ชานันท์ ยอดหงษ์ และติณณภพจ์ สินสมบูรณ์ทอง ชวนอ่านวิทยานิพนธ์ของฉัตรดาว ลีเชวงวงศ์ " การเมืองในราชสำนักฝ่ายใน ในสมัยรัชกาลที่ 5" และงานศึกษาต่างๆ ซึ่งนำเสนอว่า ราชสำนักฝ่ายหน้าและราชสำนักฝ่ายใน สมัยรัชกาลที่ 5 สามารถส่งผลกระทบซึ่งกันและกัน  นอกจากนี้การสถาปนาฝ่ายในยังเป็นเครือข่ายการเมืองที่สำคัญอีกด้วย และยังมีข้อสังเกตด้วยว่า หลังรัชกาลที่ 5 ทรงสถาปนาเจ้าดารารัศมี เป็นพระราชชายาแล้ว ก็ไม่ทรงมีพระภรรยาเจ้าเพิ่มอีกเลย

และในขณะเดียวกันการติดต่อกับตะวันตก ก็ส่งผลต่อความเปลี่ยนแปลงในราชสำนักภายใน สมัยรัชกาลที่ 5 ในแง่การบริโภคและวิถีชีวิต แต่วิธีคิดแบบตะวันตกไม่ได้ส่งผลกระทบต่อราชสำนักฝ่ายในแต่อย่างใด

ติดตามรายการหมายเหตุประเพทไทยได้ที่
Facebook https://www.facebook.com/maihetpraphetthai
YouTube เพลยลิสต์ หมายเหตุประเพทไทย
หรือลงทะเบียนรับชมที่ https://youtube.com/prachatai