สื่อตะวันตก-สื่อไต้หวันวิเคราะห์ท่าทีจีนทำไม 'อ้ำอึ้ง' กรณีรัสเซียประกาศสงครามต่อยูเครน

หลังจากที่ทางการรัสเซียประกาศใช้ปฏิบัติการทหารต่อยูเครน ก็ทำให้เกิดท่าทีต่างๆ จากนานาชาติ อย่างการประณามจากสหรัฐอเมริกาและสหภาพยุโรป รวมถึงเกาหลีใต้ที่ประกาศจะร่วมคว่ำบาตรรัสเซีย แต่ท่าทีของจีนดูจะมีความกำกวมและแสดงออกแบบกลางๆ โดยไม่ได้ประณามรัสเซียและหันมาโทษสหรัฐอเมริกา ซึ่งสื่อเดอะนิวส์เลนส์ของไต้หวันได้วิเคราะห์ท่าทีของจีนกรณีวิกฤตยูเครนว่าประเด็นระหว่างไต้หวันกับจีนมีอิทธิพลต่อท่าทีของจีนอย่างไร

ในวันที่ 24 ก.พ. 2565 ประธานาธิบดี วลาดิเมียร์ ปูติน ของรัสเซียประกาศเริ่มปฏิบัติการทางทหารต่อยูเครน หลังจากที่ไม่ช่วงต้นสัปดาห์ที่ผ่านมาพวกเขาประกาศรับรองสถานะของสาธารณรัฐโดเนตสก์ และสูฮันสก์ ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ทางการรัสเซียสนับสนุนกลุ่มแบ่งแยกดินแดน เรื่องนี้ทำให้เกิดท่าทีต่างๆ จากประเทศและกลุ่มนานาชาติ

สหรัฐอเมริกาประณามการประกาศสงครามของรัสเซียและระบุจะเพิ่มการคว่ำบาตรโดยที่ประธานาธิบดี โจ ไบเดน แถลงว่า ปูตินได้ "เลือกที่จะทำสงครามอย่างที่เคยไตร่ตรองไว้ก่อนล่วงหน้า ซึ่งจะทำให้เกิดการสูญเสียชีวิตและความทุกข์ยากของผู้คนในระดับมหันตภัย" และบอกว่าการที่ปูตินประกาศสงครามนั้นถือเป็นเรื่องที่กองกำลังรัสเซียทำการโจมตี "โดยไม่ได้มีการถูกกระตุ้นเร้า" และเป็นคำสั่งโจมตีที่ "ไร้ความชอบธรรม"

ไบเดนบอกอีกว่า "รัสเซียแต่เพียงผู้เดียวที่เป็นผู้ทำให้เกิดการสูญเสียชีวิตและการทำลายล้างที่จะเกิดขึ้นจากการโจมตีนี้ และสหรัฐอเมริกากับประเทศพันธมิตรจะร่วมกันโต้ตอบด้วยความเด็ดขาด" ไบเดนกล่าวว่า "โลกจะทำให้รัสเซียต้องรับผิดชอบ"

ประเทศสมาชิกสหภาพยุโรปอย่างเยอรมนีและฝรั่งเศสก็ประณามการประกาศสงครามของรัสเซียในครั้งนี้ ขณะที่กลุ่มประเทศบอลติกอย่าง เอสโตเนีย, ลัตเวีย และลิทัวเนีย ที่เคยเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียตปละปัจจุบันเป็นสมาชิกนาโตกับสหภาพยุโรปก็เริ่มหวั่นเกรงความมั่นคงของตัวเองจากการกระทำล่าสุดของรัสเซียและมีการเตรียมการรับมือความเสี่ยงที่อาจจะเกิดขึ้นกับพวกเขา

ทั้งนี้ มูนแจอิน ประธานาธิบดีของเกาหลีใต้ก็แสดงความเสียใจที่รัสเซียตัดสินใจโจมตียูเครนและประกาศจะร่วมกับนานาชาติในการคว่ำบาตรรัสเซีย มูนแจอินบอกว่าการใช้กำลังทางการใดๆ ก็ตามที่ก่อให้เกิดการสูญเสียชีวิตมนุษย์นั้นเป็นเรื่องไม่สามารถให้ความชอบธรรมได้ไม่ว่าจะอยู่ในสภาพการณ์ใดๆ ก็ตาม

 

สื่อตั้งข้อสังเกตเกี่ยวกับท่าทีของจีนต่อการระกาศสงครามของรัสเซีย

ในที่นี้จีนก็มีท่าทีเกี่ยวกับการประกาศสงครามของรัสเซียด้วย แต่ก็ถูกตั้งข้อสังเกตจากสื่อบลูมเบิร์กว่าจีนไม่ยอมประณามรัสเซียต่อ "หันไปโบ้ยความผิดให้สหรัฐอเมริกา" โดยที่สื่อตั้งข้อสังเกตว่าหัวชุนหยิงโฆษกการต่างประเทศของจีนพยายามบ่ายเบี่ยงไม่ตอบคำถามตรงไปตรงมาในการแถลงข่าวเกี่ยวกับกรณีนี้ มีการระบุกลางๆ ว่าขอให้ทุกฝ่ายมีความอดกลั้นและกล่าวหาสหรัฐอเมริกาว่า "กระตุ้นเร้า" มากเกินไปเวลาพูดถึงความเป็นไปได้ที่จะเกิดสงครามในยูเครน

โฆษกการต่างประเทศของจีนกล่าวอีกว่าจีน "ไม่ได้หวังจะเห็นสิ่งที่เกิดขึ้นในยูเครน" และบอกว่าอธิปไตยกับบูรณภาพแห่งดินแดนของทุกประเทศควรจะต้องได้รับการคุ้มครอง แต่ขณะเดียวกันก็ปฏิเสธว่าปูตินไม่จำเป็นต้องพูดถึง "ความชอบธรรมเกี่ยวกับข้อกังวลทางด้านความมั่นคง" โดยอ้างว่าเพราะสหรัฐอเมริกาค้าอาวุธให้กับยูเครน อีกทั้งยังอ้างอีกว่ารัสเซียให้คำมั่นว่าจะไม่ตั้งเป้าหมายเป็นตัวเมือง และบอกว่ารัสเซียมีอิสระสามารถวางยุทธศาสตร์ให้เป็นไปตามผลประโยชน์ของตัวเองได้

บลูมเบิร์กวิเคราะห์ว่าการเปิดฉากโจมตีของปูตินทำให้ประธานาธิบดีสีจิ้นผิงของจีนมีความยากลำบากในการต้องแสดงออกให้สมดุลระหว่างการรักษาพันธมิตรกับรัสเซียในการต่อต้านสหรัฐอเมริกา ขณะเดียวกันก็ต้องทำให้ตัวเองไม่ถูกมองว่ามีส่วนร่วมโดยตรงกับการกระทำในเชิงทำลายเสถียรภาพที่ปูตินกระทำ

สื่อเดอะนิวส์เลนส์ที่มีฐานในไต้หวันตั้งข้อสังเกตต่อคำแถลงของจีนเช่นกัน จากการที่ก่อนหน้านี้เคยมีคำเตือนว่าจีนกับรัสเซียอาจจะร่วมมือกันได้หลังจากที่เคยมีการให้สัญญาเรื่องความร่วมมือไว้ในการประชุมระหว่างสีจิ้นผิงกับปูตินก่อนหน้านี้อีกทั้งสองประเทศยังมีข้อตกลงเรื่องท่อก๊าซด้วย ซึ่งจีนก็แสดงความอิหลักอิเหลื่อในถ้อยแถลงเกี่ยวกับการประกาศสงครามของปูติน

เดอะนิวส์เลนส์ระบุว่าในขณะที่การร่วมมือเป็นพวกเดียวกันระหว่างจีนกับรัสเซียอาจจะเป็นไปได้ในอนาคตหลังจากที่ความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับชาติตะวันตกถดถอยลง แต่ในปัจจุบันจีนยังคงออกตัวได้ไม่เต็มที่เพราะยังคงต้องรักษาหน้าตาในระดับนานาชาติและไม่อยากเสี่ยงทำลายคู่ค้าที่สำคัญอย่างสหภาพยุโรป นอกจากนี้ความอ้ำๆ อึ้งๆ ของจีนยังเป็นเพราะเรื่องหลักการปกครองตนเองของประเทศอาจจะสื่อนัยมาถึงประเด็นระหว่างจีนกับไต้หวันได้ด้วย

เดอะนิวส์เลนส์ระบุว่าสิ่งหนึ่งที่ทำให้จีนอิหลักอิเหลื่อในเรื่องนี้เพราะปูตินไม่ได้มีจุดยืนชัดเจนว่าจะสนับสนุนหรือคัดค้านหลักการเรื่องหลักการปกครองตนเองของรัฐ เพราะนัยหนึ่งปูตินอ้างว่ายูเครนไม่เข้าเกณฑ์ที่จะถูกนับเป็นรัฐชาติได้ แต่พวกเขากลับอ้างว่าโดเนตสก์และลูฮันสก์เข้าเกณฑ์ที่จะเป็นรัฐชาติได้และประกาศรับรองสถานะของทั้งสองเขตแดนนี้ ในขณะเดียวกันก็ยังคงเปิดโอกาสให้สามารถอ้างได้ว่าทั้งสองเขตแดนนี้เป็นส่วนหนึ่งของรัสเซียที่ขยายออกไปได้อยู่ดี

เรื่องข้ออ้างที่กลับกลอกดูขัดแย้งกันในตัวเองของปูตินทำให้จีนคิดไม่ตก ว่าจะมีท่าทีอย่างไรต่อเรื่องนี้ ทั้งที่ก่อนหน้านี้จีนเคยพยายามเปรียบเทียบระหว่างโดเนตสก์และลูฮันสก์กับไต้หวันมาก่อน แต่ถ้าทำเช่นนั้นก็จะเท่ากับทำให้จีนมองว่าโดเนตสก์และลูฮันสก์เป็น "ตัวร้ายที่จะแบ่งแยกดินแดน" ซึ่งจะกลายเป็นทำให้จีนมีจุดยืนค้านกับรัสเซีย

แต่ความเป็นจริงแล้วเดอะนิวส์เลนส์มองว่าการพยายามเปรียบเทียบ โดเนตสก์และลูฮันสก์ กับไต้หวันนั้นผิดฝาผิดตัว เพราะถ้าหากทำเช่นนั้นก็จะเท่ากับเปรียบเทียบว่าจีนเป็นเสมือนยูเครน ซึ่งไม่เป็นความจริง เพราะยูเครนกำลังตกอยู่ภายใต้การโจมตี ขณะที่จีนคงยังไม่มีใครมาโจมตีพวกเขาในเร็ววันนี้ ในทางตรงกันข้าม ไต้หวันต่างหากที่เสี่ยงต่อการเผชิญกับสภาพเลวร้ายที่ยูเครนกำลังเผชิญอยู่ในตอนนี้ คือเสี่ยงต่อการถูกโจมตีจากพวกชาตินิยมที่จะรุกรานพวกเขาจากลัทธิสนับสนุนการเรียกร้องดินแดนคืนโดยอ้างชนชาติ ส่วนจีนนั้นเทียบได้กับรัสเซียมากกว่า

 

เรียบเรียงจาก

Biden condemns Putin for launching ‘premeditated war,’ vows harsher sanctions, NBC News,  24-02-2022

https://www.nbcnews.com/news/world/putin-chosen-premeditated-war-military-operation-ukraine-biden-says-rcna17489

EU and NATO react harshly to Russia's Ukraine invasion, DW, 24-02-2022

https://www.dw.com/en/eu-and-nato-react-harshly-to-russias-ukraine-invasion/a-60895079

Moon says S. Korea will join sanctions against Russia, Yonhap, 24-02-2022

https://en.yna.co.kr/view/AEN20220224009651315

China Refuses to Condemn Russian Attack, Deflects Blame to U.S., Bloomberg, 24-02-2022

https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-02-24/china-refuses-to-condemn-russian-attack-deflects-blame-to-u-s

Reading Putin’s Speech From Taiwan, The News Lens, 24-02-2022

https://international.thenewslens.com/article/163280

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท