สหภาพไรเดอร์ เป็นตัวแทนกลุ่มไรเดอร์แอปไลน์แมนจากภาคใต้ ยื่นหนังสือต่อ บ.ไลน์แมน ที่ตึกทีวัน เรียกร้องค่ารอบเริ่ม 35 บาท เงื่อนไขอินเซนทีฟที่เป็นธรรม และไรเดอร์หน้าใหม่-เก่าเห็นงานพร้อมกัน แต่ทางบริษัทปฏิเสธมารับหนังสือ แจงต้อง ‘Work from Home’ ช่วงโควิด-19 และให้ไรเดอร์ร้องเรียนผ่านอีเมล ทางสหภาพจึงต้องนำหนังสือฝากยามไปให้ผู้บริหาร บ.ไลน์แมน 

มงคล ยางนาม (ขวา) และ เรย์ สหภาพไรเดอร์ (กลาง) ขณะยื่นหนังสือกับยาม เมื่อวันที่ 18 ส.ค. 64 

18 ส.ค. 64 มงคล ยางนาม และ ‘เรย์’ สองผู้ประสานงานกลุ่มสหภาพไรเดอร์ วันนี้ (18 ส.ค.) ทำหน้าที่เป็นตัวแทนไรเดอร์รับ-ส่งอาหารแอปพลิเคชัน ‘ไลน์แมน’ จากภาคใต้ เดินทางมาที่ตึก T-One (ทีวัน) ถนนสุขุมวิท เพื่อยื่นหนังสือแก่บริษัท ไลน์แมน วงใน จำกัด โดยมีข้อเรียกร้องให้ทางไลน์แมนแก้ไข 3 ข้อ ดังนี้ 

1. ปรับค่ารอบส่งอาหาร ให้ไรเดอร์แอปฯ ไลนแมน เริ่มต้นที่ 35 บาทต่อรอบ
2. ปรับเงื่อนไขอินเทนซีฟให้กับไรเดอร์ภาคใต้ หากไรเดอร์รับงานครบ 15 งาน จะได้เงินรางวัล 50 บาทต่อวัน รับงานครบ 20 งาน ได้รับเงินรางวัล 100 บาทต่อวัน และตั้งแต่งานที่ 21 ขึ้นไป ไรเดอร์จะได้รางวัลเพิ่ม งานละ 10 บาท
3. กระจายงานระหว่างไรเดอร์เก่า และไรเดอร์ใหม่ต้องเท่าเทียม เห็นงาน/ออเดอร์บนแอปฯ พร้อมกันทุกคน

อย่างไรก็ตาม เมื่อตัวแทนสหภาพไรเดอร์เดินทางถึงตึกทีวัน กลับไม่มีตัวแทนผู้บริหารของ บ. ไลน์แมนฯ ลงมารับหนังสือ โดยบริษัทให้เหตุผลว่า ขณะนี้บริษัทมีนโยบายให้พนักงานทำงานที่บ้าน และให้ยื่นข้อร้องเรียนผ่านช่องทางอิเล็กทรอนิกส์ หรืออีเมลแทน ทำให้ตัวแทนสหภาพตัดสินใจยื่นหนังสือกับเจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยของตึกทีวัน เพื่อนำฝากไปยื่นให้ บ.ไลน์แมน อีกที 

หลังจากยื่นหนังสือแล้ว เรย์ จากสหภาพไรเดอร์อ่านแถลงการณ์ถึงบริษัทไลน์แมนฯ พร้อมให้สัมภาษณ์กับผู้สื่อข่าวประชาไท ถึงความรู้สึกที่ตัวแทนบริษัทไลน์แมนไม่ส่งตัวแทนมารับหนังสือจากสหภาพฯ

เรย์ สะท้อนความรู้สึกว่าทางบริษัทไลน์แมนไม่ให้ความสำคัญกับทางสหภาพไรเดอร์ และข้อเรียกร้องของไรเดอร์ จึงไม่ยอมส่งตัวแทน บ.มารับหนังสือด้วยตัวเอง แม้ว่าทาง บ.ไลน์แมน จะบอกให้ยื่นทางอีเมลแทน เนื่องจากข้อกังวลเรื่องโควิด-19 ทำให้ บ.มีนโยบาย Work from Home ซึ่งถือเป็นการบ่ายเบี่ยงที่จะไม่รับข้อเสนอที่ทางสหภาพฯ ที่พยายามเจรจาต่อรอง ซึ่งควรจะมีการเจรจาต่อรองเพื่อให้เกิดประโยชน์ที่เป็นธรรมกับไรเดอร์   

ผู้ประสานงานสหภาพไรเดอร์ กล่าวต่อว่า ทางไรเดอร์ถูกปรับลดค่ารอบ ถูกปรับอินเซนทีฟมาโดยตลอด ถูกใช้อำนาจบังคับบัญชาเสมือนเป็นแรงงานสัญญาจ้าง ทั้งที่เป็น ‘พาร์ตเนอร์’ ซึ่งไม่มีความเป็นธรรม และมองว่าบริษัทไลน์แมนควรมีความเป็นธรรมกับไรเดอร์มากกว่านี้ เพราะไรเดอร์คือผู้ที่สร้างกำไรให้กับบริษัท บริษัทแพลตฟอร์มไม่สามารถยืนได้ด้วยตัวเอง 

“มันเป็นสิทธิของเขาที่จะเห็นความสำคัญหรือไม่ก็ตาม แต่ว่าการที่เขาเพิกเฉย ก็เป็นการเพิกเฉยต่ออะไรหลายๆ อย่าง เพิกเฉยต่อข้อเรียกร้องไรเดอร์ เพิกเฉยต่อคนที่มีบุญคุณมากที่สุดของบริษัทคือไรเดอร์กับทางร้านค้า... แพลตฟอร์มไม่ได้ยืนได้ด้วยขาตัวเอง ... และก็การที่เขาไม่เห็นความสำคัญตรงนี้ ผมมองว่าใครเนรคุณใคร” เรย์ ตัวแทนสหภาพไรเดอร์ กล่าว 

ปัญหาของไรเดอร์ภาคใต้ และข้อเรียกร้อง 3 ข้อ 

เรย์ กล่าวว่า ทางสหภาพฯ มายื่นหนังสือที่ตึกทีวันวันนี้ เนื่องจากได้รับเรื่องร้องเรียนจากกลุ่มไรเดอร์ภาคใต้ว่าถูกปรับเงื่อนไขเงินอินเทนซีฟใหม่ ซึ่งมีเงื่อนไขสุดโหดหิน จนไรเดอร์ไม่สามารถทำรอบอินเซนทีฟได้ก่อนหมดวัน จึงต้องการให้ทางสหภาพฯ ช่วยดำเนินการยื่นข้อเรียกร้องให้บริษัทไลน์แมน

เงื่อนไขค่าอินเซนทีฟปรับใหม่ระบุว่า ถ้าไรเดอร์คนไหนรับงานครบ 20 งาน จะได้เงินรางวัล/โบนัส 50 บาทต่อวัน และรับงานครบ 25 งาน ได้รับเงินรางวัล/โบนัส 100 บาทต่อวัน

อินเซนทีฟไรเดอร์แอปไลน์แมนภาคใต้ ตั้งแต่วันที่ 9 ส.ค.-15 ส.ค. 64

ขณะที่ก่อนหน้านี้ เงื่อนไขเดิมของค่าอินเซนทีฟก่อนมีการปรับเงื่อนไขนั้น หากไรเดอร์รับงานครบ 15 งาน จะได้เงินรางวัล/โบนัส 50 บาทต่อวัน รับงานครบ 20 งาน ได้รับเงินรางวัล/โบนัส 100 บาทต่อวัน 

อินเซนทีฟไรเดอร์แอปไลน์แมนภาคใต้ ตั้งแต่วันที่ 26 ก.ต.-1 ส.ค. 64

ดังนั้น จะเห็นว่าความแตกต่างระหว่างอินเซนทีฟใหม่-เก่า มีความแตกต่างกันที่จำนวนงาน โดยอินเซนทีฟใหม่กดดันให้ไรเดอร์ต้องโหมงานมากขึ้นต้องการเงินรางวัลเพิ่ม 
 
เรย์ กล่าวถึงปัญหาเงื่อนไขค่าอินเซนทีฟใหม่ว่า เป็นเงื่อนไขที่ไม่มีไรเดอร์ในภาคใต้คนไหนสามารถทำได้อย่างแน่นอน เนื่องจากสถานการณ์ตอนนี้ปริมาณพนักงานรับ-ส่งอาหาร หรือไรเดอร์ มีมากกว่าจำนวนออเดอร์ที่เข้ามาในแต่ละวัน ดังนั้น ไรเดอร์แต่ละคนจะได้รับงานเฉลี่ยน้อยลง  

ตัวแทนสหภาพไรเดอร์ กล่าวต่อว่า เงื่อนไขค่าอินเซนทีฟใหม่ เหมือน บ.ไลน์แมน กำลัง "ส่งไรเดอร์ไปตาย" เนื่องจากไรเดอร์อาจต้องทำงานเป็นเวลาที่นานขึ้น หรือเร่งรีบมากขึ้น เพื่อทำงานให้ได้ค่าอินเซนทีฟก่อนหมดวัน

ทั้งนี้ เรย์ กล่าวด้วยว่า ช่วงที่ผ่านมา ในจังหวัดนครศรีธรรมราช ก็มีไรเดอร์รับ-ส่งอาหารคนหนึ่ง "สุรเดช สมทอง" เสียชีวิตจากอุบัติเหตุบนท้องถนน ซึ่งไม่ก็ไม่มีสวัสดิการจากทางบริษัทเลย และสวัสดิการก็มาในรูปแบบของน้ำใจมากกว่าที่แพลตฟอร์มมอบให้ไรเดอร์ ทั้งที่ไรเดอร์เป็นคนทำกำไรให้บริษัท ไรเดอร์ควรได้รับมากกว่านี้เทียบเท่ากับลูกจ้าง  

ทางสหภาพฯ จึงอยากเรียกร้องให้ทาง บ.ไลน์แมน ปรับเงื่อนไขค่าอินเซนทีฟกลับมาเป็นเงื่อนไขเดิม ก่อนมีการปรับใหม่คือ รับงานครบ 15 งาน จะได้เงินรางวัล 50 บาทต่อวัน รับงานครบ 20 งาน ได้รับเงินรางวัล 100 บาทต่อวัน และเพิ่มในส่วนที่ตั้งแต่งานที่ 21 ขึ้นไป ไรเดอร์จะได้เงินรางวัลเพิ่ม งานละ 10 บาท โดยเงื่อนไขนี้เป็นเงื่อนไขที่ไรเดอร์ทางภาคใต้พอใจ และสามารถทำได้

ค่ารอบเริ่มที่ 35 บาทต่อรอบ

สำหรับข้อเรียกร้องค่ารอบเริ่มต้นที่ 35 บาท เรย์ ระบุว่า ถ้าเป็นใน จ.ปัตตานี ก่อนหน้านี้ ไรเดอร์จะได้ค่าส่งอาหารต่อรอบ อยู่ที่ 17 บาทต่อรอบ (ในกรณีหักค่าธรรมเนียม และอื่นๆ หมดแล้ว) ซึ่งไม่เพียงพอต่อการประทังชีวิต ดังนั้น ทางสหภาพฯ จึงเรียกร้องให้ บ.ไลน์แมน ปรับค่ารอบส่งอาหารของไรเดอร์ภาคใต้ ขึ้นมาที่ 35 บาทต่อรอบ (เมื่อหักค่าธรรมเนียมแล่ว ไรเดอร์จะได้เงินอยู่ที่ประมาณ 30 บาทต่อรอบ)

"คุณมาตั้งอินเซนทีฟแบบนี้ มันเป็นการบีบให้ไรเดอร์ไปตาย เพราะว่าเขาต้องรีบทำรอบ ในจำนวนค่ารอบที่ลดน้อยลง แต่อินเซนทีฟที่ให้เงินเพิ่มมากขึ้น กลายเป็นว่าบีบไรเดอร์ต้องเสี่ยงต่อการประสบอุบัติเหตุมากขึ้น" เรย์ กล่าว 

การกระจายงานอย่างเท่าเทียม 

ขณะที่ข้อเรียกสุดท้าย เรื่องการจ่ายงานอย่างเท่าเทียมกัน โดยบริษัทไลน์แมนมีนโยบายว่า ไรเดอร์สมัครใหม่ จะเห็นงานก่อนไรเดอร์ที่สมัครมานานแล้ว โดยไลน์แมนเคยให้เหตุผลว่าเพื่อช่วยเหลือไรเดอร์หน้าใหม่ที่อาจยังไม่คุ้นชินกับการทำงาน หรือการใช้แอปพลิเคชัน ให้กดรับงานได้ทันก่อนไรเดอร์หน้าเก่าได้ ซึ่งมีข้อได้เปรียบว่าเชี่ยวชาญเรื่องการทำงาน และใช้แอปฯ มากกว่า 

ไรเดอร์ อ.บ้านโป่ง จ.ราชบุรี หยุดรับงานจากแอปฯ ไลน์แมน เมื่อวันที่ 2-4 ส.ค. (ที่มา สหภาพไรเดอร์)

อย่างไรก็ตาม เรย์ สหภาพไรเดอร์ กล่าวว่า การกระจายงานแบบนี้ทำให้ไรเดอร์ที่อยู่มานานแทบไม่เห็นออเดอร์เข้ามาในแอปฯ เลย พร้อมตั้งข้อสังเกตว่า บริษัทอาจตั้งใจทำนโยบาย ‘ถ่ายเลือดเก่า รับเลือดใหม่เข้ามาแทน’

เรย์ ระบุว่ามันเป็นการสร้างอำนาจต่อรองของ บ.แพลตฟอร์มต่อไรเดอร์ ผู้ที่มาเรียกร้องให้ บ.ปรับปรุงนโยบายให้ดีขึ้น โดย บ.จะรับไรเดอร์ใหม่เข้ามา ทีนี้เวลาคนเก่าประท้วงโดยการนัดปิดระบบไม่รับงาน ไรเดอร์ใหม่ก็จะสามารถรับงานแทนได้ ซึ่งบริษัทก็จะไม่ถูกกดดันให้ปรับเปลี่ยนนโยบายตามข้อเรียกร้องของไรเดอร์ 

"เขาไม่สนใจหรอกว่า คนเก่าวิ่งงานมากี่ปีแล้ว แต่เขาสนใจดึงดูดคนใหม่เข้ามามากกว่า เป็นการวนลูปแบบนี้เรื่อยๆ และคนใหม่มีแนวโน้มที่จะว่านอนสอนง่ายมากกว่าคนเก่า เพราะคนใหม่เขาก็ไม่รู้เรื่องราวของบริษัทว่ามีการกดขี่จริงๆ มันก็เลยเป็นอย่างนี้ บริษัทเลยสร้างเงื่อนไขให้คนใหม่เห็นงานก่อนคนเก่า" เรย์ ระบุ พร้อมกล่าวต่อว่า ข้อเรียกร้องคือคนเก่าและใหม่ต้องเท่าเทียม เห็นงานพร้อมกัน

ทั้งนี้ ก่อนหน้านี้ไรเดอร์รับ-ส่งอาหารแอปฯ ไลน์แมนในต่างจังหวัดพยายามออกมาประท้วงหยุดงาน เพื่อเรียกร้องค่ารอบที่เป็นธรรมในหลายต่อหลายครั้ง อย่างเมื่อวันที่ 1 มิ.ย.ที่ผ่านมา ไรเดอร์รับ-ส่งอาหาร จากจังหวัดต่างๆ เช่น ฉะเชิงเทรา อยุธยา อ่างทอง และสิงห์บุรี เดินทางมายื่นหนังสือที่ตึกทีวัน

กรณีล่าสุดเมื่อวันที่ 2-4 สิงหาคม 2564 ไรเดอร์ อ.บ้านโป่ง จ.ราชบุรี จำนวนหนึ่งมีการรวมตัวนัดหยุดรับงานจากแอปฯ ไลน์แมน อย่างพร้อมเพรียง เพื่อเรียกร้องค่ารอบส่งอาหาร เริ่มต้นที่ 35 บาท  

แต่เรย์ กล่าวว่า แม้จะมีการเรียกร้องบ่อยครั้ง แต่บริษัทไม่เคยแก้ปัญหาเรื่องค่ารอบอย่างจริงจัง เหมือน ‘แก้ผ้าเอาหน้ารอด’ เวลามีไรเดอร์ประท้วง บ.ปรับนโยบายเพื่อแก้ปัญหาทีหนึ่ง แต่พอกระแสการประท้วงซาลงเมื่อไหร่ ก็กลับมากดราคาค่ารอบ และปรับค่าอินเซนทีฟเหมือนเดิม ไม่เคยมีการแก้ปัญหาอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน 

"ประท้วงของไรเดอร์เมื่อวันที่ 1 มิ.ย. มีไรเดอร์จังหวัดอยุธยา อ่างทอง ฉะเชิงเทรา สิงห์บุรี ที่เข้ามาที่ตึกทีวัน เป็นการแก้ผ้าเอาหน้ารอด คือเป็นการปรับอินเซนทีฟในช่วงเวลาที่แป๊บเดียว พอเวลาคนขับกระจายตัวกลับบ้าน ก็กลับมาอีหรอบเดิม ปรับอินเซนทีฟกลับมาเหมือนเดิม แย่ลงกว่าเดิม เป็นการแก้ปัญหา แก้ผ้าเอาหน้ารอดมากกว่า ไม่ได้แก้ปัญหาอย่างจริงๆ จังๆ" เรย์ กล่าว

ข้อกังวลและแนวทางการกดดัน บ.แพลตฟอร์มในอนาคต

ท่าทีของ บ.ไลน์แมนที่เพิกเฉย สร้างความกังวลต่อสหภาพไรเดอร์หรือไม่ เรย์ กล่าวว่า เขาไม่กังวลเพราะว่ายิ่งบริษัทแพลตฟอร์มกดขี่แรงงานเยอะขึ้นมากเท่าไร ก็จะมีคนลุกขึ้นมาเป็นแนวร่วมต่อต้านบริษัทเยอะขึ้นมากเท่านั้น 

"อย่างที่บอกคือเรารวมกลุ่มกัน เพื่อสร้างอำนาจต่อรองกับบริษัท ถึงแม้ว่าเขาจะเพิกเฉยก็ไม่ได้เป็นปัญหากับเรา เพราะไรเดอร์มันถูกกดขี่ทุกวันไม่ว่าจะคนเก่าหรือคนใหม่ คนที่เพิ่งเข้ามา เขาอาจจะยังมองไม่เห็น ก็ไม่ได้เป็นปัญหากับเราที่เราจะรวมตัวเพื่อเรียกร้องสิทธิของเราในครั้งนี้ ที่ไหนมีการกดขี่ที่นั่นมีการลุกขึ้นสู้อยู่แล้ว แน่นอนฝ่ายที่ถูกกดขี่มีจำนวนมากกว่าผู้ที่กดขี่ ยังไงไม่ว่าวันไหนก็ตาม ฝ่ายผู้ถูกกดขี่ก็ต้องชนะ" ผู้ประสานงานสหภาพไรเดอร์ กล่าว 

ส่วนในด้านของการกดดันบริษัทแพลตฟอร์มในอนาคต เรย์ ยืนยันว่ายังคงใช้วิธีนัดหยุดงาน ซึ่งในมุมมองของเขาเป็นวิธีลดทอนอำนาจของบริษัท หรือทุนนิยมได้ดีที่สุด

"อำนาจเดียวของแรงงานคืออำนาจในการสไตร์คหยุดงาน แน่นอนครับ การสร้างมูลค่าให้บริษัทก็เป็นหนึ่งในการทำงานของแรงงาน การสไตร์คก็เป็นหนึ่งการตัดทอนอำนาจบริษัทแพลตฟอร์มพวกนี้" เรย์ ทิ้งท้าย