ประมวลสถานการณ์ทำกิจกรรมเชิงสัญลักษณ์ "มรดกโลก (ต้อง) ไม่ใช่มรดกเลือด" โดยภาคีเซฟบางกลอย บุกหน้า ทส. และสถานทูตจีน จี้เลื่อนขึ้นทะเบียนแก่งกระจานเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติ จนกว่ารัฐไทยจะแก้ปัญหาการละเมิดสิทธิมนุษยชนชาวชาติพันธุ์ในป่าแก่งกระจานอย่างเป็นรูปธรรม 

Save บางกลอย บุก ทส. ค้านขึ้นมรดกโลกบางกลอย เมื่อวันที่ 26 ก.ค. 64 (ที่มา ภาคีเซฟบางกลอย)

26 ก.ค. 64 ผู้สื่อข่าวประมวลสถานการณ์การทำกิจกรรมเชิงสัญลักษณ์ “มรดกโลก (ต้อง) ไม่ใช่มรดกเลือด” โดยกลุ่มภาคี #Saveบางกลอย ตั้งแต่เช้าจรดเย็น แสดงจุดยืนคัดค้านการขึ้นทะเบียนอุทยานแห่งชาติแก่งกระจานเป็นมรดกโลก จนกว่าการแก้ไขปัญหาสิทธิของชาวบ้านบางกลอยจะได้รับการแก้ไขร่วมกันอย่างเป็นรูปธรรม 

ผู้สื่อข่าวได้รับแจ้งว่า เวลาประมาณ 9.20 น. กลุ่มภาคี #Saveบางกลอย เดินทางมาถึงหน้ากระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) เขตพญาไท พร้อมกับแสดงกิจกรรมเชิงสัญลักษณ์ โดยทานข้าวหน้า ทส. ขณะที่ภายในกระทรวงฯ มีตำรวจประจำการเพื่อรักษาความปลอดภัย จำนวน 20 นาย 

กลุ่มภาคี #Saveบางกลอย รายงานผ่านเพจเฟซบุ๊ก เมื่อเวลา 9.52 น. มีเจ้าหน้าที่ตำรวจมาแจ้งต่อประชาชนที่มาทำกิจกรรมว่า กำลังละเมิดข้อกำหนดตาม พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ พร้อมยืนยันว่ากลุ่มภาคีฯ ต้องยุติกิจกรรมภายใน 30 นาที หรือสิ้นสุดภายในเวลา 10.20 น. ไม่งั้นจะดำเนินคดีตามกฎหมายต่อกลุ่มผู้ชุมนุม  
  
หลังจากนั้น ธัชพงศ์ แกดำ ผู้แทนภาคี #SAVEบางกลอย กล่าวต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจว่า ในระหว่างที่วันนี้รัฐบาลชุดนี้ล้มเหลว ไร้รัฐแล้ว มันจะมีผลมากว่าถ้าในอีกเดือนข้างหน้าไม่มีคนชื่อประยุทธ์ จันทร์โอชา อยู่แล้ว เจ้าหน้าที่ตำรวจพี่ทำหน้าที่ของพี่ไป อย่ามาขัดขวางการทำกิจกรรมของเรา ถ้าพี่ขัดขวางเราก็บอกได้คำเดียวว่า เราจะไม่มีจุดจบเหมือนกัน เราเตรียมกิจกรรมมาทำตามกำหนดการเรา เสร็จกิจกรรมเรากลับ ตอนนี้ขอทำกิจกรรมก่อน 

"วันนี้ 16.00 น. จะมีการพิจารณาเรื่องมรดกโลก แต่ตอนนี้ยังมีการอ้าง พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ อ้างโควิด แต่เรื่องมรดกโลกเป็นเรื่องสำคัญ เพราะกระบวนการต่างๆ ยังไม่มีการแก้ไขปัญหาอย่างชัดเจน อยู่ดีๆ จะไปล็อกคอชาวบ้าน พี่ตำรวจที่นี่ก็เดือดร้อนไม่ต่างกับชาวบ้านหรอก แล้วอยู่ดีๆ มันมีคนฉวยโอกาสในการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกไง แล้วชาวบ้านที่เขาอยู่มาตั้งแต่บรรพบุรุษเขาจะอยู่ที่ไหน ผมก็ขอให้แก้ปัญหาก่อน เลื่อนไปก่อน ใช้สิทธิในนามประชาชนเต็มที่" ธัชพงศ์กล่าว

ต่อมา ภาคีฯ ได้ร่วมกันทำกิจกรรมติดสติ๊กเกอร์บริเวณป้ายกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) และรั้วประตู ทส. โดยสติ๊กเกอร์มีข้อความ เช่น ชาติพันธุ์ก็คือคน คุณกลับบ้านกี่ชั่วโมง คนบางกลอยไม่มีบ้านให้กลับ มรดกโลก มรดกเลือด และอื่นๆ 

ด้านอิชย์อาณิคม์ ชิตวิเศษ เจ้าหน้าที่สื่อสาร จากมูลนิธิผสานวัฒนธรรม เผยว่า วันนี้จะมีมติพิจารณาว่า กลุ่มป่าแก่งกระจานจะได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกหรือไม่ ซึ่งจะมีการพิจารณากันในวันนี้ 16.30 น. ตามเวลาประเทศไทย เหตุผลว่าทำไมรัฐบาลต้องเร่งรัดในการขึ้นทะเบียนมรดกโลกกลุ่มป่าแก่งกระจานในครั้งนี้นั้น เนื่องจากรัฐบาลไทยได้ยื่นเรื่องขอขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกไปตั้งแต่ พ.ศ. 2557 ซึ่งเป็นปีที่พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา ทำรัฐประหารขึ้นมาเป็นรัฐบาลในระบอบเผด็จการ หลังจากนั้น มีการปัดตกมาทุกครั้ง เนื่องจากคณะกรรมการมรดกโลกทั้งหมดมีมติไม่รับรองการขึ้นทะเบียนมรดกโลกทางธรรมชาติ เพราะรัฐบาลไทยยังไม่เคยแก้ไขปัญหาสิทธิชุมชนดั้งเดิม

"พื้นที่แห่งนี้มีกฎหมายทับซ้อนกันมากมาย พื้นที่นี้ไม่ได้ต่างอะไรกับอุทยานแห่งชาติ เพราะเป็นการให้อำนาจเจ้าหน้าที่ในการจัดการกับชาวบ้านได้ แม้ว่าจะมีการแก้ไขกฎหมายอะไรก็ตาม แต่ก็เป็นเพียงการบัญญัติไว้ในกระดาษ แต่ในทางปฏิบัติไม่เคยเกิดขึ้นจริง การตั้งคณะกรรมการขึ้นมาแก้ไขปัญหาก็ตั้งในนาม ไม่มีการประชุมหรือมีมติให้เกิดการแก้ไขปัญหาอย่างเป็นรูปธรรมสักที" อิชย์อาณิคม์ กล่าว

เซฟบางกลอย บุก ทส. ค้านการขึ้นทะเบียนแก่งกระจานเป็นมรดกโลก (ที่มา กันต์ แสงทอง)

ผู้แทนมูลนิธิผสานวัฒนธรรม กล่าวด้วยว่า วันนี้ 16.30 น. จะเป็นเวลาชี้ชะตาว่า กลุ่มป่าแก่งกระจานจะได้รับการรับรองเป็นมรดกโลกหรือไม่ ซึ่งจริงๆ เมื่อวานช่วงเช้าในเว็บไซต์ของยูเนสโก (UNESCO) เผยแพร่ร่างคำพิจารณาว่าจะมีมติให้กลุ่มป่าแก่งกระจานได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก โดยมีประเทศรัสเซีย จีน โอมาน ซาอุดีอาระเบีย สเปน เอธิโอเปีย เซนต์คิตส์แอนด์เนวิส มาลี และไทย รับรองแล้ว นั่นหมายความว่านี่คือการล็อบบีครั้งยิ่งใหญ่ที่รัฐบาลไทยทำกับรัฐบาล 9 ประเทศ เพื่อให้รัฐบาลไทยได้ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกแม้จะยังไม่มีการแก้ไขปัญหาในระดับพื้นที่ 

หลังจากนั้น ผู้แทนภาคีฯ ได้อ่านแถลงการณ์เรื่อง มรดกโลก (ต้อง) ไม่ใช่มรดกเลือด รัฐไทยต้องแก้ปัญหา "สิทธิมนุษยชน" ก่อนขึ้นทะเบียนมรดกโลกกลุ่มป่าแก่งกระจาน ระบุว่า ภาคี #SAVEบางกลอย ไม่ได้มีเจตนาที่จะคัดค้านการขึ้นทะเบียนมรดกกลุ่มป่าแก่งกระจาน เพียงแต่มีความกังวลว่า การพิจารณามรดกโลกกลุ่มป่าแก่งกระจานในครั้งนี้จะเป็นการปฏิเสธสิทธิการอยู่อาศัยบนผืนดินบรรพบุรุษของชาวกะเหรี่ยงบางกลอยและชุมชนอื่นๆ 

"เราต้องการมรดกโลกที่มีแนวทางในการอนุรักษ์ธรรมชาติ ที่ควบคู่ไปกับการดำรงไว้ซึ่งคุณค่าทางวัฒนธรรมและชีวิตของผู้คนในพื้นที่ เราต้องการให้ระบบการเกษตรแบบไร่หมุนเวียนอันเป็นมรดกและรากเหง้าที่ส่งต่อมาแต่บรรพบุรุษได้รับการยอมรับและคุ้มครอง ให้การเป็นมรดกโลกนั้นควบคู่ไปกับการพัฒนาที่ยั่งยืน รวมถึงต้องการความชัดเจนในแนวทางการปฏิบัติต่อชาติพันธุ์ในพื้นที่ป่าแก่งกระจานตามหลักการสิทธิมนุษยชน ทั้งหมดทั้งมวล ก็เพื่อให้การขึ้นทะเบียนมรดกโลกนี้ ถูกบันทึกและถูกจดจำต่อสายตานานาอารยประเทศอย่างสง่างาม ชอบธรรม และสมศักดิ์ศรี" แถลงการณ์ระบุ

ประมาณ 10.40 น. ภาคี #Saveบางกลอย และประชาชนขว้างถุงบรรจุสีแดงใส่ป้าย ทส. เพื่อยืนยันว่ามรดกโลกกลุ่มป่าแก่งกระจาน คือ “มรดกเลือด” หลังมีอย่างน้อย 2 ชีวิตต้องสูญเสียจากการต่อสู้เพื่อสิทธิและศักดิ์ศรีของกลุ่มชาติพันธุ์บนผืนป่าแก่งกระจาน นั่นคือ ทนายทัศน์กมล โอบอ้อม และ 'บิลลี่' พอละจี รักจงเจริญ นักสิทธิมนุษยชน ชาวบ้านบางกลอย รวมถึงมีชาวบ้าน 28 ชีวิตต้องถูกดำเนินคดีในข้อหาหนัก เหตุเพราะต้องการกลับไปยังที่ทำกินเดิมของตนเอง เพื่อดำรงชีวิตหาเลี้ยงชีพด้วยวิถีดั้งเดิม 

"กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเป็นกระทรวงที่เป็นเครื่องมือของผู้ขูดรีดผลประโยชน์จากทรัพยากร พวกนายทุนต่างๆ มันอ้างตัวเป็นหน่วยงานอนุรักษ์ แล้วมันก็ไปกวาดล้างพี่น้องชาติพันธุ์ลงมา เรื่องนี้ไม่ใช่แค่ความทุกข์ยากของพี่น้องบางกลอย แต่เป็นเรื่องของพี่น้องชาติพันธุ์ทุกเผ่ากับรัฐไทย เราจะใช้เลือดของพี่น้องชาติพันธุ์จัดการพวกมัน" ธัชพงศ์ แกดำ ภาคีเซฟบางกลอย กล่าว

ต่อมาได้เกิดเหตุการณ์มีชายลักษณะคล้ายเจ้าหน้าที่ตำรวจนอกเครื่องแบบได้ถ่ายภาพและวิดีโอของผู้เข้าร่วมกิจกรรมไว้ เมื่อมีผู้ร่วมกิจกรรมสังเกตเห็นจึงได้มีการขอให้ชายคนนั้นลบภาพทิ้ง เกรงว่าจะมีการนำไปใช้เป็นหลักฐานในการดำเนินคดีภายหลัง ซึ่งชายคนดังกล่าวยังไม่ได้ลบภาพ และถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจในเครื่องแบบดึงตัวให้หลบเข้าไปด้านใน ทส. โดยไม่ได้มีการปะทะหรือเกิดความรุนแรงขึ้นกับผู้ร่วมกิจกรรมแต่อย่างใด

ในช่วงท้าย ผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้ร่วมกันร้องเพลง "ใจแผ่นดิน" โดยวงดนตรี ไททศมิตร ก่อนจะประกาศยุติกิจกรรมในเวลา 11.15 น. ย้ำว่าจะติดตามผลการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกที่ประเทศจีนในเวลา 16.30 น. ตามเวลาประเทศไทย และพร้อมจะจัดกิจกรรมต่อเนื่องหากมีมติให้กลุ่มป่าแก่งกระจานสามารถขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกได้

มติชนออนไลน์ รายงานวันนี้ (26 ก.ค.) เมื่อเวลา 16.02 น. ระบุ นายวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) ให้สัมภาษณ์ถึงกรณีกลุ่ม ภาคี #Saveบางกลอย ทำกิจกรรมเชิงสัญลักษณ์หน้า ทส. แล้วสาดสีแดงใส่ป้ายกระทรวงฯ พร้อมทั้งเรียกร้องให้เลื่อนการขึ้นทะเบียนป่าแก่งกระจานขึ้นเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติ เพราะยังไม่สามารถแก้ปัญหาสิทธิมนุษยชนที่เกิดขึ้นกับชาวบ้านบางกลอยได้ว่า ตอนนี้กำลังให้เจ้าหน้าที่ทำความสะอาด ล้างสี และคราบต่างๆ ที่เปื้อนป้ายกระทรวง รวมทั้งบริเวณถนนออก ส่วนตนเดินทางมาประชุมออนไลน์ ซึ่งจะเริ่มขึ้นเวลาประมาณ 17.00 น.

"กำหนดการทุกอย่างยังเหมือนเดิมครับ ที่ผ่านมา เราได้ดำเนินการทุกอย่างที่จะทำให้ป่าแก่งกระจานขึ้นเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติไว้หมดแล้ว อะไรที่คิดว่าเป็นปัญหาก็อยู่ระหว่างการดำเนินการ ไม่มีการเสียกำลังใจ หรือเสียความมั่นใจอะไรทั้งสิ้น" วราวุธ กล่าว

ภาคี #Saveบางกลอย บุกสถานทูตจีน ค้านการขึ้นทะเบียนมรดกโลกแก่งกระจาน

เมื่อเวลา 16.20 น. ภาคี #Saveบางกลอย เดินทางไปทำกิจกรรมเชิงสัญลักษณ์ที่หน้าสถานเอกอัครราชทูตจีน ประจำประเทศไทย ถนนรัชดาภิเษก ท่ามกลางฝนที่โปรยปราย เพื่อแสดงจุดยืนคัดค้านที่จีน เป็น 1 ใน 9 ประเทศที่รับรองให้แก่งกระจานขึ้นทะเบียนมรดกโลกทางธรรมชาติ 

สำหรับประเด็นนี้สืบเนื่องจากเมื่อวาน (25 ก.ค.) ในเว็บไซต์ของยูเนสโก (UNESCO) เผยแพร่ร่างคำพิจารณาว่าจะมีมติให้กลุ่มป่าแก่งกระจานได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก โดยมีประเทศทั้งหมด 9 ประเทศให้การรับรอง ได้แก่ รัสเซีย จีน โอมาน ซาอุดีอาระเบีย สเปน เอธิโอเปีย เซนต์คิตส์แอนด์เนวิส มาลี และไทย 

ทั้งนี้ ผู้สื่อข่าวได้รับรายงานเพิ่มว่า ที่หน้าสถานทูตจีน มีประชาชนชูป้ายผ้าเป็นข้อความ "World Heritage Blood Heritage #SaveBangkloi", "มรดกโลก มรดกเลือด #เซฟบางกลอย" และอื่นๆ  

นอกจากนี้ มีการแสดงเชิงสัญลักษณ์โดยผู้ชุมนุม 2 คน คนหนึ่งเป็นผู้หญิงแต่งกายด้วยชุดพื้นเมืองชาติพันธุ์กะเหรี่ยง และผู้ชาย ถูกมัดมือไพล่หลัง และนอนบนพื้น จากนั้น มีการราดสีแดงลงบนร่างกายผู้ชุมนุมดังกล่าว คาดว่าผู้ชุมนุมต้องการตอกย้ำจุดยืนที่ไม่เห็นด้วยกับจีนที่รับรองมติดังกล่าว และสื่อถึงการละเมิดสิทธิมนุษยชนต่อชาวกะเหรี่ยงบางกลอยที่ไม่เคยได้รับการแก้ไข   

ทั้งนี้ ช่วงเวลาประมาณ 17.00 น. ตามเวลาเมืองไทย จะมีการประชุมคณะกรรมการมรดกโลก สมัยที่ 44 ณ เมืองฟู่โจว ประเทศจีน ซึ่งจะตัดสินว่าป่าแก่งกระจาน จะได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติหรือไม่ หลังถูกเบรกมาแล้ว 3 ครั้ง เนื่องจากรัฐไทยไม่มีความคืบหน้าในการแก้ปัญหาการละเมิดสิทธิมนุษยชนชาวชาติพันธุ์กะเหรี่ยงในป่าแก่งกระจาน