นักเศรษฐศาสตร์แนะควรออกมาตรการลดความเสี่ยง สร้างงาน สร้างรายได้ สร้างโอกาสเพิ่ม

'อนุสรณ์ ธรรมใจ' อดีตกรรมการนโยบายและกำกับการบริหารหนี้สาธารณะ ชี้การประเมินสถานการณ์สงคราม 'รัสเซีย-ยูเครน' ผิดผลาด ทำให้ประเมินผลกระทบไม่ถูกต้อง นำสู่มาตรการรับมือไม่เพียงพอมาตรการ 10 มาตรการล่าสุดไม่เพียงพอ แนะควรออกมาตรการลดความเสี่ยง สร้างงาน สร้างรายได้ สร้างโอกาสเพิ่ม ส่วนการกู้เงินและก่อหนี้สาธารณะเพิ่มเติมเพื่อนำมาใช้เยียวยาผลกระทบไม่ใช่ทางออกที่ยั่งยืนต่อระบบเศรษฐกิจและอาจนำมาสู่ความไม่ยั่นยินและวิกฤตฐานะการคลังในอนาคตได้


รศ.ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ อดีตกรรมการนโยบายและกำกับการบริหารหนี้สาธารณะ กระทรวงการคลัง และอดีตรองอธิการบดีฝ่ายวิจัยและบริการวิชาการ ม.รังสิต

27 มี.ค. 2565 รศ.ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ อดีตกรรมการนโยบายและกำกับการบริหารหนี้สาธารณะ กระทรวงการคลัง และอดีตรองอธิการบดีฝ่ายวิจัยและบริการวิชาการ ม.รังสิต แสดงความเห็นว่าการประเมินสถานการณ์สงครามระบอบปูตินยูเครนผิดผลาด จะทำให้ประเมินผลกระทบในมิติต่างๆ ไม่ถูกต้อง ผลกระทบบางมิติไม่ได้เป็นผลกระทบที่จะหายไปทันทีหากสงครามยุติ เพราะสงครามรัสเซียโดยระบอบปูตินนี้จะเปลี่ยนแปลงระบบโลกาภิวัตน์ไปไม่เหมือนเดิม จะทำให้ระบบการค้าโลก ระบบการเงิน ระบบการเมืองและความมั่นคงของโลกเปลี่ยนแปลง รัฐไทยควรต้องศึกษาเพื่อปรับเปลี่ยนยุทธศาสตร์ชาติใหม่ให้สอดคล้องกับโลกาภิวัตน์ที่เปลี่ยนไป  

จากความเคลื่อนไหวล่าสุดของคู่ความขัดแย้ง คือ ระบอบปูตินแห่งรัสเซีย กับ ยูเครน สหรัฐอเมริกาและพันธมิตรชาติตะวันตกนั้นประเมินได้ว่า สงครามน่าจะยืดเยื้อและขยายวง รวมทั้งอาจนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในรัสเซียได้ ซึ่งอาจใช้เวลาอย่างน้อย 1-2 ปี เนื่องจากระบอบอำนาจนิยมของปูตินอยู่ในอำนาจมายาวนานร่วม 20 ปี โดยเฉพาะคำปราศรัยของประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา โจ ไบเดน ที่ Royal Castle กรุงวอซอร์ในระหว่างการเยือนชาติพันธมิตรนาโต้ว่า ไม่ต้องการให้ “ปูติน” อยู่ในอำนาจต่อไป แม้นภายหลังเจ้าหน้าที่ทางการสหรัฐฯ จะออกมาชี้แจงว่า คำพูดดังกล่าวไม่อยู่ในร่างคำปราศรัยที่เป็นทางการแต่อย่างใด และพยายามชี้แจ้งว่าไม่ได้หมายความว่า ต้องการให้เกิดการเปลี่ยนแปลระบอบการปกครองในรัสเซียแต่อย่างใด และรัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ โทนี บริงเคน ได้กล่าวไว้ว่า เป็นเรื่องของประชาชนชาวรัสเซียตัดสินใจเลือกเองว่าจะให้ใครเป็นผู้นำ 

ส่วนการคำปราศรัยที่ไม่ได้อยู่ร่าง “For God’s Sake, this man can not remain in power” นั้นเป็นการส่งสัญญาณอะไรบางอย่างที่ประเมินได้ว่าการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจและการคว่ำบาตรทางด้านต่างๆ ต่อรัสเซียจะติดตามมาอีกมากจนกว่าระบอบปูตินจะหลุดจากอำนาจในรัสเซีย ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจโลกและไทย ในผลกระทบเหล่านี้ก็จะมีทั้งผลกระทบทางลบ ผลกระทบต่อชีวิตและทรัพย์สิน ผลเสียหายทางเศรษฐกิจการค้าและการลงทุน และ โอกาสทางเศรษฐกิจที่อาจเกิดขึ้นในขณะเดียวกัน ส่วนการเริ่มเดินหน้าแผนระยะที่สองของระบอบปูตินรัสเซียด้วยการถอยไปคุมภูมิภาคดอนบาสและชะลอการโจมตีพื้นที่อื่นๆ ของยูเครนอาจทำให้ดูเหมือนว่าสถานการณ์กระเตื้องขึ้นเล็กน้อย แต่ความไม่แน่นอนมีอยู่สูงยิ่ง และการโจมตีครั้งใหญ่รอบใหม่อาจเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา 

รศ.ดร.อนุสรณ์ กล่าวว่าเมื่อประเมินสถานการณ์ผิดผลาด ย่อมทำให้การเตรียมการรับมือด้วยมาตรการต่างๆ ไม่ตรงเป้า และนำมาสู่การมีมาตรการทางเศรษฐกิจที่ไม่เพียงพอรับมือกับผลกระทบที่เกิดขึ้นและจะเกิดขึ้นเพิ่มเติมอีกในอนาคต การกู้เงินและก่อหนี้สาธารณะเพิ่มเติมเพื่อนำมาใช้เยียวยาผลกระทบไม่ใช่ทางออกที่ยั่งยืนต่อระบบเศรษฐกิจและอาจนำมาสู่ความไม่ยั่นยินและวิกฤตฐานะการคลังในอนาคตได้ มาตรการ 10 มาตรการล่าสุดนั้นไม่เพียงพอ และมาตรการครอบคลุมเวลาสามเดือนซึ่งสั้นเกินไป ส่วนใหญ่เป็นมาตรการบรรเทาผลกระทบจากพลังงานและน้ำมันแพงเป็นหลักตั้งแต่มาตรการที่หนึ่งถึงมาตราที่แปดมุ่งไปที่กลุ่มคนรายได้น้อย ผู้ประกอบอาชีพอิสระมอเตอร์ไซด์รับจ้างและผู้ขับขี่แท็กซี่ แต่ยังไม่ครอบคลุมแรงงานนอกระบบอื่นๆ ส่วนระยะเวลาของมาตรการอาจสั้นเกิน อย่างต่ำต้อง 6 เดือน เพราะคาดการณ์ได้อยู่แล้วว่าสงครามยืดเยื้อและผลกระทบจากสงครามระบอบปูตินและการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจจะส่งผลยาวนาน 

ทั้งนี้มาตรการเฉพาะหน้าระยะสั้นรับมือปัญหาได้เพียงชั่วคราว ต้องเน้นไปที่มาตรการแก้ปัญหาเชิงระบบ เช่นต้องดึงแรงงานนอกระบบให้เข้ามาอยู่ในระบบประกันสังคมให้มากที่สุดเพื่อให้ทุกคนได้รับการคุ้มครองอย่างทั่วถึงถ้วนหน้า ส่วนเรื่องพลังงานก็ต้องลงทุนพลังงานทางเลือก พลังงานหมุนเวียนมากขึ้น ลดการพึ่งพาพลังงานและน้ำมันนำเข้าลง มียุทธศาสตร์ในการสร้างความมั่นคงทางพลังงานให้ชัดเจน ไฟฟ้าต้องเปิดให้มีการแข่งขันเสรี จะได้ดึงราคาลงมาได้ NGV และ ราคาน้ำมันดีเซลถึงที่สุดแล้ว อุ้มไม่ไหวต้องปล่อยลอยตัว เพราะอุ้มหรืออุดหนุนแล้วฝืนจะสร้างปัญหามากกว่า จะตามมาด้วยวิกฤติทางการคลังต่อไป การที่ฐานข้อมูลบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ บัตรสวัสดิการคนจนก็ทำให้การใช้งบประมาณตรงกลุ่มเป้าหมายมากขึ้น แต่ก็เชื่อว่ายังมีคนยากจนมากจำนวนหนึ่งที่ยังตกหล่นจากระบบอยู่ ซึ่งก็ต้องปรับปรุงระบบฐานข้อมูลให้ดีขึ้นต่อไป วิธีการที่ดีกว่าในระยะยาวคือการขยายฐานสมาชิกผู้ประกันตนระบบประกันสังคมให้ครอบคลุมแรงงานอิสระ และมีระบบสวัสดิการครอบคลุมประชากรตั้งแต่เกิดจนกระทั่งเสียชีวิต บริหารจัดการแบบกระจายอำนาจผ่านองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น ออกแบบให้ระบบสวัสดิการของรัฐเหล่านี้ได้รับการสนับสนุนจากการเก็บภาษีทรัพย์สินในอัตราก้าวหน้า  

ส่วนอีกสองมาตรการ มาตรการที่เก้าและมาตราที่สิบ เป็นการลดภาระการจ่ายสมทบของผู้ประกันตนและผู้ประกอบการซึ่งอาจทำให้เกิดความเสี่ยงต่อฐานะความมั่นคงทางการเงินของกองทุนในอนาคตได้ รัฐบาลไม่ควรใช้มาตรการในลักษณะนี้บ่อย ตอนล็อกดาวน์โควิดก็ใช้มาตรการนี้ เหมือนไปล้วงเงินอนาคตของนายจ้างลูกจ้าง ทั้งที่เงินส่วนนี้ควรจะสบทบสำหรับสวัสดิการในอนาคตของผู้ประกันตน หากรัฐบาลเดินหน้าใช้มาตรการลดการจ่ายสมทบ รัฐบาลควรต้องจัดสรรงบประมาณชดเชยเท่ากับเงินสมทบที่ลดลง ยืนยันว่าหากยังใช้วิธีการลดการจ่ายสบทบเช่นนี้จะกระทบต่อความมั่นคงทางการเงินของกองทุนชราภาพแน่นอน จะทำให้ปัญหาสังคมผู้สูงวัยของไทยมีความซับซ้อนขึ้นไปอีก

หากจะก่อหนี้สาธารณะเพิ่มควรต้องมุ่งไปที่การออกมาตรการลดความเสี่ยง สร้างงาน สร้างรายได้ ขยายโอกาสเพิ่ม มาตรการลดความเสี่ยงในบางลักษณะไม่จำเป็นต้องใช้งบประมาณ เพียงแค่เปลี่ยนแปลงกฎระเบียบบางอย่าง เพียงแค่เปิดเสรี ลดอำนาจผูกขาด ขยายเพดานโค้วต้าการนำเข้า ก็จะช่วยแก้ปัญหาได้ในระดับหนึ่งแล้ว อย่างเช่น ราคาปุ๋ย ราคาพลังงาน ราคาผลิตภัณฑ์เหล็กต่างๆ วัตถุดิบผลิตอาหารสัตว์ เปิดให้มีการนำเข้าแรงงานต่างด้าวให้เพียงพอต่อภาวะการขาดแคลนแรงงานในภาคผลิต (ไม่ใช่ปล่อยให้มีการลักลอบเข้าเมืองอย่างผิดกฎหมายด้วยการจ่ายค่าหัวคิวติดสินบนเจ้าหน้าที่) 

รศ.ดร.อนุสรณ์ กล่าวอีกว่าควรศึกษาก่อนซื้อก๊าซและน้ำมันจากรัสเซียได้ส่วนลด 10% สำหรับประเทศเอเชีย อาจช่วยบรรเทาผลกระทบน้ำมันแพงได้เฉพาะหน้า แต่ต้องพิจารณาให้ดีคุ้มกับการรักษาความสัมพันธ์ที่ดีกับพันธมิตรชาติตะวันตกหรือไม่ มีผลกระทบต่อการมีจุดยืนเรื่องบูรณภาพแห่งดินแดนหรือไม่ และการร่วมรักษาระเบียบโลกและระบบกฎหมายระหว่างประเทศหรือไม่ ควรดำเนินการอย่างรอบคอบเพื่อผลประโยชน์แห่งชาติและประชาชนเป็นสำคัญ ความผันผวนของตลาดการเงิน ตลาดสินค้าโภคภัณฑ์ ความผันผวนราคาน้ำมันและพลังงาน ทองคำ ทองคำขาว เหล็ก นิกเกิ้ล ในระดับสูงยังคงเกิดขึ้นต่อเนื่อง และยังมีความไม่แน่นอนสูงมาก ควรลงทุนในสินทรัพย์ที่มีความปลอดภัยสูง เช่น พันธบัตรรัฐบาล หุ้น Defensive จ่ายเงินปันผลสูง ทองคำ หรือ ถือเงินสด เป็นต้น การพยุงตลาดหุ้นรัสเซียของทางการรัสเซียจะไม่สามารถสู้แรงเทขายของตลาดได้เมื่อรัสเซียเปิดให้นักลงทุนต่างชาติขายหุ้นได้ หรือ Short Sell ได้คาดว่า ตลาดหุ้นรัสเซียจะปรับฐานลงทันที 

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
เรื่องที่เกี่ยวข้อง
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท