รายงานสัมภาษณ์ ‘พรรคคนธรรมศาสตร์’ (พคธ.) ถึงที่มาของข้อเสนอให้เปลี่ยนเพลงประจำมหาวิทยาลัยฯ กลับไปเป็นเพลงมอญดูดาวในอดีตที่ธำรงไว้ซึ่งจิตวิญญาณธรรมศาสตร์ พร้อมมุมมองต่อแรงต้าน หรืออุปสรรคของการเรียกร้องในครั้งนี้ รวมไปถึงอนาคตของมหาวิทยาลัยที่พวกเขาอยากจะเห็นต่อจากนี้

เมื่อวันที่ 17 มิ.ย. 2565 เพจเฟซบุ๊กพรรคคนธรรมศาสตร์ เผยแพร่ข้อเสนอให้เปลี่ยนเพลงประจำมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จากเพลงยูงทอง ไปเป็นเพลงมอญดูดาวในอดีตที่ธำรงไว้ซึ่งจิตวิญญาณของธรรมศาสตร์

โดยมีรายละเอียดดังนี้

เพื่อสอบถามถึงที่มาและรายละเอียดของข้อเรียกร้องในครั้งนี้ เมื่อวันที่ 19 มิ.ย. 2565 ผู้สื่อข่าวได้สัมภาษณ์ทางออนไลน์กับตัวแทนจากพรรคคนธรรมศาสตร์ โดยเมื่อถามถึงจุดเริ่มต้นที่ทำให้สนใจเรื่องการเปลี่ยนเพลงประจำมหาวิทยาลัย ‘บอล’ หนึ่งในตัวแทนจากพรรคคนธรรมศาสตร์กล่าวว่า เราเห็นปรากฏการณ์การเคลื่อนไหวของเยาวชนคนรุ่นใหม่ในระดับมหาวิทยาลัยในช่วง  2-3 ปีที่ผ่านมาที่ค่อนข้างเข้มข้นขึ้น มีการพูดถึงตัวระบบโครงสร้างต่าง ๆ ของประเทศมากมาย รวมไปถึงการสร้างวาทกรรม และการสร้างอำนาจนำของชนชั้นนำด้วย ซึ่งพอเรากลับมาดูในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ที่เป็นมหาวิทยาลัยที่ก่อตั้งโดยคณะราษฎร ก็มีการสร้างวาทกรรม มีการลดทอนคุณค่าอะไรหลาย ๆ อย่าง

อย่างแรกเลยคือมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์แต่เดิมมีชื่อว่ามหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง แต่สุดท้ายก็ตัดคำว่าการเมืองออกในยุคของจอมพล ป. พิบูลสงคราม และในช่วงต่อมาก็มีการสร้างวัฒนธรรมอะไรหลาย ๆ อย่างที่พยายามตัดขาดการเมืองจากนักศึกษา ซึ่งจะมีช่วงหนึ่งที่เรียกกันว่ายุคสายลมแสงแดด และพอมาพูดถึงเรื่องเพลงประจำมหาวิทยาลัย เพลงมอญดูดาวก็มีหลักฐานปรากฏว่าเป็นเพลงที่มาพร้อมกับมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และการเมือง แต่งขึ้นเมื่อปี 2477 โดยขุนวิจิตรมาตรา แต่พอมาในช่วงที่จอมพลถนอม กิตติขจร ได้ขึ้นมาเป็นอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ก็ได้มีการขอพระราชทานเพลงให้กับมหาวิทยาลัยและเป็นที่มาของเพลงยูงทอง ซึ่งเมื่อเรามาดูที่มาของจอมพลถนอมนั้น ก็มีความเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์การสังหารหมู่นักศึกษาในเหตุการณ์ 6 ตุลา 2519 มีความเป็นเผด็จการสืบทอดอำนาจจากจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ มีที่มาอย่างไม่ชอบธรรม คือแค่การมาของเพลงก็มาจากคนที่ไม่ชอบธรรมแล้ว

‘มอญดูดาว’ เจตนารมณ์ของคณะราษฎร และ จิตวิญญาณธรรมศาสตร์

นอกจากนี้เมื่อมาดูเนื้อหาเพลง ก็พยายามตัดทอน ลดบทบาทจากมหาวิทยาลัยที่เกี่ยวข้องกับการเมือง ประชาชน และการพัฒนาประเทศ ให้กลายเป็นมหาวิทยาลัยในวาทกรรมแบบชนชั้นนำ ตัดขาดการเมือง ตัดขาดประชาชนจากมหาวิทยาลัย ซึ่งขัดกับวัตถุประสงค์ ขัดกับอุดมการณ์ที่คณะราษฎรต้องการก่อตั้งมหาวิทยาลัยขึ้นในประเทศไทย ตามที่เพลงมอญดูดาวได้ระบุไว้ว่า ไทยจะเฟื่อง ไทยจะรุ่งเรือง ก็เพราะการเมืองดี ก็คือต้องการสร้างมหาวิทยาลัยที่เกี่ยวข้องกับโรงเรียนกฎหมาย โรงเรียนการเมือง เพื่อที่จะพัฒนาการเมืองในประเทศไทยให้เป็นประเทศที่รุ่งเรือง แต่เพลงยูงทองได้ตัดเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับการเมืองออกเลย เราก็เลยอยากจะนำเพลงมอญดูดาวกลับมาเพราะว่า เพลงมอญดูดาวเป็นเพลงที่สะท้อนเรื่องราวของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ได้ดีมาก พูดถึงการเมือง พูดถึงประชาชน พูดถึงสังคมไทย ซึ่งก็ตรงกับเจตนารมณ์ของคณะราษฎรที่ก่อตั้งมหาวิทยาลัยแห่งนี้ขึ้นมา

เมื่อถามถึงแรงต้านหรืออุปสรรคของการออกมาเรียกร้องในครั้งนี้ มีมี่ อีกหนึ่งตัวแทนจากพรรคคนธรรมศาสตร์กล่าวว่า สำหรับฝ่ายที่ไม่พอใจกับข้อเรียกร้องนี้ เราใช้คำว่าเขายังไม่เข้าใจจุดประสงค์ทั้งหมดของเรามากกว่า คือเราไม่ได้กลัวการกระทบกระทั่ง หรือแรงต้าน อุปสรรคอะไรมากสักเท่าไหร่ เพราะเราคิดว่าสิ่งที่พวกเราทำมันไม่ใช่เรื่องผิด มันไม่ใช่การล้มเลิก ล้มล้าง หรืออะไร มันเป็นแค่การอยากที่จะนำเสนอธรรมศาสตร์อีกด้านของเรามากกว่า เพราะว่าหลายสิบปีที่ผ่านมาเราก็ได้แสดงจุดยืนความเป็นธรรมศาสตร์ในมุมมองของเพลงยูงทองไปแล้ว แต่นอกเหนือจากนั้น เราอยากจะนำเสนอมุมมองใหม่ที่มีอยู่แล้วในจิตวิญญาณของเรา คือเพลงมอญดูดาวเป็นเพลงที่ทำให้รู้ว่าพันธกิจที่เรามีต่อสังคมคืออะไร ในเพลงจะบอกให้เราต้องทำประโยชน์แก่ประชาชน ต้องรับใช้ประชาชน การเมืองนั้นมาคู่กับการปกครองเสมอ เมื่อการเมืองดี การปกครองก็ดี ถ้าการเมืองดี ประเทศชาติก็จะเจริญรุ่งเรือง ประเทศชาติที่ดีก็คือประเทศชาติที่มีเสรีภาพ แล้วเราก็ต้องปกป้องเสรีภาพของประชาชนนั้น

“เราไม่ได้ต้องการที่จะให้สิ่งที่มีอยู่เดิม ซึ่งก็คือเพลงยูงทองเนี่ยมันหายไป หรือว่ามันไม่สำคัญแต่เราแค่อยากจะดึงด้านอื่น ๆ ที่เรามีอยู่แล้ว กลับมาบอกคนนอกให้รู้ว่าตัวตนของเราคืออะไร แล้วก็บอกคนในของเราให้รู้ว่าพันธกิจที่เรามีต่อสังคม จิตวิญญาณธรรมศาสตร์ที่เราต้องมีคืออะไร เราไม่ได้กลัวว่าคนจะไม่เข้าใจ เพราะว่าเรามีความเชื่อมั่นว่าคนธรรมศาสตร์ทุกคน นักศึกษา บุคลากรทุกคนเป็นคนที่มีคุณภาพ มีจุดยืน มีหลักการ มีเหตุและผล แล้วก็พร้อมที่จะรับฟังสิ่งใหม่ ๆ เพราะว่าธรรมศาสตร์เป็นมหาวิทยาลัยที่พร้อมที่จะเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอเพราะเป็นเรื่องของการเมือง การเมืองมันมีพลวัตอยู่เสมอ เราก็เลยเชื่อว่าการที่เราแสดงจุดยืนตรงนี้ มันก็เป็นแค่อีกจุดยืนหนึ่งที่เราต้องการนำเสนอออกมา ที่มาที่ไปเราก็มี เราเสนอเหตุผลไป เหตุผลนี้มันไม่ได้ทำให้เกิดการขัดแย้งแต่ว่ามันเป็นการนำเสนอตัวตนอีกด้านหนึ่งของธรรมศาสตร์เท่านั้นเอง” ตัวแทนจากพรรคคนธรรมศาสตร์กล่าว

บอล กล่าวเสริมว่า แรงต้านนั้นมีสองประเภท แรงต้านแรกคือเขามองว่าเราทำเรื่องที่มันไร้สาระ จะมาเปลี่ยนเพลงไปทำไม ซึ่งถือว่าเป็นแรงต้านทั่วไป แต่แรงต้านที่สองนั้นน่าสนใจและน่าสนุกมาก เพราะเขาเชียร์เพลงมาร์ช ม.ธ.ก. กัน ซึ่งพอเรามาดูแล้วมาร์ช ม.ธ.ก. ก็เป็นอีกเพลงหนึ่งที่น่าสนใจ หากมีการผลักดันเป็นนโยบายจะต้องมีการชั่งน้ำหนักอีกรอบ ไม่จำเป็นจะต้องเป็นมอญดูดาว เพราะนโยบายที่ดีนั้นต้องยืดหยุ่นได้ หลายคนก็เชียร์มาร์ช ม.ธ.ก. และในมุมมองของเรามันก็ไม่ได้แย่ เพราะมีการพูดถึงประชาชน พูดถึงการเมือง พูดถึงสิทธิและเสรีภาพเหมือนกัน   

มีมี่ กล่าวเสริมว่า ตนคิดว่ายูงทองหรือมาร์ช ม.ธ.ก. จะมีความคล้ายกันตรงที่มุ่งเน้นถึงการปลุกใจให้มีความสามัคคี ตนก็เลยคิดว่ามอญดูดาวนั้นสมควรจะนำมาเป็นเพลงประจำธรรมศาสตร์มากกว่า เพราะเป็นเพลงที่สัมพันธ์กับแนวคิดของผู้ก่อตั้งธรรมศาสตร์และการเมือง ก็คืออาจารย์ปรีดี พนมยงค์ และความเป็นอาจารย์ปรีดี ก็เป็นหนึ่งในจิตวิญญาณธรรมศาสตร์เช่นกัน

มีน อีกหนึ่งตัวแทนของพรรคคนธรรมศาสตร์ กล่าวว่า ตนเห็นว่าเพลงมาร์ช ม.ธ.ก. นั้นไม่ค่อยเป็นวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง เพราะไม่ค่อยพูดถึงการเมือง จะเน้นความสามัคคีมากกว่าด้วยความที่เป็นเพลงมาร์ช เพราะฉะนั้นถ้าพูดถึงความเป็นจิตวิญญาณธรรมศาสตร์ ตนก็ยังให้มอญดูดาวมากกว่า แต่อย่างที่บอลได้กล่าวไปแล้วว่า หากในอนาคตถ้าเราจะผลักดันเรื่องนี้ไปจนถึงการเปลี่ยนเพลงประจำมหาวิทยาลัย เราก็จะต้องทำประชาพิจารณ์ หรือประชามติเพื่อให้ทุกคนมีส่วนร่วมตามระบอบประชาธิปไตย

บอลกล่าวเสริมว่า ทุกที่ล้วนเกี่ยวข้องกับการเมืองและอุดมการณ์ และอุดมการณ์และการเมืองมันก็คือเรื่องของอำนาจ เรื่องของการกระจายอำนาจว่าใครจะได้รับปันส่วนใครจะได้รับอะไรยังไง ซึ่งการเมืองที่ดีมันก็คือการปันส่วนอำนาจให้คนทุกคน อันนี้ก็คือระบอบประชาธิปไตย ซึ่งแน่นอนว่าเพลงมอญดูดาวนั้นพูดถึงการพัฒนาประชาธิปไตย ในขณะที่เพลงอื่นไม่พูดถึง แต่ถ้าสมมติว่ามีกลุ่มกิจกรรมอื่นที่ยังอยากใช้เพลงยูงทองอยู่ ก็สามารถใช้ได้เราไม่ได้ห้าม เพราะถือว่าก็เป็นบทเพลงเพลงหนึ่ง แต่นโยบายที่เป็นภาพรวมก็อยากให้ยึดเป็นมอญดูดาวไว้ก่อน แต่ถ้าเป็นระดับปัจเจกหรือความชอบเราก็คงไปห้ามอะไรใครไม่ได้ ถ้าไปห้ามก็เท่ากับเราละเมิดสิทธิเขา

สิ่งสำคัญคือ ‘เจตนารมณ์ทางการเมือง’  

เมื่อถามว่าในอนาคตหากมีการเปลี่ยนกลับมาเป็นเพลงมอญดูดาวแล้ว ทางพรรคจินตนาการถึงสังคมธรรมศาสตร์ว่าจะเป็นอย่างไร บอล กล่าวว่า เราก็คงจะเห็นกิจกรรมอะไรหลาย ๆ อย่างที่มีแนวโน้มไปทางการเมืองมากขึ้น เช่น เวลามีงานมหกรรมอะไรใหญ่ ๆ แล้วมีนักศึกษาร้องเพลงมอญดูดาวด้วยกัน ก็อาจจะเกิดสำนึกร่วมอะไรบางอย่าง ซึ่งมันก็เป็นการขัดเกลาสังคมอย่างหนึ่ง มันอาจจะไม่ใช่ทางตรงแต่มันก็ยังเป็นสิ่งสำคัญอยู่             

ด้านมีมี่ กล่าวเสริมว่า ในตอนนี้แค่กำลังจะเปลี่ยนเพลง ก็จะมีคนที่เขาไม่เห็นด้วยและมองว่าสิ่งที่เราทำมาเป็นการเปลี่ยนแค่เปลือกนอก ทำไมเป็นอมธ. หรือองค์การนักศึกษามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ถึงไม่มุ่งเน้นไปที่การบริหารกิจการนักศึกษา แต่จริง ๆ แล้วเราคิดว่าสิ่งนี้มันก็เป็นเรื่องสำคัญเหมือนกันที่เราจะแสดงจุดยืนทางการเมือง และนอกจากนี้พรรคเราก็ยังมีนโยบายอื่น ๆ ที่มุ่งเน้นสวัสดิการ คุณภาพชีวิตของนักศึกษา บุคลากร คนธรรมศาสตร์ ซึ่งสิ่งต่าง ๆ ที่เรามุ่งเน้น นโยบายต่าง ๆ มันล้วนสอดรับกับเพลงมอญดูดาวหมดเลย ว่าเราต้องการจะทำเพื่อประชาชน

เราอยากเห็นมหาวิทยาลัยที่เป็นพื้นที่ของประชาชน

บอลกล่าวในตอนท้ายว่า ในฐานะนักศึกษาคนหนึ่ง ตนมองว่าลำพังแค่ค่าเทอมของเรานั้นไม่พอที่จะสร้างมหาวิทยาลัยที่ใหญ่โตขนาดนี้ หรือจ้างคณาจารย์ที่มีความรู้ความสามารถขนาดนี้ ทุก ๆ ส่วนนั้นมาจากสังคม เงินเดือนอาจารย์ เงินทำสวัสดิการ หรือแม้แต่เงินสร้างมหาวิทยาลัย ก็ล้วนมาจากภาษีประชาชน มีคนงานมากมาย คนในสังคมร่วมกันก่อสร้างขึ้นมา การสร้างมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งเพื่อผลิตบัณฑิตหนึ่งคนนั้นใช้ทรัพยากรของสังคมเยอะมาก ดังนั้นตนเลยมองว่าเราทุกคนเป็นหนี้ของสังคม ดังนั้นเราในฐานะบัณฑิต ในฐานะนักศึกษา เราควรคำนึงถึงสังคมให้มาก ๆ เราควรสร้างประเทศที่มันน่าอยู่ เพราะสุดท้ายแล้วการมีประเทศที่น่าอยู่ การมีสิ่งแวดล้อมที่ดี ก็จะส่งผลกระทบมาหาตัวเราด้วย และไม่ว่ายังไง เราก็ยังอยากเห็นมหาวิทยาลัยที่เป็นพื้นที่ของประชาชน มหาวิทยาลัยที่เป็นพื้นที่ให้เสรีภาพทางวิชาการ มหาวิทยาลัยที่ผลิตงานวิชาการที่ตอบสนองกับความต้องการของประชาชน ตอบสนองต่อการพัฒนาประเทศได้อย่างยั่งยืนสมบูรณ์ โดยที่ไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง                

ด้านมีมี่ กล่าวทิ้งท้ายว่า อยากฝากถึงนักศึกษาแล้วก็บุคลากรในธรรมศาสตร์ หรือบุคคลภายนอกที่ได้ยินเรื่องราวตรงนี้ คืออยากให้ลองรับฟังก่อน ลองดูว่าเหตุผลที่เราอยากเปลี่ยนเป็นเพลงนี้คืออะไร เพราะจุดยืนของเรามันมีที่มาที่ไป อยากให้ลองรับฟังเหตุผลของเรา อยากให้ยอมรับฟังความเปลี่ยนแปลง ยังไม่ต้องเห็นด้วยก็ได้แต่แค่รับฟังก่อนเพราะว่าเราอยู่ในสังคมประชาธิปไตย เราต้องยอมรับความแตกต่าง แต่ถ้าจะเห็นด้วยหรือไม่เห็นด้วยยังไงก็เป็นดุลยพินิจและการตัดสินใจของแต่ละคน