ชาวบ้านกลุ่มรักษ์อำเภอวานรนิวาสพบผู้ว่าจังหวัดสกลนคร ค้านการต่ออาชญาบัตรพิเศษให้ริษัทจีนเข้ามาสำรวจแหล่งแร่ในพื้นที่อ.วานรนิวาส โดยบริษัททำผิดข้อตกลงตามอาชญาบัตร มีการละเมิดสิทธิที่ดินทำกิน แต่ชาวบ้านกลับถูกบริษัทฟ้องร้องดำเนินคดี รองผู้ว่าฯ แจงยังไม่ถึงขั้นตอนทำเหมืองยังอยู่ในขั้นตอนสำรวจเท่านั้น

27 ต.ค.2563 ศาลากลางจังหวัดสกลนคร ชาวบ้านกลุ่มรักษ์อำเภอวานรนิวาส จังหวัดสกลนคร กว่า 100 คน เข้าพบผู้ว่าราชการจังหวัดเพื่อคัดค้านการยื่นขออาชญาบัตรพิเศษในพื้นที่อำเภอวานรนิวาส ของบริษัท ไชน่า หมิงต๋า โปแตช คอร์ปอเรชั่น (ประเทศไทย) จำกัด โดยปรีชา ทองคำ รองผู้ว่าราชการจังหวัดสกลนคร เป็นตัวแทนผู้ว่าฯ เข้าร่วมประชุมครั้งนี้

นงค์ชัย พันธ์ดา ตัวแทนกลุ่มรักษ์อำเภอวานรนิวาส ได้กล่าวต่อปรีชาว่า ตลอดระยะเวลาที่บริษัทไชน่า หมิงต๋าฯ ดำเนินการขุดเจาะสำรวจแร่ บริษัทมีการกระทำที่ผิดข้อตกลงท้ายอาชญาบัตรพิเศษในข้อ 6 เนื่องจากเข้าสำรวจในพื้นที่ที่ไม่ได้รับอนุญาต ทางกลุ่มจึงมีข้อกังวลใจและให้ข้อเท็จจริงต่อผู้มีอำนาจและเกี่ยวข้องในการอนุมัติอนุญาตในการออกอาชญาบัตรพิเศษรอบใหม่

กิตติกรณ์ น้อยตาแสง กลุ่มรักษ์อำเภอวานรนิวาส กล่าวเสริมว่า บริษัทยังละเมิดสิทธิหลาย ๆ ด้าน เช่น การละเมิดสิทธิในที่ดินทำกินของชาวบ้านที่ถือกรรมสิทธิ์ นส.3 หรือพื้นที่อื่น ๆ ทางบริษัทเข้าไปรุกล้ำอาณาเขต ซึ่งชาวบ้านก็ได้แจ้งความลงบันทึกประจำวันไว้แล้ว แล้วยังฟ้องร้องชาวบ้านจำนวน 9 คน รวม 3 คดี เขามองว่าเป็นร่วมมือกันระหว่างบริษัทและหน่วยงานรัฐมาฟ้องชาวบ้าน เนื่องจากหน่วยงานรัฐได้เป็นพยานให้กับฝั่งบริษัทและการฟ้องครั้งนี้เป็นฝ่ายหน่วยงานรัฐฟ้องชาวบ้านมากกว่า ทั้งที่ชาวบ้านออกมาปกป้องทรัพยากรธรรมชาติทำไมต้องมาเจอแบบนี้หรือมาเจอว่าหน่วยงานรัฐเป็นคนฟ้องปิดปากประชาชน

สุดตา คำน้อย กลุ่มรักษ์อำเภอวานรนิวาส กล่าวว่าบริษัทได้รับอาชญาบัตรพิเศษเพื่อสำรวจแร่โปแตชตั้งแต่ปี 2557 แต่ในเมื่อประกาศใช้ พ.ร.บ. แร่ พ.ศ.2560 ออกมา บริษัทก็ต้องปฏิบัติตามข้อบังคับของกฎหมายฉบับใหม่ ต้องมีการประเมินคุณค่าทางเศรษฐกิจและสังคม ผลกระทบต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อมและสุขภาพด้วย และต้องกันเขตพื้นที่ต้องห้าม เช่น พื้นที่ต้นน้ำ พื้นที่แหล่งน้ำซับซึม หรือ พื้นที่ป่าต้นน้ำออก แต่บริษัทไม่เคยทำและยังคงใช้ข้อบังคับของกฎหมายฉบับเดิม และเรื่องข้อมูลของบริษัท ถ้าบริษัทจริงใจจริง บริษัทต้องเปิดเผยข้อมูลของบริษัทให้ชาวบ้านได้รู้ แต่ที่ผ่านมาชาวบ้านต้องไปขอข้อมูลของบริษัทกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง แต่หน่วยงานก็บอกเปิดเผยข้อมูลไม่ได้เพราะอาจจะเป็นผลเสียต่อบริษัท

ด้านปรีชา ทองคำ รองผู้ว่าฯ ตอบว่าประเด็นแรกอำนาจในเรื่องของการอนุมัติให้มีการขุดเจาะสำรวจแร่ไม่ใช่อำนาจของทางจังหวัดในส่วนของการทำตามขั้นตอนของกฎหมายมีหลายส่วนเข้ามาเกี่ยวข้อง จังหวัดทำหน้าที่ส่งข้อมูลและข้อมูลทุกอย่างที่ชาวบ้านขอมา ทางจังหวัดส่งข้อมูลทั้งหมดไปยังกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่เรียบร้อยแล้ว และทางอธิบดีกรมอุตสาหกรรมฯ ได้รับทราบข้อมูลและส่งเจ้าหน้าที่มาตรวจสอบ 

ปรีชาตอบในประเด็นบุกรุกที่ราชพัสดุมีการดำเนินการแล้วในเรื่องบุกรุกและมีการรื้อถอนออกไป แต่ ณ เวลานี้ทางราชพัสดุได้ไปแจ้งความและให้อัยการดำเนินการคดีแพ่งแล้ว 

ปรีชาตอบคำถามชาวบ้านในประเด็นที่กรมอุตสาหกรรมพื้นที่ฐานและการเหมืองแร่ได้ตั้งคณะทำงานตรวจสอบและได้ประชุมที่ที่ว่าการอำเภอวานรนิวาส ซึ่งในการประชุมครั้งนั้นนายอำเภอวานรนิวาสคนเดิมได้เสนอต่อที่ประชุมให้มีการเพิ่มขั้นตอนของการทำประชาคมก่อนที่จะอนุมัติในรอบใหม่ และจังหวัดได้ทำหนังสือแจ้งแนวทางไปให้กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่แล้ว และในเวลานี้ยังไม่ใช่การทำเหมืองแร่ เป็นการสำรวจว่ามีปริมาณพอให้ทำหรือไม่

ทั้งนี้ชาวบ้านกลุ่มรักษ์อำเภอวานรนิวาสได้ชี้แจงเพิ่มเติมและยืนยันต่อปรีชาว่า ตอนนี้อยู่ในขั้นตอนของการสำรวจก็จริง แต่ขั้นตอนนี้ถือเป็นขั้นตอนสำคัญที่จะนำไปสู่การทำเหมืองแร่ใต้ดิน จึงคัดค้านตั้งแต่ขั้นตอนของการสำรวจ ฉะนั้นจุดยืนของชาวบ้านที่มาวันนี้คือไม่ต้องการเหมืองแร่โปแตช