เกิดการชุมนุมประท้วงขึ้นใน 100 เมืองทั่วประเทศรัสเซีย ส่งผลให้มีผู้ถูกจับกุมมากกว่า 1,495 คน หลังผู้นำฝ่ายค้านรัสเซีย อเล็กซี นาวาลนี อดอาหารประท้วงในเรือนจำ จนชีวิตตกอยู่ใน “อันตรายอย่างร้ายแรง” ตามความเห็นของผู้เชี่ยวชาญขององค์การสหประชาชาติ

ประชาชนหลายพันคนได้ออกมาตามท้องถนนของกรุงมอสโกในวันพุธที่ 22 เม.ย. 2564 โดยมวลชนดังกล่าวเป็นส่วนหนึ่งของการประท้วงที่เกิดขึ้นกว่า 100 เมืองทั่วประเทศรัสเซีย เพื่อเรียกร้องให้มีการปล่อยตัวอเล็กซี นาวาลนี ผู้นำฝ่ายค้านของรัสเซีย และนำตัวมารักษาโดยแพทย์อย่างเหมาะสม

ในการประท้วงดังกล่าว กระทรวงมหาดไทยของรัสเซียระบุว่า ในกรุงมอสโกมีผู้ชุมนุมประมาณ 6,000 คน ขณะที่ในกรุงเซนต์ปีเตอร์เบิร์กส์มีผู้ชุมนุมประมาณ 4,500 คน อย่างไรก็ตาม ผู้สังเกตการณ์คนอื่นๆ ระบุว่า อาจมีผู้ประท้วงมากถึงหลายหมื่นคนในกรุงมอสโก ส่วนในเมืองเยคาเตรินบุร์กซึ่งมีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 4 ของรัสเซีย ตำรวจคาดว่ามีผู้ประท้วง 5,000 คน ขณะที่สำนักงานท้องถิ่นของนาวาลนีคาดว่ามีผู้เข้าร่วมถึง 13,000-14,000 คน

นอกจากการประท้วงในรัสเซียแล้ว ยังมีการประท้วงในประเทศอื่นๆ เพื่อแสดงความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกับนาวาลนีด้วย เช่น การประท้วงในประเทศโปแลนด์ อิสราเอล อิตาลี และเยอรมนี เป็นต้น

สำหรับการตอบสนองต่อข้อเรียกร้องของผู้ประท้วงนั้น เจ้าหน้าที่รัฐบาลรัสเซียระบุว่าอเล็กซีได้รับการปฏิบัติเช่นเดียวกับนักโทษคนอื่น และประกาศเตือนว่าการประท้วงในวันพุธที่ผ่านมาเป็นการกระทำผิดกฎหมาย

องค์กรสิทธิมนุษยชนแห่งหนึ่งระบุว่าการประท้วงดังกล่าวส่งผลให้มีผู้ถูกจับกุมมากกว่า 1,495 คน (ข้อมูลล่าสุดเมื่อเวลา 23.00 น. ตามเวลาท้องถิ่นของรัสเซีย) ประชาชนหลายสิบคนถูกจับก่อนจะจัดประท้วง โดยกลุ่มผู้ถูกจับกุมรวมถึงผู้ช่วยระดับสูง 2 คนของอเล็กซี นาวาลนีในกรุงมอสโกด้วย

การประท้วงเมื่อวันพุธที่ผ่านมาเกิดขึ้นหลังจากทีมของนาวาลนีเรียกร้องให้มีการจัดชุมนุมขึ้น และขอให้รัฐระงับการปราบปรามผู้ชุมนุม หลังจากผู้เชี่ยวชาญของยูเอ็นรายงานว่าสุขภาพของนาวาลนีทรุดโทรมลงระหว่างการอดข้าวประท้วง โดยเขาเริ่มอดอาหารตั้งแต่วันที่ 31 มี.ค. 2564

“อันตรายอย่างร้ายแรง”

วลาดิมีร์ เอชูร์คอฟ พันธมิตรใกล้ชิดของนาวาลนีและผู้อำนวยการบริหารของมูลนิธิต่อสู้การทุจริต ระบุว่า “สถานการณ์ของอเล็กซีอยู่ในอันตรายมากจริงๆ ดังนั้นเราจึงขอเลื่อนนัดวันประท้วงใหญ่ให้เร็วขึ้น” นอกจากนี้ยังพูดถึงความเห็นของแพทย์ที่ระบุว่าอเล็กซีควรได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน

เมื่อวันพุธที่ผ่านมา ผู้เชี่ยวชาญขององค์การสหประชาชาติหรือยูเอ็น ได้ออกมาแสดงความกังวลว่าชีวิตของอเล็กซีกำลังตกอยู่ใน “อันตรายอย่างร้ายแรง” เนื่องจาก “ไม่ได้รับอนุญาติให้เข้าถึงการรักษาทางการแพทย์อย่างเพียงพอ” นอกจากนี้ ผู้เชี่ยวชาญของยูเอ็นยังระบุด้วยว่า ทั้งที่ถูกส่งตัวไปยังโรงพยาบาลแห่งหนึ่งเมื่อไม่นานมานี้ แพทย์ที่นาวาลนีไว้ใจให้รักษากลับไม่ได้รับอนุญาติให้เข้าพบ

เพื่อให้รับการรักษาอย่างเพียงพอ ผู้เชี่ยวชาญของยูเอ็นเรียกร้องให้รัฐบาลรัสเซียอนุมติการเดินทางให้นาวาลนีไปรักษาในต่างประเทศอีกครั้ง หลังก่อนหน้านี้ นาวาลนีเคยได้รับอนุญาติให้รักษาในต่างประเทศครั้งหนึ่งแล้ว เนื่องจากถูกวางยาพิษเมื่อ ส.ค. 2563 ที่ผ่านมา

ข้อมูลแหล่งข่าวต่าง ๆ ระบุว่า ในการรักษาครั้งก่อน ผลการตรวจระบุว่ายาพิษที่ใช้กับนาวาลนีเป็นประเภทที่พัฒนามาจากสารทำลายระบบประสาทที่เรียกว่า "โนวิช็อก" ซึ่งเป็นยาพิษเคยใช้ในอดีตสหภาพโซเวียต ตามความเห็นขององค์กรผู้เชี่ยวชาญนานาชาติระบุว่าเอกชนไม่มีความสามารถในการผลิตยาพิษนี้ ก่อให้เกิดข้อสงสัยว่ารัฐบาลรัสเซียอาจอยู่เบื้องหลังการวางยาหรือไม่ อย่างไรก็ตาม รัฐบาลรัสเซียปฏิเสธว่าไม่ได้อยู่เบื้องหลังเหตุการณ์ดังกล่าว

จับกุมกว่า 1,495 คน

สำหรับการประท้วงเมื่อวันพุธที่ผ่านมา องค์กรของนาวาลนีได้เรียกร้องให้รวมตัวชุมนุมกันที่จตุรัสมาเนซ ซึ่งอยู่ติดด้านนอกกำแพงพระราชวังเครมลินในกรุงมอสโก แต่ตำรวจกันพวกเขาออกไปจากพื้นที่ ส่งผลให้มวลชนกลุ่มหนึ่งไปรวมตัวกันที่ห้องสมุดแห่งรัฐของรัสเซีย และอีกกลุ่มตั้งขบวนอยู่บนถนนทเวอร์สกายาซึ่งเป็นเส้นทางหลักไปสู่จตุรัสดังกล่าวแทน

ในเมืองเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก มวลชนวางแผนรวมตัวกันที่จตุรัสวังซึ่งเป็นพื้นที่กว้างนอกพิพิธภัณฑ์เฮอร์มิเทจ แต่ถูกตำรวจสกัดเช่นกัน จึงไปตั้งขบวนอยู่ที่ถนนเนฟสกี้ซึ่งเป็นถนนสายหลักของเมืองแทน

ในภูมิภาคตะวันออกไกลของรัสเซีย ประชาชนประมาณ 200-300 คนได้ออกมาตามท้องถนนของเมืองวลาดิโวสต๊อก เพื่อชูป้ายประท้วงและตะโกนว่า “เสรีภาพเพื่อนักโทษการเมือง” อย่างไรก็ตาม เนื่องจากตำรวจมาสกัดการชุมนุมที่จตุรัสกลางของเมือง ประชาชนจึงย้ายการชุมนุมไปยังจตุรัสข้างสถานีรถไฟ ณ บริเวณใกล้เคียงแทน

จากข้อมูลของโอวีดี-อินโฟ ซึ่งเป็นองค์กรสิทธิที่บันทึกข้อมูลการประท้วงและการจับกุมในรัสเซีย รายงานว่าการประท้วงในวันพุธที่ผ่านมาส่งผลให้มีประชาชนถูกจับกุมกว่า 1,495 ครั้งใน 80 เมืองของรัสเซีย แม้ตัวเลขนี้จะฟังดูสูงอย่างมาก แต่ยังไม่เท่าการประท้วงครั้งใหญ่ในเดือนมกราคม 2564 ซึ่งมีผู้ถูกจับกุมกว่า 11,000 คน

ในจำนวน 1,495 คนนี้ คีรา ยาร์มิช โฆษกของนาวาลนี และลิวบอฟ โซโบล พันธมิตรใกล้ชิดของนาวาลนีได้ถูกจับกุมก่อนจะมีการประท้วงขึ้นเพียงไม่กี่ชั่วโมงด้วย

ในกรณีของคีรา ยาร์มิช ทีมกฎหมายของเธอกล่าวว่า เธอถูกสั่งกักบริเวณอยู่ในบ้านก่อนแล้ว แต่ก่อนการประท้วง ก็ยังมีตำรวจบุกเข้ามายังอพาร์ทเมนต์เพื่อจับกุมเธอ และนำเธอไปกักขังในศูนย์กักกันเป็นเวลา 10 วัน ด้วยข้อหาโพสต์ข้อความทวิตเตอร์โดยไม่ได้รับอนุญาติ

ส่วนกรณีของลิวบอฟ โชโบลนั้น ทนายความของเธอระบุว่า เธอถูกคนใน “เครื่องแบบ” นำตัวออกจากรถแท็กซี่ในช่วงเช้าของวันพุธ เหตุการณ์เกิดขึ้นอยู่ใกล้สถานีรถไฟใต้ดินแห่งหนึ่งในกรุงมอสโก ขณะนี้เธอถูกดำเนินคดีในข้อหายุยงปลุกปั่นให้เกิดการประท้วง หากมีความผิดเธออาจถูกจำคุกเป็นเวลา 30 วัน และถูกปรับสูงสุด 300,000 รูเบิล หรือประมาณ 124,963 บาท

นอกจากกรณียาร์มิชและโชโบลแล้ว ตำรวจยังบุกเข้าไปในสำนักงานต่าง ๆ ในสังกัดองค์กรของนาวาลนีในเมืองเยคาเตรินบุร์ก และทำการกักขังหน่วงเหนี่ยวนักข่าวของนาวาลนีในเมืองคาบาร์บอฟส์ด้วย

หลังการจับกุมดังกล่าว ชาร์ลส์ ไมเคิล ประธานสภายุโรป ออกมากล่าวว่า การจับกุมพันธมิตรของนาวาลนีก่อนการประท้วงเป็นเรื่อง “น่ารังเกียจ”

รัสแลน ชาเวดดินอฟ ซึ่งเป็นพันธมิตรอีกคนของนาวาลนีออกมาโพสต์ข้อความในทวิตเตอร์หลังการปราบปรามเช่นกันว่า “ขณะนี้ ทั่วรัสเซียพวกเขากำลังกุมขังคนที่อาจเป็นผู้ประท้วง นี่คือการปราบปราม นี่เป็นสิ่งที่ไม่สามารถยอมรับได้ เราจำเป็นต้องต่อสู้กับความมืดนี้”

“บุคคลที่วลาดิมีร์ ปูติน หวาดกลัวที่สุด”

อเล็กซี นาวาลนี เป็นทนายความและนักการเมืองฝ่ายค้านไฟแรงของรัสเซีย ซึ่งได้รับฉายาว่าเป็น “บุคคลที่วลาดิมีร์ ปูติน หวาดกลัวที่สุด” จากหนังสือพิมพ์วอชิงตันโพสต์ เนื่องจากปูตินหลีกเลี่ยงที่จะพูดชื่อเขาตรง ๆ

หลังจากจัดประท้วงต่อต้านการทุจริตคอรัปชั่น สร้างการสื่อสารวิพากษ์วิจารณ์อย่างทรงพลัง และลงสมัครรับเลือกตั้งในฐานะหัวหน้าพรรครัสเซียแห่งอนาคต (Russia of the Future) โดยมีเป้าหมายเพื่อปฏิรูปการเมืองในรัสเซีย เขาถูกศาลตัดสินว่ามีความผิดคดียักยอกทรัพย์ในปี 2557 โดยรอลงอาญาไว้ก่อน หลายฝ่ายมองว่าคดีดังกล่าวมาจากแรงจูงใจทางการเมืองของฝ่ายตรงข้าม

หลังจากได้รับการประกันตัวออกมาและยังคงดำเนินกิจกรรมทางการเมืองอย่างต่อเนื่อง เขาถูกวางยาพิษในเดือน ส.ค. 2563 และถูกนำไปรักษาที่กรุงเบอร์ลินเป็นเวลา 5 เดือน เมื่อหายดีแล้วเดินทางกลับเข้าประเทศ เขาถูกจับกุมและสั่งจำคุก 2 ปี 6 เดือน เนื่องจากละเมิดเงื่อนไขรอลงอาญาของศาล

เนื่องจากไม่ได้รับอนุญาติให้พบทีมแพทย์ของตนเอง หลังเกิดอาการปวดหลังอย่างรุนแรงและสูญเสียความรู้สึกที่ขา เขาจึงอดอาหารประท้วง จนถึงตอนนี้นับเป็นเวลา 3 สัปดาห์แล้ว แพทย์ส่วนตัวของนายนาวาลนี ยาโรสลาฟ อะชิกมิน รายงานผลการตรวจที่ได้มาจากครอบครัวของนาวาลนีเมื่อวันที่ 17 เม.ย. 2564 โดยระบุว่า “เขาอาจตายได้ทุกเมื่อ” เนื่องจากระดับโพแทสเซียมต่ำอาจทำให้หัวใจวายได้ และระดับเครตามินสูงซึ่งบ่งชี้ถึงอาการไตทำงานไม่ปกติ

เมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา เขาถูกส่งไปยังโรงพยาบาลในเรือนจำอีกแห่งหนึ่งเพื่อรับหยดน้ำตาลกลูโคลส แต่ทีมแพทย์ของนาวาลนีไม่ได้รับอนุญาติให้เข้าพบ อย่างไรก็ตาม เจ้าหน้าที่เรือนจำออกมาแถลงว่านาวาลนีได้รับการรักษาที่จำเป็นอย่างครบถ้วน

เรียบเรียงจาก:

• More than a thousand arrested in Navalny demonstrations across Russia, Euronews, 22-04-2021
• Hundreds arrested as Russia cracks down on Navalny supporters, Al Jazeera English, 22-04-2021 

• Russia: Rights experts call for immediate medical evacuation of Alexei Navalny, UN News, 21-04-2021