ประชาชนบริจาคสิ่งของช่วยเหลือผู้ลี้ภัยจากรัฐกะเหรี่ยงต่อเนื่อง ด้าน ‘เพื่อนต้านเผด็จการ’ ชี้ภาครัฐยังประชาสัมพันธ์ไม่ทั่วถึง สิ่งของยังไปรวมที่ท่าเรือบ้านแม่สามแลบ แต่ไปไม่ถึงผู้รับผิดชอบหลักอย่าง ‘กิ่งกาดชาดอำเภอ’ พร้อมเรียกร้องภาครัฐเปิดทางให้ประชาชนเข้าช่วยเหลือผู้ลี้ภัย

สืบเนื่องจากวันที่ 5 เม.ย. 2564 รัฐไทยอนุญาตให้ประชาชนและองค์กรภาคประชาสังคมสามารถนำสิ่งของมาบริจาคให้ผู้ลี้ภัยชาวกะเหรี่ยงที่หนีการโจมตีทางอากาศของกองทัพพม่ามาที่ตะเข็บชายแดนไทย-พม่า ต.แม่สามแลบ อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน โดยผ่านการดำเนินงานของกิ่งกาชาดอำเภอ และทางกิ่งกาชาดจะดำเนินการส่งของให้ผู้ลี้ภัยต่อไป 

นอกจากบริจาคผ่านกิ่งกาชาดอำเภอ อีกจุดที่ประชาชนสามารถมาบริจาคได้ คือบริจาคผ่านกลุ่มกะเหรี่ยงไทย (KTG) ที่วัดคาทอลิก นักบุญเปาโล และสำนักคริสตจักรเขตแม่สะเรียง จากนั้นทางกลุ่มจะประสานงานให้กิ่งกาชาดอำเภอแม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน ดำเนินการต่อ   

ข่าวดังกล่าวส่งผลให้เมื่อวันที่ 7 เม.ย. 2564 มีประชาชนเดินทางไกลมาที่ด่านแม่สามแลบ เพื่อนำสิ่งของมาบริจาคจำนวนมากทั้งอาหารแห้ง และของสด โดยช่วงเที่ยง มีรถบรรทุกอาหารแห้งมา 4 คัน จากสมุทรปราการ แต่ถูกทหารพรานปฏิเสธไม่ให้เข้าไปยังพื้นที่ผู้ลี้ภัยโดยตรง โดยทหารพรานให้เหตุผลว่า ผู้บริจาคต้องนำของไปที่กิ่งกาชาดอำเภอ ซึ่งเป็นผู้รับผิดชอบหลักเท่านั้น ประชาชนจึงมีการต่อรองกับเจ้าหน้าที่ทหารขอวางของไว้ด่านก่อน และจะตามไปประสานงานกับทางกิ่งกาชาดอำเภอทีหลัง แต่ทหารไม่อนุญาต เนื่องจากถ้าต้องการจะวางของบริจาคไว้ที่ด่าน ก็ต้องมีหนังสือจากนายอำเภอ หรือผู้ว่าฯ จังหวัด เมื่อประชาชนต่อรองกับเจ้าหน้าที่ไม่สำเร็จ จึงต้องขับรถกลับออกไป 

ตอนเย็น กลุ่มชาติพันธุ์พม่าขับรถบรรทุกของสด 2 คัน จาก จ.นครปฐม มาที่ด่านแม่สามแลบ โดยไม่ทราบว่าต้องเอาของไปส่งที่กิ่งกาชาดอำเภอแม่สะเรียงก่อน ก็ถูกทหารพรานปฏิเสธห้ามเข้าไป และต้องขับรถกลับออกไปพร้อมของบริจาค   

ปัจจุบัน ของบริจาคที่ประชาชนนำมาช่วยเหลือผู้ลี้ภัยที่กิ่งกาชาดอำเภอแม่สะเรียง และกับกลุ่มกะเหรี่ยงไทย (KTG) ก็ยังอยู่ที่จุดเดิมไม่ขยับเขยื้อนไปไหน เพราะต้องรอทางกาชาดดำเนินการต่อ ซึ่งทางกิ่งกาชาดอำเภออ้างว่า ต้องรอคำสั่งจากผู้ว่าฯ จังหวัดแม่ฮ่องสอนก่อน ถึงจะนำของไปส่งให้ผู้ลี้ภัยได้ 

ธีระชัย ศาลเจริญกิจถาวร กลุ่มเพื่อนต้านเผด็จการ (Friends against dictatorship) และผู้ติดตามสถานการณ์ช่วยเหลือผู้ลี้ภัยที่แม่สามแลบอย่างใกล้ชิด ให้สัมภาษณ์ทางโทรศัพท์กับผู้สื่อข่าวประชาไท ถึงปัญหาการบริจาคของช่วยผู้ลี้ภัยในคราวนี้ 

ธีระชัย สะท้อนปัญหาการประชาสัมพันธ์ที่ยังไม่ทั่วถึงของภาครัฐ ทำให้มีประชาชนบางส่วนนำของไปบริจาคที่ด่านแม่สามแลบโดยที่ไม่ทราบว่าต้องเอาของมาที่กิ่งกาชาดอำเภอ 

“กลายเป็นว่าคนที่เข้ามาส่งของเองกลับติดระบบราชการที่จะต้องเอาของไปไว้ตามจุดต่าง ๆ ซึ่งหลัก ๆ ก็ต้องไปรวมอยู่กิ่งกาชาด เพื่อเช็กสต๊อก" ธีระชัย กล่าว

ตัวแทนจากเพื่อนต้านเผด็จการ กล่าวถึงปัญหาที่ตอนนี้ของบริจาคที่ยังคาอยู่ตามจุดบริจาค และยังไม่ถูกนำส่งผู้ลี้ภัยชาวกะเหรี่ยงจากพม่าเพิ่มว่า "อาจต้องติดตามต่อว่า ของบริจาคไปถึงผู้ลี้ภัยจริง ๆ หรือไม่ แต่ตอนนี้ปัดกันไป-มา และสุดท้าย ก็ไม่มีการไปส่ง" 

นอกจากนี้ ธีระชัย แสดงความเป็นห่วง พร้อมตั้งข้อสังเกตุโดยทวงถามภาครัฐว่า ขั้นตอนที่เชื่องช้านี้ถือเป็นการผลักดันผู้ลี้ภัยจากความไม่สงบจากพม่ากลับทางอ้อมหรือไม่ เพราะข้อกังวลตอนนี้ คือ ผู้ลี้ภัยกำลังประสบปัญหาขาดแคลนเสบียงและอาหาร และยา ซึ่งขาดแคลนมาประมาณ 5-6 วันแล้ว ถ้าความช่วยเหลือยังเข้าไม่ถึง ผู้ลี้ภัยอาจจำใจต้องเดินทางกลับไป 

“อยากให้คำนึงถึงความช่วยเหลือทางมนุษยธรรม และไม่ผลักดันกลับไม่ว่าจะด้วยทางตรงหรือทางอ้อม เราอยากให้กลไกรัฐมันเปิด หรือช่องที่ให้ผู้ต้องการช่วยเหลือสามารถช่วยเหลือผู้ลี้ภัยได้ง่ายกว่านี้ ไม่ใช่รวมศูนย์ หรือมีการปัดความรับผิดชอบกันไป-มาแบบนี้ ให้มันมีการระบุกระบวนการชัดเจนเลยว่า ต้องทำยังไง และจะส่งยังไง และเราสามารถเช็กได้ว่าของบริจาคที่ส่งไปถึงมือผู้ลี้ภัยจริง ๆ สุดท้าย รัฐไทยควรเปิดช่องให้องค์กรระหว่างประเทศให้การช่วยเหลือ เช่น UNHCR หรือกาชาดสากล ช่วยสนับสนุนทางด้านความคิด และปฏิบัติการด้วย” ธีระชัย เสนอข้อเรียกร้องถึงภาครัฐ