ตัวอย่าง 'สหกรณ์รีไซเคิลในโคลอมเบีย' ที่คนเก็บขยะเป็นสมาชิกร่วมกัน

Summary

โคลอมเบียมีสหกรณ์ Planeta Verde ในเทศบาลเมืองริโอเนโกร ประกอบธุรกิจรีไซเคิลขยะ ปัจจุบันมีสมาชิก 94 ครอบครัว
การก่อตั้งสหกรณ์ฯ นี้ช่วยสร้างมุมมองใหม่แก่คนทำงานเก็บขยะในโคลอมเบียจากอดีตที่มักมองว่าคนทำอาชีพนี้มีประวัติอาชญากรหรือใช้ยาเสพติด แต่ปัจจุบันรัฐบาลโคลอมเบียอมรับว่าคนเก็บขยะเป็นคนทำงานบริการภาคสาธารณะที่จำเป็น
'สหกรณ์' ถือเป็นการดำเนินธุรกิจตามหลัก 'เศรษฐกิจเพื่อสังคมและความสมานฉันท์' (Social and Solidarity Economy - SSE) ที่ตั้งอยู่บนหลักการของความร่วมมือและการช่วยเหลือซึ่งกันและกัน มีธรรมาภิบาลแบบประชาธิปไตยที่มีส่วนร่วมและความเป็นอิสระ 'ผู้คน' และ 'วัตถุประสงค์ทางสังคม' มีความสำคัญมากกว่าทุนและผลกำไร

เมื่อช่วงเดือน มิ.ย. 2565 ILO Voices ได้เผยแพร่เรื่องราวของ 'มาร์ธา เอลีนา อินกลาเซียส' ผู้ร่วมก่อตั้งและผู้นำของสหกรณ์ Planeta Verde สหกรณ์รีไซเคิลที่คนเก็บขยะเป็นสมาชิกร่วมกัน ในเทศบาลเมืองริโอเนโกร ประเทศโคลอมเบีย ไว้ดังนี้

'มาร์ธา เอลีนา อินกลาเซียส' ผู้ร่วมก่อตั้งและผู้นำของสหกรณ์ Planeta Verde เทศบาลเมืองริโอเนโกร ในประเทศโคลอมเบีย | ที่มาภาพ: ILO Voices/Esneyder Gutiérrez Cardona

ในช่วงปลายทศวรรษ 1990 และต้นทศวรรษ 2000 ผู้คนจำนวนมากในพื้นที่ชนบทของโคลัมเบียต้องหลบหนีการสู้รบในประเทศ หลายคนมาที่ริโอเนโกรในจังหวัดอันทิโอเกีย และพบว่าไม่มีงานทำสำหรับพวกเขา การรวบรวมเศษวัสดุรีไซเคิลจากขยะเป็นสิ่งเดียวที่พวกเขาสามารถทำได้เพื่อหารายได้ ท่ามกลางการบังคับให้อพยพออกจากดินแดนของพวกเขา

ตอนนั้นฉันเป็นนักศึกษาบริหารธุรกิจที่มหาวิทยาลัยคาธอลิก Luis Amigo และกลับไปเรียนต่อ หลังจากแต่งงานและทำงานในภาคเอกชนมาหลายปี การกลับไปเรียนหนังสือเป็นการพลิกชีวิตของฉัน เมื่อฉันกับเพื่อนกำลังจะสำเร็จการศึกษา เราพบว่าความฝันของเราคือการสร้างการจ้างงานให้กับคนทำงานรีไซเคิลขยะโดยการจัดตั้งสหกรณ์ ทั้งนี้วิชาชีพของฉันอยู่ในประเด็นทางสังคมมาโดยตลอด และรูปแบบสหกรณ์ก็ดึงดูดใจฉัน ฉันเปรียบเสมือนพี่คนโตของกลุ่มผู้ก่อตั้ง เราเรียกว่าสหกรณ์ของพวกเราว่า "Planeta Verde"

เมื่อเราเปิดตัวสหกรณ์ในตอนแรกมันเป็นเรื่องที่ยากมาก เนื่องจากมีคนเก็บขยะ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นแรงงานนอกระบบตั้งข้อสงสัยต่อพวกเราอยู่มาก เนื่องจากความยากจนและประสบการณ์ที่พวกเขาถูกเอารัดเอาเปรียบมาเป็นเวลานาน พวกเขาคิดว่าเราคงจะเอาเปรียบพวกเขาเช่นเคย นอกจากนี้พวกเขายังเคยมีประสบการณ์ที่ไม่ค่อยดีนักกับโครงการช่วยเหลืออื่นๆ ของรัฐที่มักจะหายไปเมื่อเงินช่วยเหลือหมด เราบอกพวกเขาว่าสหกรณ์ฯ ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับรัฐบาล และเรากำลังจะสร้างมันขึ้นมาด้วยกัน เพราะสหกรณ์ฯ ตั้งอยู่บนพื้นฐานของการเป็นหุ้นส่วนและความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน จากนั้นพวกเราก็ได้รับความไว้วางใจจากพวกเขาทีละน้อย และคนกลุ่มแรกๆ ที่เข้าร่วมก็ได้เป็นแรงจูงใจให้ผู้อื่นทำเช่นเดียวกัน แม้การเก็บขยะเพื่อไปรีไซเคิลมักจะเป็นการค้าเพื่อความอยู่รอดของปัจเจก งานของพวกเราคือต้องสร้างการเรียนรู้ให้มีการทำงานร่วมกัน ต่อมาพวกเราได้เรียนรู้ว่าเพื่อนร่วมงานของเรากำลังเข้าร่วมองค์กรที่เรียกว่า Arreciclar ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งขององค์กระดับชาติอย่างสมาคมผู้เก็บขยะ (Association of Waste Pickers) และเราตัดสินใจเข้าร่วมกับพวกเขาด้วย เราเชื่อมั่นเสมอว่าการทำงานร่วมกันจะช่วยให้พวกเราบรรลุเป้าหมายได้

หลายปีที่ผ่านมาสมาชิกของสหกรณ์ได้เรียนรู้และทำงานร่วมกัน | ที่มาภาพ: ILO Voices/Esneyder Gutiérrez Cardona

22 ปี หลังจากก่อตั้งสหกรณ์ฯ เรามีสมาชิก 94 คน ในอดีตคนเก็บขยะถูกกีดกันออกจากสังคม มีมุมมองว่าคนที่ทำงานเก็บขยะมักจะมีประวัติอาชญากรหรือการใช้ยาเสพติด - แต่มา ณ วันนี้เราภูมิใจที่จะกล่าวว่าการทำงานร่วมกันของพวกเรา สามารถเปลี่ยนวิธีที่สังคมมองคนเก็บขยะ ทุกวันนี้รัฐยอมรับว่าคนเก็บขยะเป็นคนทำงานบริการภาคสาธารณะที่จำเป็น พวกเขายังได้รับเงินชดเชยจากการทำงานของพวกเขาอีกด้วย

การทำงานของคนเก็บขยะได้สร้างประโยชน์อย่างมากต่อสิ่งแวดล้อม ความท้าทายในปัจจุบันคือการเสริมสร้างความมุ่งมั่นนี้ให้มีต่อไป เพื่อให้แน่ใจว่าพวกเขาได้รับการยอมรับว่าเป็นตัวแสดงหลักในการพัฒนาตนเอง และผู้เล่นหลักในห่วงโซ่การรีไซเคิล พวกเราบรรลุสิ่งนี้ผ่านการให้การศึกษา ส่งเสริมให้พวกเขาอ่านออกเขียนได้ โดยใช้โปรแกรมที่พัฒนาโดยมหาวิทยาลัยในท้องถิ่น ด้วยเหตุนี้พวกเขาส่วนใหญ่จึงมีได้รับการศึกษาในขั้นพื้นฐานทุกคน

การทำงานของคนเก็บขยะ สร้างประโยชน์อย่างมากต่อสิ่งแวดล้อม | ที่มาภาพ: ILO Voices/Esneyder Gutiérrez Cardona

ในแง่ของความท้าทายในฐานะผู้นำ เป็นเรื่องที่ควรค่าแก่การกล่าวว่าตอนนี้ฉันอายุ 60 ปีแล้ว ฉันมองย้อนกลับไปด้วยความภาคภูมิใจในสิ่งที่เราได้ทำลงไป และอุปสรรคทั้งหมดที่เราเอาชนะได้ แต่ฉันสารภาพว่าฉันกังวลเกี่ยวกับอนาคต เมื่อเราเริ่มต้นกว่าสองทศวรรษที่แล้ว ไม่มีใครพูดถึงการรีไซเคิล ตอนนี้กิจกรรมนี้ได้กลายเป็นธุรกิจสำหรับบริษัทเอกชน บริษัทที่มีผลประโยชน์ทางการเมืองและการเงินที่เมื่อมาถึงแล้วพวกเขาก็จะเอาทุกอย่างไปด้วยรถบรรทุกขนาดใหญ่ เพื่อนร่วมงานของเราออกไปที่ถนน และบางครั้งก็ไม่เหลืออะไรเลย เราไม่สามารถแข่งขันกับพวกเขาได้เพราะศักยภาพไม่เท่าเทียมกัน

อย่างไรก็ตาม หัวใจขององค์กรของเราคือแนวคิดเรื่องความสามัคคี เราได้พัฒนาการฝึกอบรมและการไกล่เกลี่ยเพื่อแบ่งปันงาน - ในกรณีของผู้อพยพชาวเวเนซุเอลาที่เข้าตั้งรกรากในโคลอมเบียระหว่างการระบาดใหญ่ของโควิด-19 เราได้แบ่งปันอาหารให้กับพวกเขา เราทุกคนได้ช่วยเหลือซึ่งกันและกันในช่วงเวลาที่ยากลำบากที่สุด

สมาชิกสวนหนึ่งของสหกรณ์ Planeta Verde | ที่มาภาพ: ILO Voices/Esneyder Gutiérrez Cardona

เราเข้าใจดีว่ามีมรดกที่ต้องดูแล เราได้สร้างความให้เกียรติแก่งานของคนเก็บขยะ สร้างสิ่งที่มากกว่าแค่คำพูดที่ดี เราต้องระมัดระวังในการเผชิญหน้ากับการสมาคมทางการเมืองที่มุ่งหวังเพียงผลประโยชน์ส่วนตัว วันนี้แม้พวกเราไม่ร่ำรวย แต่เราก็เป็นนักเคลื่อนไหวที่ร่วมมือกันกว่า 94 ครอบครัว ด้วยความมุ่งมั่นทางสังคมและการเมืองที่ชัดเจน นั่นคือความมั่งคั่งของเรา

ข้อมูลเพิ่มเติม

เศรษฐกิจเพื่อสังคมและความสมานฉันท์ (Social and Solidarity Economy - SSE) ดำเนินการตามวัตถุประสงค์ทางสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อมเพื่อผลประโยชน์ส่วนรวมของสมาชิกและผู้ใช้บริการหรือลูกค้า
SSE ตั้งอยู่บนหลักการของความร่วมมือและการช่วยเหลือซึ่งกันและกัน มีธรรมาภิบาลแบบประชาธิปไตยที่มีส่วนร่วมและความเป็นอิสระ 'ผู้คน' และ 'วัตถุประสงค์ทางสังคม' มีความสำคัญมากกว่าทุนและผลกำไร
สหกรณ์เป็นส่วนหนึ่งของเศรษฐกิจเพื่อสังคมและความสมานฉันท์ สมาชิกสหกรณ์เป็นเจ้าของ ควบคุม และดำเนินการ
หลังจากชนะการต่อสู้ทางกฎหมายในปี 2556 กลุ่มคนเก็บขยะในโคลอมเบียได้รับการยอมรับอย่างเป็นทางการว่าเป็นคนทำงานบริการภาคสาธารณะที่จำเป็น และรัฐบาลจะต้องจ่ายเงินชดเชยการทำงานให้กับพวกเขา
แต่คนเก็บขยะในประเทศอื่นๆ อีกจำนวนมากยังไม่ได้รับการยอมรับตามกฎหมายว่าเป็นคนทำงานบริการภาคสาธารณะที่จำเป็ ส่วนใหญ่ประสบปัญหาสภาพการทำงานที่เลวร้ายและขาดการคุ้มครองทางสังคม นำไปสู่การจัดตั้งสหกรณ์หลายแห่ง โดยเฉพาะในละตินอเมริกาและเอเชียใต้

ILO Voices เป็นแพลตฟอร์มการเล่าเรื่องแบบมัลติมีเดียขององค์การแรงงานระหว่างประเทศ (ILO) ที่เน้นเรื่องราวของบุคคลที่เป็นหัวใจของโลกแห่งการทำงาน โดยเป็นเรื่องราวที่เผยให้เห็นคุณค่า ความหลงใหล และศักดิ์ศรีที่งานนำมาสู่ชีวิตของมนุษย์ ซึ่งสะท้อนถึงแนวทางที่มนุษย์เป็นศูนย์กลางจากปฏิญญาครบรอบ 100 ปีของ ILO เพื่ออนาคตของการทำงาน

ที่มา
Our cooperative has dignified the work of waste pickers (Martha Elena Iglesias,ILO Voices, 7 June 2022)

รายงานพิเศษ