตานตง มณฑลเหลียวหนิง โดยก่อนหน้ากรณีของสเปเวอร์ เจ้าหน้าที่ฝ่ายความมั่นคงจีนเคยควบคุมตัวชาวแคนาดาอีกรายหนึ่ง คืออดีตทูตแคนาดา ไมเคิล คอวริก ในกรุงปักกิ่ง เมื่อวันที่ 10 ธ.ค. ที่ผ่านมา โดยที่จนถึงเมื่อวันที่ 12 ธ.ค. รัฐมนตรีกระทรวงต่างประเทศของแคนาดาก็กล่าวว่าพวกเขายังไม่สามารถติดต่อและรู้สถานที่ควบคุมตัวคอวริก และจะพยายามสืบค้นให้แน่ใจในเรื่องนี้รวมถึงหารือประเด็นนี้กับทางการจีนด้วย 

เพื่อนของสเปเวอร์เริ่มสงสัยว่าเขาหายตัวไปหลังจากที่สเปเวอร์ไม่ปรากฏตัวที่กรุงโซล ประเทศเกาหลีใต้เมื่อวันที่ 10 ธ.ค. ที่ผ่านมาตามที่มีการนัดประชุมและจัดงานอีเวนต์ที่นั่น โดยมีการโพสต์เรื่องข้อสงสัยที่เขาหายตัวไปผ่านทางโซเชียลมีเดีย ทั้งนี้สื่อแคนาดาเดอะโกลบแอนด์เมลยังระบุอีกว่าสเปเวอร์และคอวริกรู้จักกัน

ทางการแคนาดายังประเมินความเป็นไปได้ว่าเรื่องนี้อาจจะเป็นการโต้ตอบของรัฐบาลจีนกรณีที่แคนาดาจับกุมตัวซาบรีนา เมิ่งว่านโจว ผู้บริหารระดับสูงของบริษัทหัวเหว่ยเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว โดยเดอะการ์เดียนระบุว่าข้อกล่าวหาเป็นภัยต่อความมั่นคงในจีนนั้นถูกนำมาอ้างใช้ไปทั่วและเป็นข้อหาที่มีความคลุมเครือ

คอวริกเป็นคนที่ทำงานให้กับองค์กรอินเตอร์เนชั่นแนลไครซิสกรุ๊ป (International Crisis Group หรือ ICG) และกำลังจะออกจากการเป็นพนักงานขององค์กรโกลบอลแอฟแฟร์แคนาดาแต่ยังคงถือว่าเป็นพนักงานในนั้นอยู่ ปัจจุบันเขาไม่มีสถานะทางการทูต

มีการประเมินจากนักการทูตในจีนว่า มีความเป็นไปได้ที่หน่วยงานความมั่นคงแห่งรัฐจะใช้ข้อหาจารกรรมลงโทษผู้ที่ถูกจับกุมไปสืบสวนซึ่ง โรเบิร์ต มัลลีย์ ประธานของ ICG ซึ่งเป็นองค์กรมันสมองเกี่ยวกับการหาข้อยุติความขัดแย้งกล่าวว่าทางกลุ่มไม่ได้กระทำการใดๆ ในเชิงจารกรรมเลย ทุกสิ่งที่พวกเขาทำมีความโปร่งใส ไม่ได้ยุ่งเกี่ยวกับงานเชิงลับแต่อย่างใดและไม่ได้ทำอะไรที่เป็นภัยต่อความมั่นคงของจีน

ฝ่ายทางการจีนแถลงถึงเรื่องนี้ผ่านโฆษกกระทรวงการต่างประเทศ ลูคัง บอกว่าทาง ICG เป็น "องค์กรเอ็นจีโอ" ที่ไม่ได้จดทะเบียนกับทางการจีน จึงอาจจะถือว่าคอวริกฝ่าฝืนกฎหมายจีน แต่วิลเลียม นี นักวิจัยเรื่องจีนจากองค์กรแอมเนสตี้อินเตอร์เนชันแนลก็กล่าวว่า การจับตัวคอวริกก็ถือเป็นเรื่องน่าหวาดวิตกโดยเฉพาะอย่างยิ่งถือเป็นครั้งแรกที่มีการจับกุมตัวคนทำงานเอ็นจีโอต่างประเทศโดยอ้างกฎหมายนี้

ทั้งนี้ กาย แซงต์-ฌัก อดีตทูตแคนาดาประจำประเทศจีนแสดงความคิดเห็นต่อเรื่องนี้ว่าการจับกุมตัวชาวแคนาดาในจีนช่วงเดียวกับที่มีเรื่องการจับกุมตัวเมิ่งว่านโจวในแคนาดานั้นไม่น่าจะเป็นเรื่องบังเอิญ แต่รัฐบาลจีนน่าจะทำไปเพื่อพยายามกดดันรัฐบาลแคนาดาอย่างเต็มที่

เมิ่งว่านโจวเป็นรองประธานบริหารฝ่ายการเงิน ลูกสาวผู้ก่อตั้งบริษัทหัวเหว่ย ยักษ์ใหญ่ด้านอุปกรณ์โทรคมนาคมในจีน มีการจับกุมตัวเธอในแคนาดาตั้งแต่วันที่ 2 ธ.ค. โดยไม่มีการแจ้งรายละเอียดข้อหาแต่น่าจะเป็นเรื่องที่หัวเหว่ยกำลังถูกสอบสวนเรื่องต้องสงสัยละเมิดข้อตกลงคว่ำบาตรอิหร่าน จนกระทั่งถึงวันที่ 12 ธ.ค. ที่ผ่านมาเมิ่งว่านโจวถึงได้รับอนุญาตให้ประกันตัวจากศาลแคนาดา ในช่วงที่เรื่องนี้กลางเป็นข่าวดังทางการจีนเคยประกาศว่าพวกเขาจะโต้ตอบอย่างหนักถ้าหากแคนาดาไม่ปล่อยตัวเมิ่งว่านโจวโดยทันที

เรียบเรียงจาก

China detains second Canadian citizen, state media reports, The Guardian, Dec. 13, 2018