ต้นปี 2564 พนง.แอปพลิเคชันส่งอาหารในจีน เริ่มหยุดงานประท้วงเรียกร้องความเป็นธรรม

ต้นปี 2564 คลื่นการประท้วงหยุดงานของพนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหารในจีนเริ่มปะทุขึ้นอีกครั้ง หลังปี 2563 เงียบหายไปเพราะการระบาดของ COVID-19 ล่าสุดคนทำงานที่พยายามรณรงค์ประเด็นค่าตอบแทนที่ยุติธรรมและการคุ้มครองพนักงาน ถูกทางการจีนควบคุมตัวแล้ว


ที่มาภาพ: China Labour Bulletin

China Labour Bulletin องค์กรจับตาประเด็นแรงงานในจีน เปิดเผยว่าเมื่อช่วงปลายเดือน ก.พ. 2564 ว่าเจ้าหน้าที่จีนได้ควบคุมตัวพนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหารของ Ele.me ในกรุงปักกิ่ง โดยเขาเป็นที่รู้จักภายใต้นามแฝงในโลกโซเชียลว่า 'ซวุ๋ง เยียน' ผู้ที่พยายามรณรงค์ประเด็นค่าตอบแทนที่ยุติธรรมและการคุ้มครองพนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหารในจีน

ก่อนหน้านี้ ซวุ๋ง เยียน ได้รณรงค์ออนไลน์ "Leader of the Drivers ’Alliance" (外送骑士联盟盟主) โดยโพสต์คลิปวิดีโอที่แสดงให้เห็นว่าเหล่าบรรษัทแพลตฟอร์มได้กดขี่พนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหาร โดยการละเมิดกฎหมายและข้อบังคับ จากการปรับพนักงานที่ส่งมอบอาหารให้แก่ลูกค้าล่าช้า นอกจากนี้เขายังได้เรียกร้องให้รัฐบาลมีมาตรการในการควบคุมบรรษัทแพลตฟอร์มในระบบ Gig economy เหล่านี้

นอกจากนี้ซวุ๋ง เยียน ยังเคยระบุว่าเขาจัดได้จัดตั้งกลุ่ม WeChat 16 โดยมีคนขับรถส่งของกว่า 14,000 คน เขาเรียกร้องให้คนขับหยุดงานเมื่อต้องเผชิญกับสภาพการทำงานที่ไม่เป็นธรรม ในการให้สัมภาษณ์กับ Initium เมื่อเดือน ก.พ. 2564 เขากล่าวว่าเนื่องจากค่าจ้างลดลง คนขับรถเลยละเลยประเด็นความปลอดภัยในการทำงานของตนเอง เพราะต้องรับคำสั่งซื้อจากลูกค้าที่มากขึ้นเพื่อรักษารายได้

ปี 2563 แรงงานในจีนประท้วงลดลง แต่ความคับข้องใจยังไม่ได้รับการแก้ไข
เผยปี 2562 พนักงานแพลตฟอร์มส่งอาหารในจีนประท้วงอย่างน้อย 45 ครั้ง

ข้อมูลจากแผนที่นัดหยุดงาน (Strike Map) ของ China Labor Bulletin ระบุว่ามีการนัดหยุดงานของคนทำงานขับรถส่งของเพิ่มขึ้นเป็น 45 รายในปี 2562 เพิ่มขึ้นจาก 10 ครั้ง ในปี 2561 ซึ่งส่วนใหญ่สาเหตุของการประท้วงหยุดงานมาจากการลดค่าจ้างของแอปพลิเคชันต่าง ๆ ที่ทำให้รายได้ของพวกเขาลดลง ส่วนข้อมูลจากแผนที่อุบัติเหตุจากการทำงาน (The Work Accident Map) ยังแสดงให้เห็นว่าในปี 2561 มีพนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหาร 121 คน เกิดอุบัติเหตุบนท้องถนนระหว่างทำงาน ในจำนวนนี้ 19 คน ถึงขั้นเสียชีวิต 

แม้ว่าการประท้วงของพนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหารจะลดลงอย่างมากในปี 2563 เนื่องจากการแพร่ระบาดของ COVID-19 และการหลั่งไหลเข้ามาสู่อุตสาหกรรมของผู้ขับขี่รายใหม่จำนวนมาก แต่ขณะนี้มีสัญญาณบ่งชี้ว่าคนทำงานที่ได้รับความเดือดร้อนเริ่มกลับมารวมตัวกันอีกครั้งแล้ว

เมื่อวันที่ 1 มี.ค. 2564 พนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหาร Meituan ประท้วงหยุดงานประท้วงเนื่องจากแอปพลิเคชันได้ลดค่าจ้างจัดส่ง การหยุดงานประท้วงนี้เกิดขึ้นในอย่างน้อย 2 เมืองคือเซินเจิ้น และตงเซียงในเจ้อเจียง นอกจากนี้เมื่อวันที่ 8 มี.ค. ลูกค้าจำนวนหนึ่งของแอปพลิเคชันส่งอาหาร Ele.me ได้โพสต์โซเชียลมีเดียร้องเรียนเกี่ยวกับการจัดส่งที่ช้าหรือไม่ไปส่งให้เลยหลังพวกเขากดเรียก ซึ่งอาจเป็นไปได้ว่ากำลังมีคนงานจำนวนมากขึ้นที่หยุดงานประท้วง แต่ก็เป็นการยากที่จะยืนยันเรื่องนี้อย่างเป็นทางการ เนื่องจากมีความอ่อนไหวต่อการรายงานสถานการณ์ความไม่สงบในช่วงที่พรรคคอมมิวนิสต์จีนกำลังประชุมสภาประชาชนแห่งชาติกันอยู่

การส่งอาหารมีความสำคัญมากขึ้นเรื่อย ๆ นับตั้งแต่เกิดโรค COVID-19 ระบาด เนื่องจากผู้คนที่อยู่ภายใต้การล็อกดาวน์ต้องพึ่งพาอุตสาหกรรมเพื่อจัดหาอาหารเหล่านี้ ในขณะที่อุตสาหกรรมกำลังเติบโต แต่ผลกำไรของบรรษัทแพลตฟอร์มเหล่านี้กลับไม่กระจายอย่างยุติธรรมไปสู่กระดูกสันหลังของของอุตสาหกรรมนี้ นั่นก็คือเหล่าบรรดาพนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหาร

ในปี 2564 นี้แอปพลิเคชัน Ele.me สัญญาว่าจะให้โบนัสแก่พนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหารสำหรับการทำงานในช่วงวันตรุษจีนหากพวกเขาทำเป้าได้ตามเกณฑ์ที่กำหนด คลิปวิดีโอที่เผยแพร่โดยซวุ๋ง เยียน เมื่อเดือน ก.พ. 2564 เผยให้เห็นว่าพนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหารพบว่าเป้าหมายเหล่านี้ไม่สามารถบรรลุได้จริงเนื่องจากจำนวนคำสั่งซื้อที่น้อยลงโดยแพลตฟอร์ม ซึ่งในหนึ่งสัปดาห์พนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหารต้องส่งอาหารให้กับลูกค้าได้ 380 รายการถึงจะได้โบนัสนี้ นอกจากนี้ลูกค้ายังแสดงความคิดเห็นในคลิปวิดีโอว่าพวกเขาจ่ายค่าจัดส่งมากกว่าปกติถึง 4 เท่า สำหรับการสั่งซื้อในช่วงตรุษจีน

ต่อกรณีนี้ Ele.me ได้ออกแถลงการณ์ผ่านทางโซเชียลมีเดียโดยสัญญาว่าจะปรับเป้าหมายเหล่านี้ย้อนหลังเพื่อให้พนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหารได้รับโบนัสมากขึ้น ทั้งนี้ Ele.me ต้องเผชิญกับกระแสวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักทางโซเชียลมีเดีย เนื่องจากเมื่อปี 2563 บริษัทได้เสนอเงินชดเชยให้ครอบครัวของพนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหารที่เสียชีวิตในการทำงานเพียง 2,000 หยวน (ประมาณ 9,400 บาท)

ในเดือน ก.ย. 2563 ซวุ๋ง เยียน ได้เคยแสดงความหวังว่า ทางการจีนจะเป็นผู้นำในการจัดตั้งองค์กรที่มีลักษณะคล้ายกับสหภาพแรงงานสำหรับพนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหารที่สามารถเจรจากับบริษัทแพลตฟอร์มได้ในนามของคนทำงานและอนุญาตให้หน่วยงานรัฐบาลท้องถิ่นกำหนดมาตรฐานสำหรับอุตสาหกรรมแทนที่จะเป็นการประกาศโดยพลการจากบริษัทเอกชนเหล่านี้

ทั้งนี้สหพันธ์สหภาพแรงงานจีน (ACFTU) ก็ได้รวมเอาอาชีพพนักงานแอปพลิเคชันส่งอาหารไว้ในรายชื่อกลุ่มหลัก 8 กลุ่ม อย่างไรก็ตามก่อนหน้านี้ ACFTU ได้ช่วยเหลือสมาชิกใหม่เพียงเล็กน้อยเช่น อบรมทักษะทางกฎหมายและความปลอดภัยในการทำงาน แต่ก็ยังไม่ได้ทำอะไรเพื่อท้าทายการผูกขาดอำนาจของบริษัทแพลตฟอร์มส่งอาหารยักษืใหญ่เหล่านี้

ที่มาเรียบเรียงจาก
Food delivery worker detained as drivers' complaints escalate (China Labour Bulletin, 9 March 2021)

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
เรื่องที่เกี่ยวข้อง
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท