กกต.เตรียมจัดเลือกตั้งซ่อม ส.ส.นครปฐมเขต 5 ใน 45 วัน หลัง ส.ส.อนาคตใหม่จำต้องลาออกเพราะประสบอุบัติเหตุรักษาตัวไม่หาย คิวต่อไปยังต้องเลือกซ่อม ส.ส.กำแพงเพชรเขต 2 หลัง พ.ต.ท.ไวพจน์ อาภรณ์รัตน์ ถูกศาลฎีกาตัดสินจำคุก 4 ปี

ทั้งรัฐบาลฝ่ายล้วนคึกคัก เตรียมวัดคะแนนนิยมชิงเก้าอี้ บางคนยังหวังว่าเลือกตั้งซ่อม 2 ครั้งนี้จะเปลี่ยนสัดส่วน “ปริ่มน้ำ” เมื่อเอามาคำนวณ ส.ส.ปาร์ตี้ลิสต์กันใหม่ ทั้งยังเตรียมจับตาว่า กกต.จะเอาคะแนนพรรคน้อมนำพระพุทธเจ้ามาคำนวณอย่างไร

แต่ช้าก่อน ยังรู้จักความพิสดารพันเจ็ดของรัฐธรรมนูญ กรธ.มีชัยน้อยไป เลือกซ่อมครั้งนี้จะไม่เหมือนเขต 8 เชียงใหม่ ที่คำนวณใหม่แล้ว “ตั๊น พันเจ็ด” ได้เป็น ส.ส.แทนไทรักธรรม

เพราะเลือกซ่อม 2 ครั้งนี้ จะไม่มีการคำนวณใหม่ เนื่องจากไม่เป็นไปตามเงื่อนไขรัฐธรรมนูญมาตรา 94 และ พ.ร.บ.เลือกตั้งมาตรา 131 ที่บัญญัติว่า ภายในหนึ่งปีหลังจากวันเลือกตั้งอันเป็นการเลือกตั้งทั่วไป ถ้าต้องมีการเลือกตั้ง ส.ส.แบบแบ่งเขตเลือกตั้งในเขตเลือกตั้งใดขึ้นใหม่ “เพราะเหตุที่การเลือกตั้งในเขตเลือกตั้งนั้นมิได้เป็นไปโดยสุจริตและเที่ยงธรรม” ให้คำนวณจำนวน ส.ส.แบบบัญชีรายชื่อใหม่

นั่นคือต้องการเป็นการเลือกตั้งซ่อมที่เกิดจาก กกต.แจกใบส้มใบเหลืองหรือศาลแจกใบแดงใบดำเท่านั้น จึงคำนวณใหม่

มาตรา 131 วรรคสาม บัญญัติว่า การเลือกตั้งแทนตำแหน่งที่ว่างไม่ว่าด้วยเหตุใดภายหลังพ้นเวลาหนึ่งปีนับแต่วันเลือกตั้งทั่วไป มิให้มีผลกระทบกับการคำนวณ ส.ส.ที่แต่ละพรรคการเมืองจะพึงมี ตามมาตรา 128 แล้ววรรคสี่ก็บัญญัติว่า ให้นำบังคับใช้กับการเลือกตั้งแทนตำแหน่งที่ว่างด้วยเหตุอื่นใด ก่อนพ้นเวลาหนึ่งปี โดยอนุโลม

การเลือกตั้งซ่อมเพราะ ส.ส.ป่วยต้องลาออก เพราะ ส.ส.ถูกตัดสินจำคุกขาดคุณสมบัติ จึงเข้าข่ายนี้ ไม่ต้องคำนวณใหม่ ไม่ให้กระทบจำนวน ส.ส.พึงมี ที่ กกต.คำนวณไว้เมื่อวันที่ 28 พ.ค.62 เช่น พลังประชารัฐ 118.6854 อนาคตใหม่ 89.0093 ประชาธิปัตย์ 55.6691 ภูมิใจไทย 52.5070 (ซึ่งหลังเอาไปผ่านสูตรทศนิยมก็เหลือ 116,81,53,51)

อ้าว แล้วจะเลือกไปทำไม ก็จำเป็นต้องเลือกคนแทนไง แต่เอาแค่ใครชนะที่ 1 ได้เป็น ส.ส.เขต คะแนนที่ใช้คำนวณ ส.ส.ปาร์ตี้ลิสต์ให้ใช้คะแนนเดิมของทุกพรรคเมื่อวันที่ 24 มี.ค. เพราะถือว่ายังเป็นไปโดยสุจริตเที่ยงธรรม

ดังนั้น ยกตัวอย่างนครปฐม พรรคเล็กพรรคน้อยพรรครองก็ไม่ต้องลงสมัครให้เมื่อยตุ้ม หาเสียงไปก็ไลฟ์บอย ให้ 3-4 ตัวเก็งเขาแข่งกัน เพราะ 168 คะแนนของพรรคน้อมนำฯ ก็ยังอยู่

ถ้าอนาคตใหม่ชนะ ไม่ว่าคะแนนเท่าไหร่ ที่สองที่สามได้กี่หมื่น ทุกอย่างจะเหมือนเดิม แต่ที่มันประหลาด คือต่อให้อนาคตใหม่แพ้ พปชร.ชนะ ก็แค่เปลี่ยนตัว ส.ส.เขต ไม่เปลี่ยนจำนวน ส.ส.ของพรรค เพราะจำนวนพึงมียังเท่าเดิม ส.ส.เขตเพิ่ม 1 ลด 1 เมื่อผ่านสูตรทศนิยม ตัวเลขเปลี่ยนนิดหน่อย แต่จำนวน ส.ส.ก็ยังเป็น 116 กับ 81 เท่าเดิม

แถมประชาชนยังจะได้เห็นเรื่องพิกล คือถ้าอนาคตใหม่แพ้ พปชร.ชนะ อนาคตใหม่ก็จะได้ ส.ส.ปาร์ตี้ลิสต์เพิ่ม 1 คน แต่ ส.ส.ปาร์ตี้ลิสต์ลำดับสุดท้าย พปชร.ตกเก้าอี้ (ในกรณีที่ ปชป.ชนะก็เช่นกัน)

เลือกตั้งอย่างนี้คงจืดชืด ไม่น่าลุ้นเลย แต่ช้าแต่ เลือกตั้งครั้งนี้ยังมี Joker ที่วางแผนมาทะลวงระบบเลือกตั้งมีชัยโดยเฉพาะ นั่นคือพรรคเพื่อไทย ซึ่งได้ ส.ส.เขต 136 คน เกินจำนวนพึงมี 110.8097 ทำให้ระบบ error จนต้องใช้สูตรทศนิยม

สมมติเพื่อไทยลงสมัครนครปฐมแล้วชนะ (ซึ่งปิยบุตรบอกเป็นสิทธิที่จะลงแข่ง กกต.ก็ห้ามไม่ได้ เพียงต้องมีสาขาพรรคประจำจังหวัด) สมมติเพื่อไทยพลิกชนะที่กำแพงเพชร จะเกิดอะไร

สมมติเพื่อไทยได้ ส.ส.เขตเพิ่ม 2 คน เป็น 138 กฎหมายบอกเลือกซ่อมไม่ให้กระทบจำนวน ส.ส.พึงมี ก็ใช่ครับ ไม่กระทบจำนวนพึงมีก่อนใช้สูตรทศนิยมปรับให้เหลือ 150 คนอีกครั้ง แต่พอปรับแล้ว จะมี ส.ส.ปาร์ตี้ลิสต์ 2 คนจาก 2 พรรคที่มีเศษทศนิยมน้อยที่สุด ตกเก้าอี้ไป

พรรคที่ได้ปัดเศษจากทศนิยมน้อยที่สุดตอนนี้คือ ประชาธิปัตย์ (19.4094) ตามด้วยพลังธรรมใหม่ (0.4225) ประชาธิปไตยใหม่ (0.4726)

มันก็จะเกิดปรากฏการณ์ประหลาด สมมติเพื่อไทยชนะอนาคตใหม่ที่นครปฐม ชนะ พปชร.ที่กำแพงเพชร อนาคตใหม่กับ พปชร.ก็ยังมี ส.ส.เท่าเดิม แต่กลายเป็น ปชป. ตามด้วยพลังธรรมใหม่ตกเก้าอี้

ปรากฏการณ์นี้อาจไม่เกิดตอนนี้ก็ได้ แต่ตลอด 4 ปี เมื่อไหร่ที่มีเลือกตั้งซ่อมโดยไม่คำนวณใหม่ (ตาย,ลาออก,ขาดคุณสมบัติ) ถ้าเพื่อไทยแย่ง ส.ส.เขตพรรคอื่นได้ ก็จะไปเขี่ยทศนิยมตามลำดับ เว้นแต่เพื่อไทยโดนเสียเอง ก็ต้องรักษาเก้าอี้ให้ได้

ฝากถาม กกต. ช่วยยืนยันว่าสูตรเลือกตั้งซ่อมเป็นอย่างนี้ใช่ไหม ทุกพรรคจะได้เตรียมตัว

เผยแพร่ครั้งแรกใน: ข่าวสดออนไลน์ www.khaosod.co.th/hot-topics/news_2884592