ประชาไทชวนดู 9 ภาพยนตร์การเมืองคุณภาพจากทั้งไทยและเทศ ที่ใช้งบประมาณสร้างไม่เกิน 30 ล้านบาท

The King Maker

2019 / 101 นาที / ลอเรน กรีนฟิลด์

The King Maker (แด่ลูก ผัว และตัวฉันเอง) สารคดีจากปี 2019 กำกับโดย ลอเรน กรีนฟิลด์ บอกเล่าเรื่องราวของ อิเมลดา มาร์กอส ภรรยาของเฟอร์ดินานด์ มาร์กอส อดีตผู้นำฟิลิปปินส์ เผด็จการอำนาจผู้ฉ้อฉล (ช่วง ค.ศ.1965-1986) ทั้งคู่ถูกประชาชนฟิลิปปินส์ประท้วงขับไล่จนต้องลี้ภัยการเมืองไปต่างประเทศเมื่อปี 1986

สารคดีเรื่องนี้จะเล่าเรื่องอิเมลดาตั้งแต่อดีตจนกระทั่งเธอสามารถเดินทางกลับมาที่ฟิลิปปินส์ได้อีกครั้ง ผู้ชมจะได้รับรู้ไปพร้อม ๆ กับสารคดีว่าอะไรคือเบื้องหลังที่ทำให้ภรรยานักการเมืองผู้ฉ้อฉล สามารถกลับมามีซีนการเมืองระดับประเทศ ทั้ง ๆ ที่น่าจะหมดอนาคตไปแล้ว ยิ่งไปกว่านั้น ลูกชายสุดรัก บองบอง ยังได้มีโอกาสชิงเก้าอี้รอง ปธน. ปี 2016 แม้ว่าจะพ่ายแพ้ในภายหลังก็ตาม

Ten Years Thailand

(2017 / 95 นาที / 4 ผู้กำกับไทย) อาทิตย์ อัสสรัตน์ วิศิษฏ์ ศาสนเที่ยง จุฬญาณนนท์ ศิริผล และ อภิชาติพงศ์ วีระเศรษฐกุล

10 Years Thailand หนังสะท้อนอนาคตอีก 10 ปีข้างหน้าของไทยในมุมมองของ 4 ผู้กำกับ แบ่งเป็นหนังสั้น 4 เรื่อง ได้แก่ 'Sunset' โดย อาทิตย์ อัสสรัตน์, 'Catopia' โดย วิศิษฐ์ ศาสนเที่ยง, 'The Planetarium' โดย จุฬญาณนนท์ ศิริผล และ 'Song of the City' โดยอภิชาติพงศ์ วีระเศรษฐกุล

ไกลบ้าน (Away)

2019 / 36 นาที / ธีรพันธ์ เงาจีนานันต์

หนังที่เล่าชีวิตผู้ลี้ภัยของ วัฒน์ วรรลยางกูร หลังรัฐประหารปี 2557 ได้มีหมายเรียกรายงานตัวผู้ที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวทางการเมืองร่วม 400 คน และมีหลายคนที่ถูกแจ้งข้อหาในภายหลัง วัฒน์ วรรลยางกูร เป็นหนึ่งในผู้ถูกหมายเรียกดังกล่าว แต่ตัดสินใจไม่ไปรายงานตัว และรีบลี้ภัยออกนอกประเทศ

ชีวิตลี้ภัยของวัฒน์เริ่มเข้าที่เข้าทางที่ประเทศลาว ความเป็นอยู่เป็นไปได้เท่าที่สภาพการณ์จะเอื้ออำนวย แต่วัฒน์ก็ได้วางแผนจะอาศัยใช้ชีวิตลี้ภัยที่นี่ในระยะยาว ซื้อที่ดินเตรียมสร้างที่อยู่อาศัย แต่คนที่ได้รับผลกระทบของการลี้ภัย ใช้ชีวิตในต่างแดนไม่น้อยไปกว่ากันคือคนในครอบครัว ที่นิยามของคำว่าบ้านกลายเป็นสิ่งที่อยู่ห่างไกล และต้องใช้ความหวัง ความอดทนอย่างมากในการเฝ้ารอให้ครอบครัวได้กลับมาประกอบกันอย่างสมบูรณ์อีกครั้ง

Mr. Zero (คนหมายเลขศูนย์)

2016 / 40.10 นาที / นัชชา ตันติวิทยาพิทักษ์, ชวัลรัตน์ รุ้งแสงเจริญทิพย์

บัณฑิต อาร์ณีญาญ์ นักเขียน นักแปล ผู้ถูกจับกุมในมาตรา 112 ถึง 4 ครั้ง ได้รับการปล่อยตัว 2 ครั้งโดยเหตุผลว่าเขามีปัญหาทางจิต อีก 2 คดียังคงอยู่ในชั้นศาล สารคดีใช้วิธีการเล่าโดยนำงานเขียนของบัณฑิตมาผสมผสานเข้ากับเรื่องราวในชีวิตจริง

ดาวคะนอง

2016 / 105 นาที / อโนชา สุวิชากรพงศ์

เมื่อผู้กำกับหนังหญิงพานักเคลื่อนไหวทางการเมืองในเหตุการณ์ 6 ตุลา กลับไปย้อนรำลึกถึงฝันร้ายนั้นอีกครั้ง โดยรายล้อมไปด้วยเรื่องราวของบริกรสาว, นักร้อง, นักแสดง และอีกมากมายที่ประกอบสร้างเป็นการพร่าเลือนเรื่องแต่ง เรื่องจริง และความทรงจำของประวัติศาสตร์ที่ไม่ได้รับการบันทึกอย่างเป็นทางการ

ตั้งวง

2013 / 86 นาที / คงเดช จาตุรันต์รัศมี

ตั้งวง เป็นหนังวัยรุ่น ตลกร้าย ที่เล่าเรื่องกลุ่มวัยรุ่นสุดเกรียน ๆ สี่คน ยอง และเจ เด็กเนิรด์ประจำโรงเรียน เบส นักกีฬาผู้ใฝ่ฝันที่อยากเป็นตัวแทนโรงเรียน และ เอ็ม เด็กหนุ่มผู้หลงรักการเต้นคัฟเวอร์เกาหลีเป็นชีวิตจิตใจ ด้วยความอยากให้ความปรารถนาของพวกเขาทั้งหมดสมหวัง กลุ่มเด็ก ๆ จึงไปบนบานศาลกล่าวกับพ่อปู่โดยการรำวง โดยมี พี่นัท นางรำรับจ้างรำแก้บน เป็นโค้ชช่วยสอน

ความพิเศษของเรื่องตั้งวง คือเป็นหนังเรื่องแรกที่นำเอาเหตุการณ์การเมือง การล้อมปราบคนเสื้อแดงด้วยความรุนแรง มาพูดในภาพยนตร์ จน สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ เคยเอ่ยปากชมถึงเรื่องตั้งวงไว้ว่า "ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้เล่าเหตุการณ์ทางการเมือง โดยไม่มีการแสดงท่าทีว่า สนับสนุนข้างรัฐบาลอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะและกองทัพ หรือเลือกข้างคนเสื้อแดง และไม่ได้เสแสร้งนำเสนอเนื้อหาเกรียนทางการเมืองประเภททั้งคนฆ่าและคนถูกฆ่าให้ มาลืมเรื่องราวแล้วรักกันเถอะ สังคมไทยแตกแยกมามากแล้ว”

ฟ้าต่ำ แผ่นดินสูง

2013 / 96 นาที / นนทวัฒน์ นำเบญจพล

ฟ้าต่ำ แผ่นดินสูง หรือ Boundary (2013) สารคดีฝีมือ นนทวัฒน์ นำเบญจพล ที่ฉายภาพให้เห็นว่าการเมืองจากส่วนกลาง ผ่านการประท้วงของพันธมิตร ที่ใช้ความขัดแย้งกรณีเขาพระวิหารระหว่างไทย-กัมพูชา และเรื่องชาตินิยม เป็นเครื่องมือทางการเมืองขับไล่รัฐบาลขณะนั้น จนนำไปสู่ความตึงเครียดและการปะทะแลกกระสุนของกองทัพทั้งสองประเทศบริเวณแนวชายแดนข้อพิพาท การเมืองและคนจากส่วนกลางผู้ปลุกระดมให้เกิดความรุนแรงเหล่านี้ อาจไม่เคยทราบเลยว่า ความขัดแย้งนี้ส่งผลกระทบต่อผู้คนที่อยู่บริเวณตะเข็บชายแดนไทย-เขมร อย่างไร

ทั้งนี้ ฟ้าต่ำ แผ่นดินสูง เคยถูกคณะอนุกรรมการพิจารณาภาพยนตร์และวิดีทัศน์ กระทรวงวัฒนธรรม สั่งห้ามฉาย เพราะเหตุขัดต่อความมั่นคงของรัฐและความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ก่อนที่วันรุ่งขึ้นคณะกรรมการฯ จะมีการกลับคำสั่งอนุญาตให้ฉายได้ในเรต 18+

Paradoxocracy ประชาธิป'ไทย

2013 / 85 นาที / เป็นเอก รัตนเรือง และ ภาสกร ประมูลวงศ์

หนังสารคดีที่เริ่มต้นจากความอยากรู้อยากเข้าใจเรื่องการเมืองตั้งแต่อดีตจวบจนปัจจุบันของผู้กำกับเอง ทำให้เขาเดินทางไปสัมภาษณ์นักคิด นักวิชาการ 14 คน ได้แก่ ส.ศิวลักษณ์, ธงชัย วินิจจะกูล, ไชยยันต์ ไชยพร, วรเจตน์ ภาคีรัตน์, ชาญวิทย์ เกษตรศิริ, นครินทร์ เมฆไตรรัตน์, ศรันยู เทพสงเคราะห์, และนักคิดชื่อดังอื่น ๆ ตัดสลับกับภาพเหตุการณ์จริงทางประวัติศาสตร์

ทั้งนี้ คนดูอาจรู้สึกตะหงิดใจช่วงรับชมภาพยนตร์ เพราะว่าจะมีการเซ็นเซอร์ ดูดเสียง คาดดำตรง subtitle เนื่องมาจากบางช่วงบางตอนของสารคดีไม่ผ่านกองเซ็นเซอร์ ซึ่งผู้กำกับกล่าวว่า “มันเป็นการบอกกับยุคสมัยว่า ณ ยุคนึงของประเทศนี้ มันมีเรื่องบางเรื่องที่พูดไม่ได้”

สวรรคาลัย (Sawankhalai)

2017 / 15.00 นาที / อภิชน รัตนาภายน

สารคดีสั้น 15 นาที บันทึกภาพเหตุการณ์ภายในโรงพยาบาลศิริราช เมื่อวันที่ 13 ตุลาคม 2016 ซึ่งเป็นวันที่รัชกาลที่ 9 สวรรคต