คลิปสัมภาษณ์วรเจตน์ ภาคีรัตน์ ศาสตราจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ภายหลังตุลาการศาลรัฐธรรมนูญมีคำวินิจฉัยยุบพรรคไทยรักษาชาติ

โดยเขาแสดงความเห็นว่าหัวใจของเรื่องนี้เป็นเรื่องของประเพณีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข เพราะว่าถ้อยคำมาตรา 5 วรรค 2 ในรัฐธรรมนูญปี 2560 ใช้แบบนี้ ปัญหาจึงอยู่ที่ว่าประเพณีการปกครองนี้หมายถึงอะไร ซึ่งศาลรัฐธรรมนูญก็พยายามอธิบาย กับอีกประเด็นก็คือประเพณีที่ว่ามีอยู่จริงหรือไม่มี ซึ่งศาลรัฐธรรมนูญเห็นว่ามีอยู่จริงและเอามาใช้อ้างอิง แต่ประเด็นคือเราจะยืนยันตามศาลรัฐธรรมนูญได้หรือไม่ว่าประเพณีการปกครองดังกล่าวมีอยู่จริง และมีข้อพิสูจน์อะไรว่ามีอยู่จริง

ปัญหาต่อไปคือถึงแม้ว่ามีอยู่จริง เรื่องนี้เป็นการยุบพรรคการเมืองและตัดสิทธิคน ทั้งยังกระทบกระเทือนสิทธิของผู้สมัครรับเลือกตั้ง สิทธิของสมาชิกพรรคการเมือง กระทบกระเทือนถึงการรวมตัวเป็นพรรคการเมือง ซึ่งเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานในระบอบประชาธิปไตย คำถามคือว่าต่อให้ประเพณีนี้มีอยู่จริง แต่สามารถนำมาใช้วินิจฉัยให้เป็นผลร้ายแก่บุคคลได้หรือไม่ มีหลักเกณฑ์การใช้และตีความกฎหมายนี้อย่างไร

"นักศึกษาที่เรียนปีสองวิชากฎหมายอาญาก็รู้ทุกคนว่าเราเอากฎหมายประเพณีมาลงโทษบุคคลไม่ได้ ถ้าอยากลงโทษบุคคลคุณต้องเขียนขึ้นเป็นลายลักษณ์อักษร ให้สภาเขียนกฎหมายมาถึงจะลงโทษคนได้ เพราะประเพณีมันเถียงกันได้ มีความไม่แน่นอนสูง เขาจึงเอามาใช้เป็นผลร้ายไม่ได้"

“ก็จะมีคนเถียงว่าเรื่องนี้เป็นเรื่องกฎหมายรัฐธรรมนูญ ไม่ใช่กฎหมายอาญา ตรรกะมันก็เหมือนกฎหมายย้อนหลัง ผมถามว่าตัดสิทธิคน 10 ปี กับปรับทางอาญา 2,000 บาทอันไหนมันแรงกว่ากัน เราตอบได้เองว่าโทษทางอาญาบางอย่างมันเบากว่า ก็ในเมื่อคุณปรับ 2,000 บาทยังไม่ได้เลย แล้วคุณจะไปเพิกถอนสิทธิเลือกตั้ง 10 ปี มันเห็นได้ชัดว่ามันแรงกว่า มันยิ่งต้องทำไม่ได้”