ประชาชน นักศึกษา ชุมนุมหน้าสถานทูตจีนประจำประเทศไทย รำลึก 30 ปี เหตุการณ์สังหารหมู่ผู้ชุมนุมหน้าจัตุรัสเทียนอันเหมินเมื่อปี 2532 เรียกร้องยุติความรุนแรงชาวอุยกูร์ ปล่อยนักกิจกรรมประชาธิปไตยในฮ่องกง ผู้ลี้ภัยจีนร่วมรำลึกด้วยสองคน

สแตนดี้รถถังพร้อมข้อความ "รถถังบดขยี้เหนือร่างผู้เห็นต่าง" (ที่มา:Facebook/Netiwit Chotiphatphaisal)

5 มิ.ย. 2562 เมื่อวานนี้ (4 มิ.ย.) ตรงข้ามสถานทูตจีน กลุ่มมนุษยชาติไร้พรมแดน ประกอบด้วยนักเรียน นักศึกษา นำโดยเนติวิทย์ โชติภัทรไพศาล นิสิตคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และสิรินทร์ มุ่งเจริญ จัดกิจกรรมรำลึก 30 ปี ที่รัฐบาลจีนสังหารหมู่ผู้ชุมนุมหน้าจัตุรัสเทียนอันเหมิน โดยเนติวิทย์โพสท์เฟสบุ๊คว่ามีคนมาร่วมชุมนุม 30-40 คน 

การชุมนุมมีการยืนสงบนิ่ง รำลึกผู้เสียชีวิต วางดอกไม้ขาวหน้าสแตนดี้รถถัง และเรียกร้องให้ยุติความรุนแรงต่อชาวชนกลุ่มน้อยอุยกูร์ และยุติคดีการเมืองต่อนักประชาธิปไตยในฮ่องกง

นอกจากเนติวิทย์แล้ว เวิร์คพอยท์นิวส์ยังรายงานว่า มีผู้ลี้ภัยชาวจีนสองคนไปรำลึกและแสดงออกเชิงสัญลักษณ์ในที่เดียวกันด้วย โดยผู้ลี้ภัยชาวจีนแซ่เค่อนอนลงทำตัวเป็นเลข 6 หน้ากระดาษที่ตัดเป็นหมายเลข 4 หมายถึงวันที่ 4 มิ.ย. อันเป็นวันที่การสลายการชุมนุมจนเป็นการสังหารหมู่เกิดขึ้นเมื่อ 30 ปีที่แล้ว เขากล่าวว่าเขาเคยเรียกร้องประชาธิปไตยเมื่อ 20 ปีที่แล้วและถูกจำคุก ในขณะที่ผู้ลี้ภัยอีกคนหนึ่งชื่อจางเว่ย ทำมือเป็นสัญลักษณ์ 4 มิ.ย. เขาระบุว่าเขาเคยร่วมชุมนุมในเหตุการณ์เทียนอันเหมินเมื่อ 30 ปีที่แล้วด้วย

เหตุการณ์ปราบปรามผู้ประท้วงจัตุรัสเทียนอันเหมินเกิดขึ้นในวันที่ 4 มิ.ย. 2532 หลังจากที่ทางการจีนวางกำลังทหารมากกว่า 200,000 นายเพื่อปราบปรามผู้ชุมนุมจนมีผู้เสียชีวิตหลายร้อยหรืออาจจะมากถึงหลายพันคน หลังจากนั้นทางการจีนก็พยายามปิดกั้นการพูดถึงเหตุการณ์นี้ พยายามวางกำลังรอบจัตุรัสเทียนอันเหมินและพาตัวนักกิจกรรมสิทธิมนุษยชนออกไปอยู่ในที่ๆ ห่างจากเมืองหลวงในช่วงที่ใกล้จะครบรอบเหตุการณ์เทียนอันเหมินทุกปี ในอินเทอร์เน็ตก็มีการพยายามปิดกั้นคำพูดหรือรูปภาพต่างๆ ที่เกี่ยวกับเหตุการณ์รวมถึงแทงค์แมนด้วย

เหตุการณ์แทงค์แมนเกิดขึ้นในวันที่ 5 มิ.ย. 2532 ซึ่งมีคนเก็บภาพวิดีโอเอาไว้ ได้เผยให้เห็นว่ารถถังคันหน้าสุดในขบวนแถวรถถังพยายามเบี่ยงหลบชายคนที่ยืนขวางผู้นี้ แต่เขาก็เดินไปสกัดกั้นทางของรถถังคันนี้อีก จากนั้นชายผู้นี้่ก็ปีนขึ้นรถถังแล้วเคาะเพื่อพยายามคุยกับทหารที่อยู่ข้างใน เมื่อเขาปีนลงมาเขาก็พยายามสกัดกั้นทางรถถังต่อไปจนกระทั่งมีคนสองคนมาลากตัวเขาออกไปจากกลางถนน

แทงค์แมนกลายเป็นภาพประวัติศาสตร์ที่แพร่สะพัดไปทั่วแต่มาจนถึงตอนนี้ก็ไม่มีใครรู้ว่าเขาเป็นใครกันแน่ และเกิดอะไรขึ้นกับเขาหลังจากนั้น อย่างไรก็ตามมีอดีตนักศึกษาที่เข้าร่วมประท้วงเปิดเผยว่าคนที่พยายามสกัดกั้นรถถังไม่ได้มีแต่แทงค์แมนเพียงคนเดียวเท่านั้น แต่มีประชาชนจำนวนมากที่พยายามสกัดกั้นทางของรถถัง แต่มีเพียงแทงค์แมนเท่านั้นที่ถูกเก็บภาพและวิดีโอเอาไว้

ในแง่ของการที่รัฐบาลจีนปิดกั้นการแสดงออกในเรื่องนี้ เมื่อปี 2561 เรดิโอฟรีเอเชียรายงานว่าชายสองคนในมณฑลหูหนานถูกจับกุมตัวเพราะถือป้ายแสดงการรำลึกครบรอบ 29 ปี เหตุการณ์เทียนอันเหมิน มีการให้เจ้าหน้าที่ตำรวจคอยติดตามตัวแบบคุกคามแม่ของผู้ประท้วงที่เสียชีวิตในเหตุการณ์ แม้กระทั่งการใช้คำหรือสัญลักษณ์ที่สื่อถึงเหตุการณ์เล็กๆ น้อยๆ ก็ถูกทางการจีนปราบปราม เช่นกรณีคนในเสฉวน 4 ราย ที่ผลิตเหล้าออกมาชื่อ 'ปาจิ่วลิ่วสือ' เป็นภาษาจีนแทนเป็นตัวเลข 89.6.4 ได้ ซึ่งตรงกับปี เดือน และวัน ที่เกิดเหตุการณ์ปราบปรามผู้ชุมนุม มีการเซนเซอร์หนักในระดับแค่จะส่งเงินเป็นจำนวนตัวเลข 4 ตัวนี้ก็ถูกห้าม