ช่อง TV Rain (Dozhd) ของรัสเซีย ออกอากาศเป็นครั้งสุดท้ายเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา ลั่น "ไม่เอาสงคราม" ตอนท้ายรายการ ก่อนเดินออกจากสตูดิโอทั้งทีมระหว่างออกอากาศ เพื่อประท้วง 'วลาดิมีร์ ปูติน' หลังรัฐบาลรัสเซียสั่งระงับการเข้าถึงในข้อหายุยงปลุกปลั่นเพียงเพราะนำเสนอข่าวเกี่ยวกับการรุกรานยูเครน

ช่อง TV Rain (Dozhd) ออกอากาศเป็นครั้งสุดท้ายเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา

ทีมงานของสถานีโทรทัศน์ TV Rain ที่ยังไม่เดินทางออกจากรัสเซียส่วนหนึ่ง ได้ทำการออกอากาศเป็นครั้งสุดท้ายทาง YouTube เมื่อวันพฤหัสบดีที่ผ่านมา โดยผู้อำนวยการใหญ่ของช่อง TV Rain นาตาเลีย ซินเดเยวา กล่าวว่า "ไม่เอาสงคราม" ขณะที่ทีมงานเดินออกจากสตูดิโอ

หลังเดินออกจากรายการ ช่อง TV Rain ก็เปิดวิดิโอเต้นบัลเล่ต์ ในเพลง Swan Lake ของไชคอฟสกี้ ซึ่งเคยถูกเปิดในโทรทัศน์ของสหภาพโซเวียตก่อนที่จะล่มสลาย เมื่อ 19 ส.ค. 2534 กลุ่มอนุรักษ์ขวาจัดในรัสเซียส่งรถถังเพื่อรัฐประหารยึดอำนาจจาก มิฮาอีล กอร์บาชอฟ เพื่อยุตินโยบายเปิดเสรีของผู้นำ สถานีโทรทัศน์ในขณะนั้นไม่รู้ว่าควรต้องทำอย่างไร จึงเปิดวิดิโอเต้นบัลเล่ต์ดังกล่าววนซ้ำเป็นเวลานาน

ช่อง TV Rain ประกาศเมื่อวันพฤหัสบดีที่ผ่านมาว่าจะระงับการออกอากาศอย่างไม่มีกำหนด เนื่องจากถูกกดดันจากรัฐบาลในเครมลิน "เราต้องการความเข็มแข็งในการหายใจออก และทำความเข้าใจว่าจะทำงานอย่างไรต่อไป เราหวังจริงๆ ว่าเราจะสามารถกลับมาออกอากาศและทำงานของเราต่อไปได้" ซินเดเยวากล่าวในแถลงการณ์ที่ตีพิมพ์ในเว็บไซต์ของช่อง TV Rain

สื่ออิสระชั้นนำแห่งนี้ถูกองค์กรจัดระเบียบสื่อของรัสเซียสั่งระงับการเข้าถึงเมื่อวันอังคาร (1 มี.ค.) หลังถูกกล่าวหาว่าละเมิดแนวทางการนำเสนอข่าวเกี่ยวกับการรุกรานยูเครนของรัสเซีย และเผยแพร่สิ่งที่อัยการสูงสุดของรัสเซียเรียกว่าเป็น "ข้อมูลซึ่งเป็นที่รับรู้ว่าเป็นเท็จเกี่ยวกับการกระทำของข้าราชการทหารรัสเซีย ในฐานะส่วนหนึ่งของปฏิบัติการพิเศษเพื่อปกป้องสาธารณรัฐโดเนสก์และสาธารณรัฐประชาชนลูฮันสก์"

แถลงการณ์ดังกล่าวของอัยการรัสเซียยังระบุด้วยว่าข้อมูลดังกล่าวมีลักษณะเรียกร้อง "เพื่อแนวคิดสุดโต่ง ความรุนแรงต่อพลเมืองของสหพันธรัฐรัสเซีย การละเมิดความสงบเรียบร้อยและความปลอดภัยของสาธารณะเป็นจำนวนมาก" ล่าสุดบัญชีโซเชียลมีเดียต่างๆ ของ TV Rain ปรากฎข้อความว่า "ข้อความ/เนื้อหานี้ถูกผลิต และ/หรือเผยแพร่โดยสื่อต่างชาติที่ปฏิบัติการเป็นสายลับของต่างชาติและ/หรือ นิติบุคคลของรัสเซียที่ปฏิบัติการเป็นสายลับของต่างชาติ"

ในวันพุธ ทิคฮอน ดิซยาดโก บรรณาธิการใหญ่ของ TV Rain ประกาศว่าตนเดินทางออกจากประเทศแล้ว ก่อนการออกอากาศครั้งสุดท้าย พร้อมกับครอบครัว และทีมงานบรรณาธิการบางส่วน เนื่องจากกังวลเรื่องความปลอดภัย แต่บรรณาธิการใหญ่ระบุว่าจะยังต่อสู้คดีในชั้นอุทธรณ์ และให้สัมภาษณ์กับคณะกรรมการเพื่อการปกป้องสื่อ (CPJ) เมื่อวันพฤหัสบดีที่ผ่านมาระบุว่า "ฝ่ายนิติบัญญัติของรัสเซียทำให้เราตกอยู่ในสถานการณ์ที่ทำให้การทำงานต่อไปในฐานะนักข่าวเป็นไปไม่ได้เลย" เมื่อพูดถึงกฎหมายใหม่ที่ละเมิดเสรีภาพสื่ออย่างร้ายแรง ซึ่งผ่านสภาในวันต่อมา

ก่อนหน้านี้ทางการรัสเซียสั่งห้ามสื่อเรียกการรุกรานยูเครนว่า "สงคราม" แต่ให้ใช้คำว่า "ปฏิบัติการพิเศษทางทหาร" แทน โดยสื่อที่ปฏิบัติตามคำแนะนำดังกล่าวส่วนใหญ่เป็นสื่อของรัฐ และเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา รัฐสภาของรัสเซียก็เพิ่งผ่านกฎหมายใหม่ โดยกำหนดให้การเผยแพร่ "ข่าวปลอม" เกี่ยวกับกองทัพเป็นความผิดทางอาญา ผู้มีความผิดมีโทษจำคุกสูงสุดถึง 15 ปี

นอกจาก TV Rain สถานีวิทยุ Echo of Moscow (Ekho Moskvy) หนึ่งในสื่ออิสระแห่งท้ายๆ ของรัสเซียประกาศก็ประกาศปิดตัว เพราะเผชิญกับการถูกกดดันแบบเดียวกัน โดย "กรรมการผู้อำนวยการของ Echo of Moscow ตัดสินด้วยมติข้างมากให้ปิดกิจการช่องวิทยุและเว็บไซต์ของ Echo of Moscow" ตามแถลงการณ์ผ่านเทเลแกรมของ อเล็กซี เวเนดิกทอฟ บรรณาธิการใหญ่ของสำนักข่าว

องค์กรจัดระเบียบสื่อของรัสเซีย หรือ Roskomnadzor (สถานะเหมือน กสทช. ของไทย) ออกประกาศตักเตือนการนำเสนอข่าวเป็นครั้งแรก เมื่อวันที่ 26 ก.พ. ที่ผ่านมา โดยพุ่งเป้าไปที่ TV Rain, Echos of Moscow รวมถึง InoSMI, Mediazona, New Times, Svobodnaya Pressa, Krym.Realii, Novaya Gazetta, Zhurnalist, และ Lenizdat สำหรับ TV Rain เป็นสื่อที่มีผู้ชมจริงกว่า 6.2 ล้านคน และมีผู้สมัครเป็นสมาชิกพรีเมี่ยมกว่า 80,000 คน โดยแพ็กเกจรวมถึงการได้เข้ากลุ่มเทเลแกรมและกลุ่มเฟสบุ๊คแบบปิดของกลุ่ม

นอกจากพุ่งเป้าไปยังสื่อในประเทศแล้ว มาตรการและนโยบายใหม่ของรัสเซียยังส่งผลกระทบต่อสื่อต่างประเทศด้วย โดยบีบีซีระบุว่าหยุดดำเนินงานในรัสเซียแล้ว ขณะที่ Voice of America ถูกขู่สั่งปิดหน้าเว็บภาษารัสเซียเมื่อวันพุธที่ 2 มี.ค. ที่ผ่านมา หากไม่ถอดการนำเสนอข่าวเกี่ยวกับยูเครน แต่ Voice of America ระบุว่าจะไม่ยอมปฏิบัติตามคำสั่ง

แปลและเรียบเรียงจาก :

• Russia TV Channel Says 'No to War' as Staff Walk Out of Studio Live On-Air, BY ISABEL VAN BRUGEN ON 3/4/22 AT  https://www.newsweek.com/russia-tv-channel-rain-no-war-staff-walk-out-studio-live-air-1684792 
• Dozhd TV editor Tikhon Dzyadko on why he fled Russia and shut his broadcaster down, By Gulnoza Said/CPJ Europe and Central Asia Program Coordinator on March 3, 2022 https://cpj.org/2022/03/dozhd-tv-editor-tikhon-dzyadko-on-why-he-fled-russia-and-shut-his-broadcaster-down/
• Russia blocks TV Rain, its last independent TV channel, and Echo of Moscow airs its last broadcast, By LAURA HAZARD OWEN @laurahazardowen March 3, 2022 https://www.niemanlab.org/2022/03/russia-blocks-tv-rain-its-last-independent-tv-channel-and-tv-rain-airs-its-last-broadcast/