ข้อเสนอของสภาเภสัชกรรมและภาคีเครือข่ายต่อการเข้าถึงยาในโรคเรื้อรัง เสนอรัฐบาลให้มีมีกลไกกลางจัดหาและกระจายยาจำเป็นในวิกฤต COVID-19 สธ.ต้องมีนโยบายให้สถานบริการสั่งซื้อยาล่วงหน้า 6 เดือน ให้รัฐบาลประสานกับประเทศจีน อินเดีย และประเทศผู้ผลิตวัตถุดิบเพื่อซื้อวัตถุดิบยาในลักษณะรัฐบาลต่อรัฐบาล

ที่มาภาพประกอบ: NVinacco (CC BY-NC-ND 2.0)

12 เม.ย. 2563 สภาเภสัชกรรมและภาคีเครือข่าย ได้เผยแพร่ข้อเสนอของสภาเภสัชกรรมและภาคีเครือข่ายต่อการเข้าถึงยาในโรคเรื้อรัง ในสถานการณ์ระบาดของโรค COVID-19 ต่อสื่อมวลชน ระบุว่าสถานการณ์การระบาดของโรค COVID-19 ยาที่ใช้ในสำหรับโรคโควิด กระทรวงสาธารณสุขร่วมกับสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติได้จัดระบบการบริหารจัดการทั้งการจัดหาและการกระจายยา เพื่อให้เกิดความมั่นใจถึงการเข้าถึงยาเหล่านี้ของผู้ป่วย ในขณะที่ยาอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นรายการยาช่วยชีวิต และยาที่ใช้ในโรคเรื้อรังต่างๆ เช่น โรคเบาหวาน และความดันโลหิตสูง เป็นต้น ที่จำเป็นต้องใช้ยา และบางรายการต้องใช้อย่างต่อเนื่อง 

จำเป็นที่กระทรวงสาธารณสุขต้องจัดระบบการบริหารจัดการต่างไปจากภาวะปกติ เนื่องจากการระบาดของโรคกระจายไปทั่วโลก และขณะนี้ระบาดหนักในประเทศผู้ผลิตวัตถุดิบยาและผลิตภัณฑ์ยารายใหญ่ ไม่ว่า จีน อินเดีย ยุโรป และสหรัฐอเมริกา ซึ่งประเทศเหล่านี้ได้ใช้มาตรการในการปิดประเทศ ทำให้เกิดปัญหาการจัดส่งทั้งวัตถุดิบยา ผลิตภัณฑ์ยา และบรรจุภัณฑ์ ประกอบกับเริ่มมีนโยบายให้สถานพยาบาลจ่ายยาโรคเรื้อรัง 6 เดือน ทำให้มีการสำรองยาในสถานพยาบาลบางแห่งมากผิดปกติ ขณะที่การผลิตและการนำเข้ายามีปัญหาจากการระบาดของโรคมากมาย จึงเริ่มเห็นปัญหาการขาดแคลนยาบางรายการแล้ว และล่าสุดได้มีการแจ้งจากองค์การเภสัชกรรมไปยังสถานพยาบาลต่างๆ ถึงรายการยาที่องค์การเภสัชกรรมขาดจำหน่าย 1 เดือน และมากกว่า 1 เดือน ดังในภาพ และข้อมูลจากสมาคมผู้ผลิตยาแห่งประเทศไทยได้สรุปปัญหาการจัดหาวัตถุดิบยา (ดังเอกสารแนบ)

สภาเภสัชกรรม และแผนงานพัฒนาวิชาการและสร้างความเข้มแข็งกลไกคุ้มครองผู้บริโภคด้านสุขภาพ (คคส.) ได้จัดประชุมโดยเชิญหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในภาคราชการและเอกชน เพื่อจัดทำข้อเสนอต่อรัฐบาลในการจัดการ สรุปได้ดังนี้

1. รัฐบาลต้องจัดให้มีกลไกกลางในการจัดหาและกระจายยาในรายการที่จำเป็น โดยเชื่อมโยงการบริหารระดับนโยบาย ระดับบริหาร และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต่างๆ เช่น องค์การเภสัชกรรม สมาคมไทยอุตสาหกรรมผลิตยาแผนปัจจุบัน สภาเภสัชกรรม และนักวิชาการด้านยา 

2. กระทรวงสาธารณสุขต้องมีนโยบายให้สถานบริการสั่งซื้อยาล่วงหน้า 6 เดือน แต่ทยอยการจัดส่งทุก 1-2 เดือน เพื่อให้โรงงานเตรียมจัดหาวัตถุดิบในการผลิตล่วงหน้า 

3.ให้สถานบริการเร่งรัดการจ่ายเงินให้รวดเร็วภายในไม่เกิน 1 เดือนหลังจากได้รับใบแจ้งหนี้เพื่อให้อุตสาหกรรมยาสามารถสำรองวัตถุดิบยาได้ 6 เดือนที่นานกว่าการสำรองปกติที่ 3 เดือน

4. ในกรณีจำเป็นตามคำเรียกร้องของสมาคมผู้ผลิตยาแผนปัจจุบัน ให้รัฐบาลประสานกับประเทศจีน อินเดีย และประเทศผู้ผลิตวัตถุดิบเพื่อซื้อวัตถุดิบยาในลักษณะรัฐบาลต่อรัฐบาล หรือจัดเครื่องบินไปรับวัตถุดิบยา ผลิตภัณฑ์ยา รวมถึงบรรจุภัณฑ์

5. ให้อุตสาหกรรมยาสำรองวัตถุดิบในการผลิตยา 6 เดือนรวมทั้งองค์การเภสัชกรรม

ปัญหาการเข้าถึงยาโรคเรื้อรังเป็นปัญหาเร่งด่วนที่ต้องการให้เกิดการแก้ไขโดยด่วนเช่นเดียวกับการบริหารจัดการรายการยาสำหรับโรค COVID-19 ไม่เช่นนั้น อีกไม่ถึงเดือนจะเกิดปัญหาโกลาหลของห้องยา และผู้ป่วยอย่างแน่นอน จึงนำเสนอเพื่อโปรดพิจารณาจัดการโดยด่วน