เมื่อวันที่ 25 มิ.ย. 2564 ที่ผ่านมารัฐสภาเยอรมนีโหวตผ่านร่างกฎหมายที่จะเป็นการให้สัญชาติเยอรมนีแก่ลูกหลานของกลุ่มชาวยิว, ชาวโรมา (ยิปซี) และชาวซินตี รวมถึงผู้คนอื่นที่เคยตกเป็นเป้าหมายของนาซีและถูกเผด็จการนาซีริบสัญชาติรวมถึงออกมาตรการกีดกันไม่ให้บุคคลเหล่านี้ขอสัญชาติได้

ถึงแม้ว่าในมาตราที่ 116 ของรัฐธรรมนูญเยอรมนีฉบับหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 จะระบุว่า "อดีตพลเมืองชาวเยอรมนีที่เคยถูกริบสัญชาติเนื่องด้วยสาเหตุทางการเมือง, เชื้อชาติ หรือศาสนา ในช่วงระหว่างวันที่ 30 ม.ค. 2476 ถึงวันที่ 8 พ.ค. 2488 รวมถึงลูกหลานของพวกเขาสามารถยื่นขอคืนสถานะสัญชาติได้" แต่ตลอดเวลามากกว่า 60 ปีที่ผ่านมาอุปสรรคต่างๆ ทำให้ลูกหลานของผู้คนเหล่านี้ไม่สามารถขอสัญชาติได้

จนกระทั่งทางการเยอรมนีเสนอร่างกฎหมายใหม่เมื่อเดือน มี.ค. ที่ผ่านมา เพื่อยกเลิกข้อจำกัดต่างๆ ทำให้ลูกหลานผู้เคยเป็นเหยื่อของนาซีจำนวนมากไม่สามารถขอสัญชาติได้มาก่อน ซึ่งเพิ่งมีการผ่านร่างกฎหมายนี้ซึ่งได้รับคะแนนโหวตจากทุกพรรคการเมืองยกเว้นแต่พรรคขวาจัดที่เรียกตัวเองว่าพรรค "ทางเลือกเพื่อเยอรมนี" โดยกฎหมายใหม่ที่เพิ่งผ่านร่างในรัฐสภานี้จะสามารถคืนสัญชาติให้กับทั้งผู้ทีเคยถูกนาซีบังคับริบสัญชาติ รวมถึงผู้พลัดถิ่นที่เสียสัญชาติเยอรมนีหลังจากเปลี่ยนเป็นสัญชาติอื่น

หนึ่งในทายาทชาวยิวผู้ที่เคยถูกปราบปรามจากนาซีคือ ฟิลิกซ์ เคาช์แมน ซึ่งปัจจุบันเป็นทนายความที่อังกฤษคือผู้ที่เรียกร้องเยอรมนีในเรื่องนี้มาเป็นเวลาหลายปี เขาถูกถึงการผ่านร่างกฎหมายในวันที่ 25 มิ.ย. ที่ผ่านมาว่านับเป็นหลักไมล์สำคัญที่มีการผ่านร่างกฎหมายนี้ มันใช้เวลานานมากในการที่จะมาถึงตรงนี้ได้

กรณีของเคาช์แมนนั้นเขากับพี่น้องของเขาเผชิญอุปสรรคจากการพยายามขอสัญชาติเยอรมันในปี 2561 แม่ของพวกเขาเป็นผู้ที่ถูกส่งตัวไปยังคอร์นวอลล์ประเทศอังกฤษเมื่อปี 2452 ในขณะที่เธออายุได้ 8 ปี ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโครงการ "ไคน์เดอร์ทรานสปอร์ต" ทโครงการที่อังกฤษสนับสนุนให้เด็กชาวยิวจากเยอรมนีมาอยู่ในประเทศของพวกเขาในยุคสมัยนั้นหลังจากที่ปู่ของเธอเสียชีวิตในช่วงที่มีการสังหารหมู่ชาวยิว

ถึงแม้จะมีอุปสรรคจากข้อจำกัดบางย่างแต่เคาช์แมนก็เข้าข่ายสามารถขอสัญชาติได้อย่างไรก็ตามเขาประกาศว่าจะไม่รับสัญชาติจนกว่าจะมีการยกเลิกข้อจำกัดที่เป็นอุปสรรคต่อผู้ขอสัญชาติอื่นๆ เขาทำเช่นนี้เพื่อเป็นการยืนยันในหลักการของตัวเอง และหลังจากนั้นเคาช์แมนกับกับภรรยาของเขาก็เริ่มตั้งกลุ่มรณรงค์ยกเลิกข้อจำกัดการขอสัญชาติเยอรมนีในชื่อ "กลุ่มผู้ถูกกีดกันจากมาตรา 116" เคาช์แมนบอกว่าเขาเคลื่อนไหวในเรื่องนี้ส่วนหนึ่งเพื่อเป็นเกียรติ์ให้กับแม่ตนเองซึ่งเสียชีวิตตั้งแต่ปี 2544 และเพื่อใจที่รักความบุติธรรมของแม่ โดยการทำให้ผู้คนสามารถได้รับทุกสิ่งทุกอย่างที่เคยสูญเสียไปกลับมาได้อีกครั้งในที่นี้คือการ "ได้สิทธิในการถูกเรียกว่าเป็นชาวเยอรมัน"

ในยุคสมัยที่อังกฤษกำลังออกจากการเป็นสมาชิกภาพสหภาพยุโรปอย่างเป็นทางการนั้นทำให้ชาวอังกฤษหลายคนเริ่มกลัวว่าจะถูกตัดขาดจากอียู กลุ่มเรียกร้องของเคาช์แมนเริ่มเติบโตขึ้นนอกอังกฤษมีสมาชิกจากประเทศอียูอื่นๆ อย่างฝรั่งเศส, อิตาลี เลยไปจนถึงแคนาดา และออสเตรเลียเข้าร่วมด้วย

เคาช์แมนบอกว่าบางคนอาจจะแค่อยากได้หนังสือเดินทาง แต่เรื่องสัญชาติสำหรับเขานั้นไม่ใช่แค่เรื่อง "กระดาษใบเดียว" แต่มีความสำคัญในฐานะที่จะมีการยอมรับในสิ่งที่ผิดที่เคยทำกับพวกเขา ต่อครอบครัวของพวกเขา และต่อบรรพชน ซึ่งในตอนนี้มีการยอมรับและทำให้ถูกต้องแล้ว

หนึ่งในกรณีผู้ขอสัญชาติที่เผชิญอุปสรรคจากระบบกฎหมายก่อนหน้านี้ของเยอรมนีก่อนหน้านี้คือ แดนนี แฮร์รีส์ ผู้ที่ปู่ของเขาเคยอาศัยใกล้กับอาคารรัฐสภาเยอรมนีซึ่งต่อมาถูกทำลายโดยอดอล์ฟ ฮิตเลอร์  จอมเผด็จการนาซี ปู่ของเขาถูกส่งตัวผ่านโครงการไคน์เดอร์ทรานสปอร์ตหลังจากนั้น กระทั่ง 70 ปีต่อมาแฮร์รีส์ก็เดินทางกลับไปเบอร์ลินเพื่อทำงานใกล้กับสถานที่ที่ปู่เขาเคยอาศัยอยู่ เขาบอกว่าเขารู้สึกถึงความผูกพันกับ "บ้านที่เขาไม่เคยอยู่มาก่อน" เสมือนการเชื่อมโยงกับด้านที่เป็นชาวเยอรมันของเขาได้

แต่เมื่อแฮร์รีส์กับพี่น้องของเขาต้องการขอสัญชาติเยอรมันกลับไม่สามารถทำได้เพราะพ่อกับแม่ของเขาไม่ได้แต่งงานกันทำให้ขาดคุณสมบัติในการได้สัญชาติ แฮร์รีส์จึงเข้าหากลุ่มผู้ถูกกีดกันจากมาตรา 116 ด้วยเรื่องนี้ แฮร์รีส์พูดถึงข่าวเรื่องที่เยอรมนีผ่านร่างกฎหมายลดอุปสรรคการขอสัญชาติว่าถือเป็นข่าวดีมาก มันทำให้เขานึกถึงปู่ที่เคยทนทุกข์อย่างหนักและรู้สึกภูมิใจที่สามารถทำอะไรเช่นนี้ได้สำเร็จ นอกจากนี้แฮร์รีส์ยังมองว่ามันเป็นสัญญาณที่เยอรมนีกำลังพยายามขอคืนดีกับสิ่งที่เคยทำในประวัติศาสตร์ รวมถึงแสดง "ความเปิดกว้างและก้าวหน้า" มากขึ้นจากการ "ทำความเข้าใจในอดีตได้ดีขึ้นเมื่อเทียบกับประเทศอื่นๆ อีกจำนวนมาก"

เรียบเรียงจาก
Germany lifts restrictions for descendants of Nazi victims to get citizenship, DW, 25-06-2021