“พระปัญญานันทมุนี” ปาฐกถาครบรอบ 11 ปี การจากไปของ "หมอสงวน" ผู้บุกเบิกหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ชี้เหตุความสำเร็จเพราะเป็นผู้มีอิทธิบาท 4 ช่วยคนไทยไม่สิ้นเนื้อประดาตัวจากค่ารักษา ทั้งขยายดูแลสุขภาพพระสงฆ์ ขณะที่ชาว สปสช.ร่วมทำบุญรำลึกเชิดชูเกียรติยศ ผู้บุกเบิกวางรากฐาน "สปสช." องค์กรประสิทธิภาพ ยึดหลักธรรมาภิบาล โปร่งใส บริหารกองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ

18 ม.ค.2562 ที่วัดชลประทานรังสฤษดิ์ จ.นนทบุรี วันนี้ มูลนิธิมิตรภาพบำบัด (กองทุนนายแพทย์สงวน นิตยารัมภ์พงศ์) ร่วมกับสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) โดย นพ.ศักดิ์ชัย กาญจนวัฒนา เลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ นำคณะรองเลขาธิการ สปสช. นพ.จเด็จ ธรรมธัชอารี นพ.ประจักษ์วิช เล็บนาค ทพ.อรรถพร ลิ้มปัญญาเลิศ พร้อมผู้บริหาร เจ้าหน้าที่ และบุคลากร สปสช. ร่วมทำบุญอุทิศส่วนกุศลและรำลึก 11 ปีการจากไปของ นพ.สงวน นิตยารัมภ์พงศ์ เลขาธิการ สปสช.คนแรก และผู้นำในการผลักดันระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า

ในครั้งนี้ พระปัญญานันทมุนี เจ้าอาวาสวัดชลประทานรังสฤษดิ์ ได้ปาฐกถาเพื่อร่วมรำลึกถึง นพ.สงวน ว่า นพ.สงวนถือเป็นผู้มีความสำคัญด้านระบบสุขภาพของประเทศ โดยเป็นผู้นำในการบุกเบิกหลักประกันสุขภาพแห่งชาติที่ดำเนินมาถึงขณะนี้ ซึ่งปัจจัยที่ทำให้ท่านประสบความสำเร็จ เพราะท่านเป็นผู้มีอิทธิบาท 4  คือ ฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา ทำให้สามารถฝ่าฟันอุปสรรคจนบรรลุเป้าหมายการสร้างหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าที่ตั้งไว้ได้

ทั้งนี้แม้ว่าหลักประกันสุขภาพแห่งชาติในวันนี้จะยังไม่ทั่วถึงครบถ้วน แต่ก็ทำให้มีคนจำนวนไม่น้อยที่ไม่ต้องสิ้นเนื้อประดาตัวจากค่ารักษา โดยความทั่วถึงนี้ได้ขยายครอบคลุมมาถึงเขตพระสงฆ์แล้ว ที่ผ่านมาทั้งการสร้างโรงเรียน โรงพยาบาลเวลาขาดเหลือจะมาบอกพระ จัดกฐินผ้าป่าเพื่อระดมทุน แต่เวลาเจ็บป่วยจริงๆ พระกลับเป็นผู้ที่อนาถาที่สุด ดีที่มีผู้มองเห็นปัญหาจึงช่วยรณรงค์ทำให้พระได้รับการดูแล และทำให้พระกลายเป็นผู้นำเครือข่ายช่วยดูแลผู้เจ็บป่วยด้วย

“คุณหมอสงวนอายุไข 55 ปี แต่อายุอิทธิบาท 4 ของท่านได้สร้างประวัติไว้อย่างลืมไม่ลง คือ 1.กองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ 2.โครงการรักษาผู้ป่วยโรคต่างๆ ทั้งโรคเบาหวาน โรคหัวใจ เป็นต้น 3.โครงการมิตรภาพบำบัด เพื่อนช่วยเพื่อน หรือจิตอาสา และ 4.กองทุนหลักประกันสุขภาพระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่ ที่กระจายไปทั่วประเทศ นับเป็นคุณประโยชน์ต่อคนไทยทั้งประเทศ”

นพ.ศักดิ์ชัย กล่าวว่า วันนี้เป็นวันครบรอบ 11 ปี การจากไปของ นพ.สงวน ซึ่ง นพ.สงวน นับเป็นบุคคลที่ได้สร้างคุณูปการให้กับคนไทยทั้งประเทศ จากในอดีตที่ท่านเป็นแพทย์ประจำโรงพยาบาลราษีไศล จ.ศรีสะเกษ ทำให้เห็นถึงความทุกข์ยากของชาวบ้าน และความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงการรักษาและบริการสุขภาพ ทำให้เกิดจิตใจที่มุ่งมั่น ทุ่มเท และเสียสละ โดยร่วมกับภาคประชาสังคม นักวิชาการ และผลักดันจนเป็นหนึ่งในนโยบายสำคัญของพรรคการเมืองจนนำมาสู่การผลักดันของรัฐบาลในการบุกเบิกสร้างหลักประกันสุขภาพแห่งชาติสำเร็จในปี 2545 ที่เป็นความท้าทายและนับเป็นการปฏิรูประบบสุขภาพครั้งใหญ่ของประเทศ และกลายได้เป็นนโยบายสำคัญของทุกรัฐบาลต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน เนื่องจากเป็นโครงการที่ยังประโยชน์ต่อประชาชนโดยตรง

ผลที่เกิดขึ้นไม่เพียงทำให้คนไทยทั้งประเทศที่ยังไม่มีหลักประกันสุขภาพรองรับเข้าถึงการรักษาได้อย่างครอบคลุมและทั่วถึง แต่ยังช่วยให้คนไทยไม่ต้องล้มละลายจากค่ารักษาพยาบาลและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ต่อมายังทำให้ไทยได้รับการยกย่องและเป็นต้นแบบประเทศที่ดำเนินหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า โดยองค์การอนามัยโลกยังได้ผลักดันให้แต่ละประเทศเร่งสร้างหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าเพื่อดูแลประชากรในประเทศตนเอง

ทั้งนี้ นพ.สงวน ในฐานะเลขาธิการ สปสช.คนแรกและทำหน้าที่เลขาธิการ สปสช. ต่อเนื่องในวาระที่ 2 โดยในช่วง 5-6 ปี ของการดำรงตำแหน่งนี้ ท่านได้วางรากฐานสำคัญในด้านต่างๆ ให้กับองค์กร ส่งผลให้การดำเนินงานกองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ตลอด 17 ปี  เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล บรรลุเจตนารมณ์ พ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545 ในการดูแลประชาชนให้เข้าถึงการรักษาและบริการสาธารณสุขได้อย่างครอบคลุมและทั่วถึง และที่สำคัญยังเป็นองค์กรที่มีธรรมาภิบาลและมีความโปร่งใสในการบริหาร ซึ่งเป็นหลักการสำคัญที่ สปสช.ได้ยืดถือถึงมาถึงปัจจุบัน    

นพ.ศักดิ์ชัย กล่าวว่า นอกจากนี้ในช่วงที่ นพ.สงวนเจ็บป่วย ด้วยความเข้าใจผู้ป่วยที่ต้องได้รับการดูแลด้านจิตใจ ยังได้นำแนวคิด "จิตอาสามิตรภาพบำบัดเพื่อนช่วยเพื่อน ผู้ป่วยช่วยผู้ป่วย” มาใช้ ซึ่งคนเจ็บป่วยย่อมต้องการคนที่เข้าใจ ต้องการคำแนะนำปฏิบัติตัวจากประสบการณ์จริงที่เป็นผู้ป่วยด้วยกัน ทำให้มีกำลังใจและยืนหยัดสู้โรคได้อย่างเข้มแข็ง ซึ่งแนวคิดจิตอาสามิตรภาพบำบัดเพื่อช่วยเพื่อนนี้ ต่อมาได้มีการพัฒนาและขยายแนวคิดนี้จนเป็นส่วนหนึ่งของระบบสุขภาพของไทย

"กว่า 10 ปีมาแล้วที่คุณหมอสงวนได้ล่วงลับจากโลกนี้ แต่คุณูปการที่ท่านได้ทำไว้ให้กับคนไทยยังอยู่ ทั้งท่านยังเป็นแบบอย่างของแพทย์ที่ทำงานเพื่อผู้ป่วยอย่างแท้จริง มีจิตสาธารณะและเป็นผู้ปิดทองหลังพระมาตลอดชีวิต สิ่งที่คุณหมอสงวนทำมานี้ นับเป็นความภูมิใจของชาว สปสช. และคนไทยทั้งประเทศ ซึ่งพวกเราขอร่วมเชิดชูเกียรติ์ยกย่องให้ท่านเป็นแบบอย่างของคนไทย" เลขาธิการ สปสช. กล่าว