กลุ่มสื่อและพลุ่มพลเมืองฮ่องกงชนะคดีที่พวกเขาฟ้องร้องเกี่ยวกับการที่ตำรวจฮ่องกงฝ่าฝืนกฎหมายสิทธิพื้นฐานพลเมืองของฮ่องกงเองในช่วงปฏิบัติการการชุมนุม นอกจากนี้ศาลยังระบุอีกว่ากลไกการยื่นเรื่องร้องเรียนเกี่ยวกับการปฏิบัติหน้าที่มิชอบหรือใช้กำลังเกินกว่าเหตุของตำรวจที่มีอยู่ในตอนนี้ "ไม่เหมาะสม"

ที่มาภาพ: James Cridland (CC BY 2.0)

19 พ.ย. 2563 ศาลชั้นต้นในฮ่องกงตัดสินให้เจ้าหน้าที่ตำรวจฮ่องกงมีความผิดฐานละเมิดกฎหมายสิทธิและเสรีภาพพื้นฐานของพลเมืองฮ่องกงในมาตราที่ 3 เนื่องจากผู้บัญชาการตำรวจไม่ได้ให้ตำรวจปราบจลาจลและเจ้าหน้าที่จากหน่วยพิเศษที่เข้าไปควบคุมการชุมนุมของประชาชนชาวฮ่องกงต้้งแต่ปีที่แล้วมีหมายเลขหรือตราระบุตัวตนอย่างชัดเจน ทั้งที่เป็นปฏิบัติในแบบที่ไม่ใช่ปฏิบัติการลับ

การตัดสินในครั้งนี้มีขึ้นหลังจากมีการรับเรื่องร้องเรียน 5 กรณี ให้ศาลพิจารณากระบวนการตัดสินใจของฝ่ายบริหาร หนึ่งในกลุ่มที่ร้องเรียนเรื่องนี้คือสมาคมนักข่าวฮ่องกง (HKJA) และเรย์มอนด์ ยึง อดีตครูชั้นมัธยมศึกษาที่ตาบอดข้างหนึ่งเพราะถูกอาวุธของตำรวจที่ใช้ปราบผู้ชุมนุม

ในรายละเอียดคำตัดสินระบุว่าผู้ร้องเรียนเผชิญกับสิ่งที่พวกเขามองว่าเป็นการกระทำโดยมิชอบของตำรวจแต่ไม่สามารถแจ้งเรื่องร้องเรียนต่อสำนักงานร้องเรียนเจ้าหน้าที่ตำรวจ (CAPO) หรือฟ้องร้องคดีทางแพ่งหรืออาศัยการดำเนินคดีเป็นรายบุคคลได้เพราะพวกเขาไม่สามารถระบุตัวเจ้าหน้าที่ตำรวจที่มีส่วนเกี่ยวข้องในกรณีเหล่านี้ได้

ในมาตราที่ 3 ของกฎหมายสิทธิและเสรีภาพพื้นฐานของพลเมืองฮ่องกงระบุว่า "ห้ามการทำทารุณกรรมและปฏิบัติอย่างโหดร้าย ไร้มนุษยธรรม หรือการลงโทษ การปฏิบัติในแบบที่ลดทอนความเป็นมนุษย์ ไม่มีใครควรจะถูกทดลองทางการแพทย์หรือทางวิทยาศาสตร์โดยปราศจากความยินยอม"

เคยมีการวิพากษ์วิจารณ์เรื่องตำรวจแนวหน้าที่ควบคุมการชุมนุมปกปิดสิ่งที่ระบุตัวตนของตัวเองมาตั้งแต่เดือน ต.ค. 2562 โดยที่ทางการอ้างว่าเพื่อป้องกันไม่ให้มีการระบุตัวตนของตำรวจในที่ชุมนุมได้ อย่างไรก็ตามผู้พิพากษาระบุว่าการปฏิบัติเช่นนี้ไม่สอดคล้องกับมาตรฐานการสืบสวนคดีอย่างมีประสิทธิภาพซึ่งกำหนดเจ้าหน้าที่ต้องมีการแสดงตัวตนอย่างชัดแจ้งด้วยโดยที่การระบุตัวตนเช่นหมายเลขจะไม่สื่อถึงตัวตนของเจ้าหน้าที่เหล่านี้ในระดับส่วนตัว

ผู้พิพากษาเปิดเผยอีกว่าระบบการระบุตัวตนเจ้าหน้าที่เช่นนี้ไม่สามารถกระทำในแบบเป็นแค่ระบบภายในได้ ไม่เช่นนั้นแล้วเหยื่อที่ถูกปฏฺิบัติมิชอบจากตำรวจจะทำได้แค่ปล่อยให้กระบวนการทางวินัยอยู่ภายใต้ดุลยพินิจขององค์กรตำรวจด้วยกันเองเท่านั้น

นอกจากศาลชั้นต้นแล้ว ศาลสูงยังเคยตัดสินให้สมาคมนักข่าวฮ่องกงชนะคดีที่พวกเขาฟ้องร้องว่ารัฐบาลล้มเหลวในการวางกลไกที่เป็นอิสระเพื่อการสืบสวนสอบสวนการปฏิบัติมิชอบตามที่ประชาชนได้่ยื่นคำร้อง ผู้พิพากษาศาลชั้นต้นแสดงคาวมเห็นด้วยเช่นกันว่าระบบที่มีอยู่ตอนนี้ในฮ่องกงไม่สามารถทำให้มีการสืบสวนการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบของตำรวจได้อย่างอิสระ

การตัดสินของศาลในครั้งนี้ยังนับเป็นการโต้ตอบกรณีที่แคร์รี แลม ผู้ว่าการฮ่องกงที่ปฏิเสธมาโดยตลอดไม่ยอมให้ผู้ประท้วงสนับสนุนประชาธิปไตยเรียกร้องให้มีการสืบสวนตำรวจอย่างเป็นอิสระ อีกทั้งหน่วยงานตรวจสอบตำรวจที่ถูกมองว่ารู้เห็นเป็นใจกับองค์กรตำรวจเองนำเสนอรายงาน 999 หน้าที่ลบล้างเรื่องการปฏิบัติมิชอบของตำรวจทั้งหมด ซึ่งแลมชื่นชมรายงานฉบับนี้

เรียบเรียงจาก
Court rules Hong Kong’s police watchdogs ‘inadequate’; failures in displaying officer IDs breached Bill of Rights, Hong Kong Free Press, 19-11-2020