กมธ. CPTPP รุมซักกรมวิชาการเกษตร ปมสถานะไทยใน UPOV

กมธ. CPTPP รุมซักกรมวิชาการเกษตร เหตุใดสถานะประเทศไทยในเว็บไซต์ UPOV เป็นประเทศผู้สังเกตการณ์อย่างเป็นทางการทั้งที่ไม่เคยแสดงเจตจำนง

 

22 ก.ค.2563 ผู้สื่อข่าวได้รับแจ้งว่า วันนี้ (22 ก.ค.63) คณะกรรมาธิการพิจารณาศึกษาผลกระทบจากการเข้าร่วมความตกลงที่ครอบคลุมและก้าวหน้าสำหรับหุ้นส่วนเศรษฐกิจภาคพื้นแปซิฟิก (CPTPP) สภาผู้แทนราษฎร รับทราบรายงานจากคณะอนุกรรมาธิการด้านการเกษตรที่ได้ขอคำชี้แจงจากสำนักเลขาอนุสัญญาคุ้มครองพันธุ์พืชใหม่ (UPOV1991) ในประเด็นข้อกฎหมายในการป้องกันผลกระทบซึ่งจะเกิดกับเกษตรกร 

รศ.สุรวิช วรรณไกรโรจน์ อนุกรรมาธิการเกษตร ได้แจ้งต่อคณะกรรมาธิการว่า พบความผิดปกติในเว็บไซต์ UPOV ขององค์กร สหภาพเพื่อคุ้มครองพันธุ์พืชใหม่ (The International Union for the Protection of New Varieties of Plants) https://www.upov.int/members/en/ ในสถานะของประเทศไทยที่ระบุว่า เป็นประเทศผู้สังเกตการณ์อย่างเป็นทางการที่อยู่ระหว่างการขอให้ทางสำนักเลขาธิการ UPOV ช่วยพัฒนากฎหมาย และยังได้รับสิทธิให้เข้าร่วม 4 การประชุมสำคัญอนุสัญญา ซึ่งในเว็บไซต์ของทาง UPOV ระบุอย่างชัดเจนว่า การได้รับสถานะดังกล่าว ประเทศนั้นได้ยื่นหนังสืออย่างเป็นทางแสดงความสนใจเข้าร่วมเป็นสมาชิก UPOV แล้วโดยยังได้ตอบอีเมล์ระบุว่า เจ้าหน้าที่ในกรมวิชาการเกษตรคนหนึ่ง เป็นผู้ประสานงานหลัก

นิกร จำนง รองประธานอนุ กมธ.เกษตร กล่าวเสริมว่า ทางอนุ กมธ.มีความกังวลว่า รัฐบาลไปยื่นเรื่องขอเข้าเป็นสมาขิก UPOV1991 แล้วหรือไม่ ต้องให้ได้ความกระจ่างในเรื่องนี้ 

ขณะที่ กรรณิการ์ กิจติเวชกุล กมธ. มองว่า เป็นความผิดปกติอย่างยิ่ง เพราะแม้แต่กรมบัญชีกลาง กระทรวงการคลังจะขอเข้าเป็นผู้สังเกตการณ์ความตกลงการจัดซื้อจัดจ้างภาครัฐ ขององค์การการค้าโลก ยังต้องได้รับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี แต่นี่ไม่เคยมีมติ ครม.เรื่องนี้เลย ดังนั้น อาจมีข้าราชการที่ปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ

ธิดากุญ แสงอุดม ผู้อำนวยการกลุ่มวิจัยการคุ้มครองพันธุ์พืช กรมวิชาการเกษตร ชี้แจงว่า ประเทศไทยยังไม่เคยแสดงเจตจำนงอย่างเป็นทางการ นี่เป็นสถานะที่ทาง UPOV ให้เอง 

เกียรติ สิทธีอมร กมธ. กล่าวว่า นี่เป็นสาระสำคัญ เพราะ องค์กรระหว่างประเทศเช่นนี้ มีกติกาหรือ Charter ที่ชัดเจนในการให้สถานะประเทศใด ถ้าไทยไม่เคยส่งหนังสือแสเงเจตจำนงอย่างเป็นทางการ ทางกระทรวงเกษตรฯต้องทำหนังสือไปยัง UPOV ให้แก้ไขสถานะไทยให้ถูกต้อง แล้วนำมารายงานคณะ กมธ.

"สำหรับกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ก็ต้องกลับไปคิดและปฏิบัติให้ถูกต้อง อย่าใช้วิธีแบบนี้ เพราะในที่สุดจะมีผลกระทบในสถานะของประเทศไทย" เกียรติ กล่าว

สำหรับประเด็นคำตอบจาก UPOV ในประเด็นสำคัญๆ ตามที่ กมธ.ถามไป อาทิ 

  • พืชอ่อนไหวที่ปลูกมากกว่า 65%ของพื้นที่เกษตรกรรมทั้งประเทศ (ซึ่ง กมธ.ตั้งใจหมายถึงข้าว) จะขอยกเว้นเป็นกรณีพิเศษจากพันธุ์พืชใหม่ที่จะได้รับความคุ้มครองกลังจากเป็นภาคีอนุสัญญาฯเกิน 10 ปี  - ทาง UPOV ตอบว่า ยกเว้นไม่ได้ หลังจากเป็นภาคี 10 ปี กฎหมายจะต้องบังคับใช้กับพืชทุกสกุลและทุกชนิด
  • การปฏิบัติพิเศษกับเกษตรกรรายย่อย เช่น การเก็บพันธุ์ไว้ปลูกต่อ - ทาง UPOV ตอบโดยอ้างอิงข้อแนะนำจากที่ประชุมการทูต ปี 2017 ซึ่งมีเงื่อนไขมากมาย ต้องมีการจำกัดอย่างสมเหตุสมผลและปกป้องประโยชน์ตามกฎหมายของนักปรับปรุงพันธุ์ 
  • การให้แจ้งแหล่งที่มาของพันธุ์ใหม่ที่ต้องการขึ้นทะเบียน - ทาง UPOV ตอบว่า ไม่ได้เพราะ การให้สิทธินักปรับปรุงพันธุ์จะต้องไม่มีเงื่อนไขเพิ่มเหนือแตกต่างจากที่ UPOV1991 กำหนดคือให้พิจารณาจาก แค่ 4 เงื่อนไข ความใหม่ ความแตกต่าง ความสม่ำเสมอความคงตัว
  • สิทธิของประเทศไทยในการปฏิเสธการคุ้มครองพันธุ์พืชที่ห้ามปลูกเชิงการค้าภายในประเทศ (กมธ.ตั้งใจให้หมายถึงพืชจีเอ็มโอ) - ทาง UPOV ตอบว่า การควบคุมการตลาดไม่ได้เป็นหน้าที่ของ UPOV หากจะมีมาตรการควบคุมต้องไม่กระทบต่อการบังคับใช้ข้อกำหนดของ UPOV โดยไม่สามารถกำหนดเงื่อนไขการขึ้นทะเบียนคุ้มครองที่นอกเหนือจาก 4 เงื่อนไขข้างต้นได้ 

และ การเป็นภาคีอนุสัญญา UPOV1991 จะต้องส่งร่างกฎหมายของไทยให้ทางสภา UPOV ตรวจดูความสอดคล้องกับอนุสัญญาฯก่อน

ทำให้ เกียรติ สิทธีอมร กมธ. แสดงความกังวลซึ่งการแทรกแซงการออกกฎหมายของประเทศ, เกษตรกรแลกเปลี่ยนเมล็ดพันธุ์กัน เกษตรกรอาจไม่ได้คิดเรื่องการค้า แต่ UPOV อาจมองว่าเป็นเรื่องการค้า และที่น่าห่วงคือเรื่องพืชจีเอ็มโอที่เป็นเรื่องใหญ่มาก 

นิกร จำนง กมธ. สรุปว่า ตอบเช่นนี้ แปลว่า กันข้าวออกไม่ได้ ซึ่งเรื่องนี้เป็นเรื่องอ่อนไหวมาก และจะส่งผลกระทบต่อรัฐบาลได้ 

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท