เมื่อสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาโดนัลด์ ทรัมป์ เสนอให้คนดื่มสารซักล้างประเภทฆ่าเชื้อเพื่อรักษา COVID-19 ทั้งที่สารทำความสะอาดเหล่านี้เป็นพิษต่อร่างกายมนุษย์ และมีเสียงวิพากษ์วิจารณ์อย่างกว้างขวางทำให้ทรัมป์ประกาศหยุดแถลงข่าวชั่วคราว และเมื่อไม่นานนี้มีผู้ตรวจสอบพบว่ามีกลุ่มลัทธิอ้างศาสนาเขียนจดหมายถึงทรัมป์แนะนำเรื่องนี้ ทำให้เกิดคำถามว่าเหตุใดทรัมป์จึงมักอ้างเรื่อง "ยาผีบอก"

แฟ้มภาพ โดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริก เมื่อ 25 มกราคม 2017 (ที่มา: U.S. Department of Homeland Security (DHS)/Wikipedia)

ในวันเสาร์ที่ผ่านมา (25 เม.ย.) ประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐฯ ประกาศยกเลิกการแถลงข่าวชั่วคราวโดยกล่าวอ้างโจมตีสื่อมวลชนว่า "นำเสนอเรื่องเท็จ" แต่ผู้คนก็มองว่าเป็นการแก้เก้อหลังจากที่เขาถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักในเรื่องที่บอกให้คนไปฉีดน้ำยาซักล้างที่ใช้กับภายนอกเพื่อแก้โรค COVID-19 ทั้งๆ ที่สารซักล้างเหล่านี้ใช้แต่กับภายนอกเท่านั้นและเป็นอันตรายถ้าหากนำเข้าสู่ร่างกายมนุษย์

นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่ทรัมป์แถลงข่าวในเชิงพูดถึง "ยารักษา COVID-19" แบบผิดๆ ก่อนหน้านี้เคยมีกรณีที่เขาอ้างว่าสามารถใช้ยารักษาโรคมาลาเรียในการรักษา COVID-19 ได้ ซึ่งไม่เป็นความจริง ทำให้แม้แต่ผู้เชี่ยวชาญด้านการแพทย์ที่ทำงานให้กับทรัมป์เองยังต้องออกมาแก้ไขในเรื่องนี้ และมีเสียงวิพากษ์วิจารณ์ตามมา

ในครั้งล่าสุดก็เช่นกัน หลังจากที่ทรัมป์แถลงข่าวเมื่อวันที่ 23 เม.ย. ในทำนองบอกให้คนฉีดสารทำความสะอาดเข้าร่างกาย ก็ทำให้มีทั้งเสียงต่อต้านจากแพทย์ จากสังคม และถูกนำไปเสียดสี ถากถาง กลายเป็นมีมล้อเลียน เพราะการพูดในแบบไม่ตรงกับหลักวิทยาศาสตร์ ถึงขั้นมีคนวิเคราะห์ว่า วิธีการพูดและใช้ภาษาในการแถลงข่าวของทรัมป์นั้นเป็นคำพูดและภาษาในแบบที่เด็ก 8 ขวบ เข้าใจได้ แต่ก็น่ากังวลว่าหรือตัวทรัมป์เองก็มีระดับความเข้าใจและวิเคราะห์ข้อมูลแค่ในระดับพื้นๆ เท่านั้น

นอกจากหน่วยงานการแพทย์และพิษวิทยาในสหรัฐฯ ต้องออกแถลงการณ์โต้ตอบนำแนะนำผิดๆ ของทรัมป์แล้ว แม้แต่ที่ปรึกษาใกล้ชิดก็ต้องพยายามควบคุมความเสียหายต่อภาพลักษณ์ที่จะเกิดกับเขาด้วยการแนะนำให้เขาเลิกปรากฏตัวชั่วคราวเว้นแต่จะมีเรื่องพิเศษที่ต้องประกาศโดยเฉพาะ ถึงแม้ว่าก่อนหน้านี้ทรัมป์มักจะใช้โอกาสในการแถลงข่าวเพื่อโทษสื่อและฝ่ายตรงข้ามทางการเมือง แต่ที่ปรึกษาก็มองว่าถ้าหากทรัมป์ยังคงปรากฏตัวต่อไปหลังให้คำแนะนำผิดๆ จะยิ่งสร้างความเสียหายต่อภาพลักษณ์ตัวเอง ทำให้คนระดับสูงในพรรคหวาดวิตก และไม่มีใครที่อยากเห็นภาพเขากัดกับสื่อ

สายอนุรักษ์นิยม ส่งจดหมายถึง 'ทรัมป์' อ้างสรรพคุณยาผีบอก

ทั้งนี้ ก็มีการวิเคราะห์ว่านี้อาจจะเป็นการที่ทรัมป์ได้รับจดหมายเสนอแนะจากกลุ่มอนุรักษ์นิยมในสหรัฐฯ รวมถึงกลุ่มลัทธิอ้างศาสนา "เจเนซิส ทู" ว่าสารฟอกขาวที่พวกเขาเป็นผู้ผลิตเรียกว่า MMS สามารถรักษา COVID-19 ได้ซึ่งไม่เป็นความจริง

โดยที มาร์ค เกรนอน ผู้นำลัทธินี้กล่าวอ้างว่าสารคลอรีนไดอ็อกไซด์ซึ่งเป็นสารฟอกขาวที่ไม่ควรเข้าสู่ร่างกายมนุษย์เป็น "ยาสารพัดนึก" ที่ใช้รักษาโรคต่างๆ ได้ ไม่ว่าจะเป็นมะเร็ง, มาลาเรีย, เอชไอวี หรือแม้กระทั่งออทิสติก และเมื่อ COVID-19 กลายเป็นปัญหาระบาดหนักพวกเขาก็พยายามจะทำการตลาดด้วยการอ้างว่ามันกำจัดโคโรนาไวรัสในร่างกายมนุษย์ได้ซึ่งไม่เป็นความจริง

โดยที่เกรนอนกับชาวลัทธิ 30 รายได้ส่งจดหมายให้ทรัมป์เกี่ยวกับเรื่องนี้ ไม่กี่วันก่อนที่ทรัมป์จะแถลงข่าวต่อสาธารณชนในเรื่องที่ทำให้แพทย์ต้องตะลึง ทรัมป์อ้างว่าสารชำระล้างภายนอกเหล่านี้ "จัดการ (กับไวรัส) ได้ภายในเวลา 1 นาที หนึ่งนาทีเท่านั้น!" และกล่าวต่อไปว่า "ถ้าจะมีอะไรที่พวกเราจะสามารถทำได้ ก็โดยการฉีดมันเข้าไปข้างในหรือไม่ก็เกือบจะชำระล้างได้ทั้งหมดใช่หรือไม่ เพราะคุณเห็นว่ามันเข้าไปในปอดแล้วมันก็ทำอะไรหลายอย่างมากในปอด ดังนั้นมันก็น่าสนใจที่จะลองดู"

เรื่องนี้ชวนให้มองเห็นความย้อนแย้งว่าถ้อยแถลงของทรัมป์เป็นไปในแนวทางตรงกันข้ามกับปฏิบัติการของรัฐบาลสหรัฐฯ โดยที่ในสัปดาห์ก่อนหน้านี้ องค์การอาหารและยาของสหรัฐฯ ได้รับอนุมัติคำสั่งศาลในการสั่งห้ามไม่ให้ลัทธิเจเนซิสทูขายสารที่พวกเขาอวดอ้างว่าเป็น "สิ่งที่อาจจะเกิดอันตรายและไม่ได้การรับรองว่าสามารถรักษา COVID-19 ได้จริง" รวมถึงสั่งให้ลัทธินี้ถอดข้อความอวดอ้างสรรพคุณว่า MMS รักษา COVID-19 ออกจากเว็บไซต์

ทั้งนี้สื่อเดอะการ์เดียนก็วิเคราะห์ว่ามีความเป็นไปได้อีกอย่างหนึ่งคือการที่ทรัมป์ไปฟังเรื่องนี้มาจาก อลัน เคเยส อดีตที่ปรึกษาสมัยโรนัลด์ เรแกน และเป็นไม่ประสบความสำเร็จในแง่การเป็นผู้แทนฯ รีพับลิกันติดต่อกันหลายสมัยมาก เขามีรายการโทรทัศน์สายอนุรักษ์นิยมของตัวเองที่เคยเสนอขายผลิตภัณฑ์ยาผีบอกนี้และเป็นคนที่มีผลประโยชน์ทับซ้อนกับทรัมป์

ทำไมทรัมป์ถึงอ้างเรื่องยาผีบอกมาหลายครั้งแล้ว

แต่เหตุใดทรัมป์ถึงกล้าอ้างเรื่องที่ชวนให้ไม่น่าเชื่อถือขนาดนี้ในการแถลงข่าวประเด็นสำคัญอย่างการระบาดของ COVID-19 เช่นนี้ สื่อ Politico วิเคราะห์ว่า ทรัมป์พยายามทำให้ตัวเองดูประสบความสำเร็จจึงมีความกระเหี้ยนกระหือรืออย่างมากในการที่จะได้บอก "ข่าวดี" กับสาธารณชนอเมริกัน ทำให้เขาพูดถึงสิ่งที่เป็นยาผีบอกจากข่าวลือหลายครั้ง ถึงแม้ว่าเรื่องเหล่านี้คณะทำงานเฉพาะกิจของสหรัฐฯ จะปฏิเสธไปแล้ว

เรื่องนี้บวกกับศึกเลือกตั้งที่จะเดิมทีมีกำหนดการในปีนี้ ทำให้ทรัมป์พยายามทำคะแนนอย่างมาก และตัวทรัมป์เองก็เป็นคนที่อาศัยประสบการณ์ของตัวเองในการใช้วิธีเล่นกับสื่อในเชิงภาพลักษณ์มาโดยตลอด แต่การพูดพลาดในช่วง COVID-19 เช่นนี้ก็เริ่มสร้างความกังวลให้กับกลุ่มที่ปรึกษาเริ่มกังวลว่ามันจะส่งผลอย่างไรบ้างในการพยายามเข้าชิงตำแหน่งประธานาธิบดีสมัยที่สองมาเป็นของตนเองให้ได้

เรียบเรียงจาก

Trump grapples with a surprise threat: Too much Trump, Politico, 25-04-2020

Trump says briefings 'not worth the effort' amid fallout from disinfectant comments, The Guardian, 25-04-2020

‘Please don’t inject bleach’: Trump’s wild coronavirus claims prompt disbelief, The Guardian, 24-04-2020

Revealed: leader of group peddling bleach as coronavirus 'cure' wrote to Trump this week, The Guardian, 24-04-2020

Coronavirus: Leader of group that believes bleach is miracle cure for Covid-19 wrote to Trump, The Independent, 25-04-2020