แผ่นดินไทยที่ดินใคร?: 4 ข้อสังเกตคำพิพากษากรณีบังคับย้ายชาวบ้านบ่อแก้ว

ประชาไททำหน้าที่เป็นเวที เนื้อหาและท่าที ความคิดเห็นของผู้เขียน อาจไม่จำเป็นต้องเหมือนกองบรรณาธิการ

นับถอยหลังแล้วเหลือเวลาอีกประมาณ 3 วัน ชุมนุมบ่อแก้ว อำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ จะถูกไร้รื้อ 
การไร้รื้อ ที่อ้างว้างเป็นการดำเนินการตามคำสั่งศาลฎีกา เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2562 ที่ผ่านมา
ผมมิได้มีเจตนาจะลบหลู่คำพิพากษาแต่อย่างใด แต่กรณีนี้ ผมขอตั้งข้อสังเกต ดังนี้ 

ประการที่หนึ่ง: ข้อเท็จจริงที่ตรงกันคือ พื้นที่พิพาทดังกล่าว ชาวบ้านได้ทำการครอบครองและทำประโยชน์มานานแล้ว และที่สำคัญ ยังมีหลักฐาน เป็นเอกสารการเสียภาษีบำรุงท้องที่ (ภ.บท.11) ซึ่งเอกสารระบุว่าออกเมื่อปี 2496 นั่นหมายความว่ามีการครอบครองและทำประโยชน์มาก่อน ปี2496 แล้ว

ประการที่สอง: รัฐบาลได้ประกาศให้พื้นที่บริเวณนั้น รวมถึงพื้นของชุมชนบ่อแก้ว เป็นพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ “ป่าภูซำผักหนาม” ในปี 2516 ซึ่งเป็นการประกาศทับพื้นที่ของชาวบ้าน 

ประการที่สาม: องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ (ออป.) ได้ขอเข้าใช้พื้นที่บริเวณนั้น รวมถึงพื้นที่ชุมชนบ่อแก้ว สำหรับทำเป็น “สวนป่าคอนสาร” การขอใช้พื้นที่เพื่อใช้ทำสวนป่า ก็เนื้องจากบริเวณนั้น ไม่ใช่พื้นที่ ที่มีต้นไม้ เป็นพื้นที่ในลักษณะของพื้นที่ป่าเสื่อมโทรม นั่นหมายความว่าเพราะมีการครอบครองและทำประโยชน์ของชาวบ้านมานาน จึงไม่มีป่า ไม่มีต้นไม้

ประการที่สี่: หลักฐาน ภ.บท.11 และสภาพร่องรอยการทำกินของชาวบ้าน ไม่เข้าเงื่อนไขที่จะนำมาเป็นพยานประกอบการพิจารณาคดีของศาล 

ดังที่กล่าวมา กรณีการพิพาทที่ดินบ่อแก้ว ระหว่าง ออป.กับชาวบ้าน จึงเป็นในลักษณะของ “ความชอบธรรม กับความชอบของกฎหมาย” แต่ผลลัพธ์ที่ตามมา ความชอบธรรม พ่ายแพ้ต่อกฎหมาย ซึ่งผลลัพธ์นี้ (ในมุมมองของผม) ทุกฝ่ายต่างแพ้ทั้งหมด 

ที่ว่าทุกฝ่ายต่างพ่ายแพ้ นั้นเป็นเพราะว่า การดำรงอยู่ร่วมกันในสังคม ซึ่งจำเป็นต้องมีกฎ มีกติกา เพื่อผดุงความเป็นธรรม แต่สำหรับกรณีที่ดินบ่อแก้ว นั้น กฎ กติกา กลับเป็นตัวการ ที่ไปทำลายความเป็นธรรมลง 
หากตั้งคำถาม แรง ๆ ว่า เมื่อเราขับไล่ชาวบ้านบ่อแก้ว ออกไปแล้ว แล้วชาวบ้านเหล่านี้ที่เป็นพลเมืองไทย จะให้เขาไปอยู่ที่ใด และเมื่อชาวบ้านเหล่านี้ไร้ที่อยู่ คนเหล่านี้ก็จะต้องเป็นภาระที่รัฐบาล จะต้องรับผิดชอบ อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

ขณะที่ที่เส้นตายการไร้รื้อบ่อแก้ว ที่กำหนดในวันที่ 27 สิงหาคม 2562 รัฐบาลก็กำลังจัดมหกรรมชายที่ดิน ให้กับนายทุนอย่างอึกทึกครึกโครม (กรณีพื้นที่ EEC) เช่นนี้แล้ว เราจะอธิบายปรากฏการณ์นี้เช่นใด ว่า “แผ่นดินไทย ที่ดินใคร” คนจนๆ อย่างชาวบ้านบ่อแก้วมีสิทธิ์ไหม?
 

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท