จับตาปี 65 จะมีคำขวัญวันต่อต้านยาเสพติดหรือไม่

26 มิ.ย. ที่จะถึงนี้เป็นวันต่อต้านยาเสพติดโลก น่าจับตาว่าจะมีการประกาศคำขวัญออกมาหรือไม่และอย่างไร หลังการประกาศปลดล็อกกัญชาของรัฐบาลโดยความริเริ่มของภูมิใจไทย คำขวัญของปีที่แล้ว ผู้สื่อข่าวตรวจสอบยังไม่พบการประกาศอย่างเป็นกิจจะลักษณะ ซึ่งไม่เกิดขึ้นมาก่อนนับตั้งแต่ พ.ศ. 2547 เป็นอย่างน้อย ทั้งนี้ ตลอด 30 กว่าปีที่ผ่านมามีการพูดถึงสถาบันกษัตริย์ในคำขวัญต่อต้านยาเสพติดอย่างน้อย 8 ครั้ง

รัฐบาลไทยอนุมัติให้วันที่ 26 มิ.ย. เป็นวันต่อต้านยาเสพติดตั้งแต่ ธ.ค. 2531 โดยถือตามมติของสมัชชาใหญ่แห่งองค์การสหประชาชาติที่กำหนดให้วันดังกล่าวของทุกปีเป็นวันต่อต้านยาเสพติดโลก การประกาศคำขวัญต่อต้านยาเสพติดเป็นธรรมเนียมปฏิบัติของทุกรัฐบาลมาตั้งแต่ พ.ศ. 2534 เป็นอย่างน้อย โดยคำขวัญในปี พ.ศ. 2534 ได้แก่ “ประสาทหลอน เป็นโรคจิตวิกลจริต เพราะกินยาบ้า”

นับแต่นั้น รัฐบาลมีการประกาศคำขวัญต่อต้านยาเสพติดออกมาโดยตลอด คำขวัญที่ติดหูกันดีสำหรับหลายๆ คน คือ "รักในหลวง ห่วงลูกหลาน ร่วมกันต้าน ยาเสพติด" ซึ่งเป็นคำขวัญต่อต้านยาเสพติดใน พ.ศ. 2542-43 สองปีซ้อนกัน การประกาศคำขวัญนี้นับหมุดหมายสำคัญ เพราะเป็นครั้งแรกที่มีการใช้คำขวัญซ้ำ และเป็นครั้งแรกที่มีการพูดถึงสถาบันกษัตริย์ในคำขวัญต่อต้านยาเสพติด โดยคำขวัญนี้เกิดขึ้นภายใต้รัฐบาลของชวน หลีกภัย

หลังจากนั้นมามีคำขวัญต่อต้านยาเสพติดที่พูดถึงสถาบันกษัตริย์อีก 7 ครั้ง ได้แก่

  • พ.ศ. 2549 "60 ปี ทรงครองราชย์ รวมพลังไทยทั้งชาติ ขจัดยาเสพติด”

  • พ.ศ. 2550 “รวมพลังไทย ขจัดภัยยาเสพติด ร่วมเทิดไท้องค์ราชัน”

  • พ.ศ. 2552 “ทำความดี ตามคำพ่อ”

  • พ.ศ. 2554 “สานต่อพระราชปณิธาน หยุดยั้งยาเสพติด หยุดหายนะแผ่นดิน”

  • พ.ศ. 2555 “พลังแผ่นดินเอาชนะยาเสพติด เทิดไท้ 80 พรรษา มหาราชินี”

  • พ.ศ. 2559 “ประชารัฐร่วมใจ ปลอดภัย ยาเสพติด เฉลิมพระเกียรติ 70 ปี ทรงครองราชย์”

  • พ.ศ. 2560 "ทำดีเพื่อพ่อ สานต่อแก้ปัญหายาเสพติด"

ผู้สื่อข่าวตรวจสอบพบว่ามีการประกาศคำขวัญต่อต้านยาเสพติดออกมาเป็นประจำทุกปี และมีการใช้คำขวัญซ้ำอีก หนึ่งครั้ง คือใน พ.ศ. 2546 และ พ.ศ. 2548 ("พลังไทย ต้านภัยยาเสพติด") ในสมัยของรัฐบาลทักษิณ ชินวัตร ในช่วงดังกล่าวเป็นช่วงที่มี "สงครามต่อต้านยาเสพติด" และมีการพูดถึงเกี่ยวกับการ "ฆ่าตัดตอน" และการวิพากษ์วิจารณ์ต่อการละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างหนาหูโดยองค์กรสิทธิ

น่าสนใจว่าใน พ.ศ. 2547 เป็นปีแรกที่ไม่มีการประกาศคำขวัญต่อต้านยาเสพติด ผู้สื่อข่าวตรวจสอบข้อมูลไม่สามารถยืนยันได้ว่าเป็นการประกาศใช้ซ้ำคำขวัญระหว่าง พ.ศ. 2546-2548 ในสมัยรัฐบาลทักษิณหรือไม่ เพราะข้อมูลถูกเว้นว่างไว้ตามแหล่งข้อมูลของหน่วยงานราชการและสำนักข่าวออนไลน์ต่างๆ อย่างไรก็ตาม ทักษิณพูดถึงสถาบันกษัตริย์ในคำขวัญ 1 ครั้งใน พ.ศ. 2549 ก่อนที่เขาจะถูกรัฐประหารในวันที่ 19 กันยายน

อีกปีหนึ่งที่มีการเว้นว่างข้อมูลเกี่ยวกับคำขวัญไว้ในรอบ 17 ปี คือ พ.ศ. 2564 หรือปีที่แล้ว ซึ่ง Sanook.com ระบุว่า "ไม่มีประกาศคำขวัญ" ผู้สื่อข่าวตรวจสอบพบมีการพูดถึงสโลแกนรณรงค์ต่อต้านยาเสพติดอื่นๆ ของรัฐบาล แต่ไม่สามารถยืนยันว่าเป็นคำขวัญหลักได้หรือไม่ เช่น "สังคมไทยปลอดภัยจากยาเสพติด" และ "รวมพลังต่อต้านยาเสพติด" เป็นต้น สำหรับข้อมูลคำขวัญที่มีทั้งหมดนั้นสามารถเข้าถึงได้ที่นี่

จับตาปี 65

ในปีนี้น่าจับตาว่าจะมีน่าจับตาว่าจะมีการประกาศคำขวัญออกมาหรือไม่และอย่างไร หลังการประกาศปลดล็อกกัญชาของรัฐบาลโดยความริเริ่มของภูมิใจไทย เมื่อไม่นานมานี้ โจนาธาน เฮด ผู้สื่อข่าวบีบีซีภาคภาษาอังกฤษรายงานว่าการเปิดเสรีกัญชาในครั้งนี้นับว่าเป็นการพลิกโฉมนโยบายที่มีต่อสารเสพติดอย่างฉับพลัน หลังจากที่ก่อนหน้านี้ประเทศไทยใช้นโยบายปราบปรามยาเสพติดอย่างรุนแรงโดยเฉพาะในยุคของรัฐบาลทักษิณ

บีบีซีภาคภาษาอังกฤษรายงานด้วยว่าการปลดล็อกในครั้งนี้อาจทำให้ประเทศไทยเป็นหนึ่งในประเทศที่เสรีที่สุดในโลกในด้านกัญชา แม้กฎหมายใหม่ที่ออกมาจะอนุญาตให้ใช้กัญชาเพื่อวัตถุประสงค์ทางการแพทย์เท่านั้น และการใช้กัญชาอาจผิดกฎหมายข้างเคียงอื่นๆ (เช่น ห้ามสูบในพื้นที่สาธารณะ) แต่ในทางปฏิบัติแล้ว เส้นแบ่งระหว่างวัตถุประสงค์เพื่อการนันทนาการและการแพทย์นั้นแยกออกจากกันอย่างยากลำบาก

ปัจจุบัน ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของกัญชาพบได้ทั้งในรูปแบบของเครื่องดื่ม อาหาร ไอศครีม และอื่นๆ การพลิกโฉมนโยบายเกี่ยวกับสารเสพติดในครั้งนี้ บีบีซีวิเคราะห์ว่ามาจากปัจจัย 3 ประการด้วยกัน ปัจจัยคืออนุทิน ชาญวีรกูล เสนอนโยบายนี้เพื่อชนะใจฐานเสียงที่เป็นกลุ่มชาวนาในภาคอีสาน ซึ่งรายได้มาจากการเพาะปลูกข้าวและพืชให้น้ำตาลเป็นหลัก และกำลังต้องการพืชชนิดใหม่ในการนำมาขายเพื่อดำรงชีพ

ปัจจัยที่สอง ได้แก่ โอกาสทางธุรกิจที่จะเติบโตขึ้นในภาคการท่องเที่ยวเพื่อบำบัดโดยใช้กัญชา 'ทอม เครือโสภณ' นักธุรกิจชื่อดังระบุกับบีบีซีว่ากัญชาจะสร้างรายได้กว่า 10 พันล้านดอลล่าร์ใน 3 ปีแรก แต่อุตสาหกรรมการรักษาทางเลือกโดยใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาจะสร้างรายได้สูงกว่านั้นมาก และตัวเขาเองก็เปิดคลินิกที่รักษาบำบัดโดยใช้กัญชาเป็นแห่งแรกในกรุงเทพมหานครแล้ว

การผ่านกฎหมายปลดล็อกกัญชาฉบับนี้จะทำให้ไทยเป็นประเทศบุกเบิกในอุตสาหกรรมด้านนี้ของภูมิภาค และเป็นผู้ได้รับประโยชน์ก่อนประเทศเพื่อนบ้าน ขณะที่ประเทศอื่นๆ ยังอาจลังเลและจับตามองว่ากฎหมายฉบับนี้จะส่งผลที่ตามมาอย่างไร ก่อนที่จะตัดสินใจดำเนินการนโยบายใดๆ เกี่ยวกับเรื่องนี้

ประการสุดท้ายคือการเปลี่ยนแปลงนโยบายที่มีต่อการใช้สารเสพติดใหม่ ซึ่งความเปลี่ยนแปลงนี้เริ่มขึ้นเมื่อ 7 ปีที่แล้ว ขณะที่ประเทศไทยยังคงปกครองภายใต้ระบอบเผด็จการทหาร บีบีซีเล่าว่าใน พ.ศ. 2559 พล.อ. ไพบูลย์ คุ้มฉายา ที่ขณะนั้นเคยเป็นรัฐมนตรีกระทรวงยุติธรรมเสนอให้ "คิดใหม่ ทำใหม่" เกี่ยวกับนโยบายต่อต้านยาเสพติด โดยเน้นมิติทางด้านสาธารณสุขมากกว่ามิติทางกฎหมาย

 

อิศรารายงานคำพูดของ พล.อ. ไพบูลย์ ในขณะนั้นระบุว่า นโยบายต่อต้านยาเสพติดแบบ 'ปราบโหด' กลับทำให้ยิ่งมีคดีเพิ่มขึ้น นำมาสู่ปัญหานักโทษล้นคุก สภาพเรือนจำแออัด สิ้นเปลืองงบประมาณในการดูแล และบทลงโทษไม่เหมาะสมกับองค์ความผิดโดยเฉพาะในกลุ่มที่เป็นเด็กและเยาวชน ซึ่งประเด็นนี้ก่อให้เกิดการวิพากษ์วิจารณ์จากนานาชาติ ด้วยปัจจัยเหล่านี้ รัฐบาลไทยจึงปลดล็อกกัญชาในที่สุด และขณะนี้กำลังมีการร่างระเบียบเพิ่มเติมเพื่อให้การใช้กัญชาเป็นไปอย่างรัดกุมมากขึ้น

 

แน่นอนว่ายาเสพติดประเภทอื่นๆ ที่เป็นปัญหายังคงมีอยู่แพร่หลาย โดยเฉพาะเฮโรอีน อะเฟตามีน และอื่นๆ ที่ผ่านมายังคงมีรายงานเกี่ยวกับการค้ายาเสพติดซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับไทยอย่างต่อเนื่อง เช่น การจับกุมผู้ลักลอบค้าสารติดที่ฮ่องกงซึ่งถูกส่งมาจากประเทศไทยเมื่อปีที่แล้ว และการจับกุมชายไทย 3 คนโดยเจ้าหน้าที่ของสหรัฐอเมริกาที่มีความเชื่อมโยงกับแก๊งยากูซ่าเมื่อ เม.ย. ที่ผ่านมา

ด้วยปัจจัยเหล่านี้ จึงน่าสนใจอย่างยิ่งว่าในปี 2565 จะมีคำขวัญต่อต้านยาเสพติดออกมาหรือไม่และอย่างไร

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท