ข้อถกเถียงหนึ่งที่เป็นข้อถกเถียงในการพัฒนาความคิดในแวดวงองค์กรพัฒนาเอกชนและขบวนประชาชนส่วนใหญ่ในไทยก็คือเรื่องที่ว่า “ปีกของพรรคการเมืองในขบวนประชาชนมีความจำเป็นแค่ไหน อย่างไร ?” หรือควรเกิดขึ้นหรือไม่ อย่างไร ?

หลายส่วนเห็นว่ายังไม่ควรเกิดขึ้น หลายส่วนเห็นว่าควรเกิดขึ้น และอีกหลายส่วนไม่เคยคิดถึงคำถามนี้

ส่วนที่เห็นว่ายังไม่ควรเกิดขึ้นก็เพราะตระหนักว่าขบวนประชาชนไม่น่าจะมีเอกภาพพอที่จะมีพลังในการก่อสร้างพรรคการเมืองให้เจริญเติบโตรุ่งเรืองได้ หรือแม้ผลักดันให้เกิดขึ้นได้จริงก็ไม่น่าจะมีเอกภาพพอที่จะมีพลังในการก่อสร้างพรรคการเมืองให้เจริญเติบโตรุ่งเรืองได้เช่นเดียวกัน ประกอบกับภาระยุ่งยากเกินไปทางกฎหมายรัฐธรรมนูญ กฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมืองและการเลือกตั้ง และกฎหมายเกี่ยวข้องอื่น ๆ ที่ไม่เอื้ออำนวย​ และภาระยุ่งยากเกินไปทางความคิดและการจัดตั้งในขบวนประชาชนที่ควรวางบทบาทและสถานะตัวเองในการตรวจสอบถ่วงดุลสามอำนาจรัฐ (อำนาจบริหาร อำนาจนิติบัญญัติและอำนาจตุลาการ) เป็นหลักมากกว่า ไม่ควรเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งส่วนใดของสามอำนาจดังกล่าว

แต่โดยรวมแล้วทุกส่วน (รวมทั้งหลายส่วนที่ไม่เคยคิดถึงคำถามนี้ด้วย แต่เมื่อนำคำถามนี้ไปถาม) ก็ไม่ได้ปฏิเสธการมีปีกของพรรคการเมืองในขบวนประชาชนแต่อย่างใด​ เพียงแต่เห็นว่ายังไม่ควรเกิดขึ้นเท่านั้น​ แต่ก็บอกไม่ได้อีกเช่นกันว่าจะเกิดขึ้นได้เมื่อไหร่ เพราะเห็นว่า ‘เอกภาพ’ เป็นตัวชี้วัดสำคัญที่จะทำให้เกิดปีกของพรรคการเมืองในขบวนประชาชนขึ้นได้จริง

ส่วนอีกด้านของขบวนประชาชนเห็นว่าควรให้ความสำคัญกับ ‘เอกภาพ’ และ ‘พลวัตร’ ในขบวนประชาชนไปพร้อม ๆ กัน เหมือนเกลียวคู่ของรหัสพันธุกรรมที่ทำงานร่วมกันในการผลักดันหรือขับเคลื่อนขบวนประชาชนให้มีพลัง เนื่องจากพลวัตรคือข้อถกเถียงที่ไม่หยุดนิ่งในการพัฒนาและต่อยอดความคิดไปเรื่อย ๆ เพื่อสร้างสภาวะใหม่ ๆ ที่ดีกว่าเดิมแก่ขบวนประชาชนอยู่เสมอ ดังนั้นเองจึงควรลงมือสร้าง ‘ปีกของพรรคการเมืองในขบวนประชาชน’ ได้แล้ว ไม่ควรรอแต่เอกภาพที่ไร้พลวัตรอันเป็นภาวะความเงียบงัน นิ่งสนิท ไม่สามารถสร้างการเคลื่อนไหวที่มีพลังได้

ด้วยเหตุนี้พรรคสามัญชนจึงเกิดขึ้นจากผลพวงความคิดที่เกิดการถกเถียงกันในขบวนประชาชน ดังนั้น​ แทนที่จะทิ้งไปโดยปล่อยให้ถูกยุบ​ ควรรักษาไว้ให้เกิดการพัฒนายิ่งขึ้นไปเพื่อให้เป็นปีกของพรรคการเมืองในขบวนประชาชนที่มุ่งรักษา ผูกติดและยึดโยงกับอุดมการณ์ของขบวนประชาชนไว้จะดีกว่า เพราะการเกิดใหม่ของปีกของพรรคการเมืองในขบวนประชาชนเป็นเรื่องไม่ง่ายนัก

หากปล่อยให้พรรคสามัญชนถูกยุบไปแล้วค่อยจัดขบวนประชาชนเพื่อสร้างฉันทามติร่วมกันใหม่ในการสร้างพรรคการเมืองใหม่ขึ้นในวันหน้า​ ซึ่งข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์บ่งชี้ไว้ว่าการเกิดขึ้นของปีกของพรรคการเมืองในขบวนประชาชนแต่ละรอบนั้นใช้เวลามากกว่าสิบปีขึ้นไป จึงเป็นเรื่องยากมากที่หวังจะมีพรรคการเมืองเกิดใหม่ในห้วงเวลาอันใกล้นี้

ดังนั้น จึงควรคิดกับพรรคสามัญชนในแง่ที่ว่าจะสร้างให้เป็นพรรคการเมืองที่มีจุดยืนและจุดโต้กลับทางอุดมการณ์ของขบวนประชาชนอย่างยั่งยืนยาวนาน เพื่อเข้าไปแทรกซึมสามอำนาจที่เชี่ยวกรากที่คอยกดทับสิทธิและเสรีภาพของประชาชนให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้นได้อย่างไร ดีกว่าการยุบทิ้งไป

และควรคิดกับพรรคสามัญชนในแง่ที่ว่าเป็นพรรคการเมืองที่ผุดขึ้นมาจากขบวนประชาชนส่วนหนึ่ง เสมือนหน่ออ่อนที่รอวันโตเต็มวัยเพื่อถากถางทางให้พรรคการเมืองหน่อใหม่ ๆ ในขบวนประชาชนอื่น ๆ เกิดขึ้นในอนาคตให้มากขึ้น เพื่อทำให้พรรคการเมืองทั้งหลายเหล่านี้ได้ใกล้ชิด สอดคล้องและตอบสนองต่อความต้องการและความปรารถนาของประชาชนกลุ่มต่าง ๆ ให้มากยิ่ง ๆ ขึ้น ดีกว่าการยุบทิ้งไป

ด้วยแนวทางการก่อเกิดพรรคการเมืองแบบสามัญชน และพรรคการเมืองอื่น ๆ ในอนาคตที่จะก่อเกิดแบบเดียวกันจากความคิดและลงมือทำที่ผ่านการถกเถียงและตกผลึกของขบวนประชาชนกลุ่มนั้นกลุ่มนี้ จะเป็นแนวทางแห่งความหวังที่จะคานหรือทำลายระบบคิดการสร้างพรรคการเมืองขนาดใหญ่ที่ใช้เงินลงทุนมหาศาลเพื่อสร้างความแข็งแกร่งให้อำนาจรัฐและเอกชนที่มุ่งละเมิดและกดขี่สิทธิ เสรีภาพและวิถีชีวิตของประชาชนมากเกินไป

ด้วยความสมานฉันท์
เลิศศักดิ์ คำคงศักดิ์
หัวหน้าพรรคสามัญชน