หนึ่งเดือนของชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ข่มแปดปีประยุทธ์ราบคาบ ประชาชนเห็นประจักษ์ ไม่ใช่แค่วิสัยทัศน์ ความขยันขันแข็ง ไม่หยุดอยู่บ้านเสาร์อาทิตย์

สิ่งสำคัญที่ทำให้ยิ่ง popular คือบุคลิกสบายๆ ระหว่าง “ทำงาน ทำงาน ทำงาน” อย่างจริงจัง เป็นกันเอง เปิดกว้าง รับฟัง ผ่านไลฟ์สด ซึ่งไม่ใช่สร้างภาพโปรโมตตัวเองอย่างที่สลิ่มโจมตี แต่ไลฟ์ให้ประชาชนมีส่วนร่วมรู้เห็นการตัดสินใจ

นี่ไง ผู้นำสาธารณะที่มาจากเลือกตั้ง ไม่ใช่มาจากรัฐราชการแล้วพูดคำใหญ่โต ยุทธศาสตร์ชาติ ดิจิทัลเทคโนโลยี ฯลฯ แต่เพิ่งรู้ว่ามี “ทราฟฟี่ ฟองดูว์” ตอนชัชชาติเอามาใช้ ถนัดแต่น้ำท่วมให้เลี้ยงปลา ก๊าซหุงต้มแพงใช้เตาอั้งโล่ รถไม่มีเครื่องยนต์ก็ช่วยกันเข็น

แต่ช้าแต่ สลิ่มอย่าเพิ่งคลั่งใจตาย ชัชชาติไม่ได้ข่มแค่ประยุทธ์ แต่ข่มหมดทุกขั้ว ไม่เว้นเพื่อไทยก้าวไกล

แม้คะแนนนิยม “อุ๊งอิ๊ง” พุ่งปรี๊ดเป็นอันดับหนึ่งในนิด้าโพล กดประยุทธ์อันดับสี่ ก็ต้องหนักใจที่มีชัชชาติเป็นคู่เทียบอยู่นอกโพล แม้สมัยหน้าชัชชาติไม่ลงนายกฯ ประชาชนก็อดไม่ได้ที่จะเปรียบเทียบ ใครก็ตามที่เป็นแคนดิเดตนายกฯ เพื่อไทย จะเผชิญแรงกดดันโดยอัตโนมัติ ที่ต้องถูกเปรียบเทียบความป๊อปปูลาร์ ภาวะผู้นำ วิธีคิดวิธีทำงาน

ยิ่งกว่านั้น ภายใต้ข้อจำกัดของความเป็นพรรคการเมือง พรรคเพื่อไทย (หรือพรรคไหนๆ) ไม่สามารถจัดตั้ง “ดรีมทีม” ดึงคนมีความสามารถทุกฝ่ายเข้ามาร่วมกันบริหาร อย่างที่ชัชชาติทำได้ (เพราะเป็นการเลือกผู้ว่าฯโดยตรง)

ลองดูหน้าทีมงานอย่าง อ.ทวิดา ศานนท์ ดร.ยุ้ย อ.ธงทอง ฯลฯ แล้วคิดสิว่า เพื่อไทยแลนด์สไลด์จะกดดันแค่ไหนในการคัดสรรรัฐมนตรี

เช่นเดียวกับพิธา ก้าวไกล แม้รักษาระดับความนิยมได้เหนียวแน่น น่าภาคภูมิใจสำหรับพรรคทางเลือกที่ไม่ใช่พรรค Mass ที่นำเสนอประเด็นแหลมคม แก้ไข 112 อภิปรายงบสถาบันกษัตริย์ ฯลฯ แต่ในด้านกลับ ก็โดนผลกระทบชัชชาติฟีเวอร์เช่นกัน

เพราะชัชชาติเลือกที่จะไม่ชน “ปัญหาโครงสร้าง” แต่ก็ทำงานได้ ช่วงชิงคะแนนนิยมได้ พร้อมไปกับมีบทบาทโอบอุ้มคนรุ่นใหม่

ชัชชาติแต่งชุดขาวไปถวายพระพร ชัชชาติแต่งชุดขาวไปรับองคมนตรี ชัชชาติไปร่วมกิจกรรมที่สวนครูองุ่น คุยกับรุ้ง-เพนกวิน ชัชชาติเปิดลานคนเมืองให้ราษฎรจัดงานฉลองวันชาติ ฯลฯ ชัชชาติทำได้ ด้วยความจริงใจ ไม่มีใครกล้าด่าว่า “อยู่เป็น”

หลายคนอดคิดไม่ได้ว่าถ้าวิโรจน์ชนะจะเป็นไง สงสัยไม่เกิน 6 เดือน ไม่ทันได้ทำงาน คงโดนร้องศาลองค์กรอิสระอะไรซักอย่างปลด

ในทางกลับกัน ภาพดังกล่าวของชัชชาติก็ย้อนกระแทกประยุทธ์อีกครั้งในทางลึก นั่นคือฝ่ายอนุรักษนิยมอ่อนๆ หรืออนุรักษนิยมที่พอมีสติ เริ่มฉุกคิดว่าถ้าได้คนอย่างชัชชาติเป็นนายกฯ ความขัดแย้งกับคนรุ่นใหม่คงไม่รุนแรงขนาดนี้ เพราะยังมีคนกลางที่พอประนีประนอมได้

พูดอีกอย่าง ชัชชาติฟีเวอร์ ทำให้เกิดการสลายขั้วทางอารมณ์ความรู้สึก แม้ยังไม่สามารถทำอะไรเชิงโครงสร้าง ชัชชาติมาจากแคนดิเดตนายกฯ เพื่อไทย ชัชชาติได้คะแนนส่วนใหญ่จากฝ่ายประชาธิปไตย แต่ก็ได้คะแนนอีกหลายแสนจากคนชั้นในกลางเมือง ที่เป็นอนุรักษนิยมอ่อนๆ คนตรงกลางๆ หรือสะวิงโหวต

ซึ่งยิ่งมา ชัชชาติยิ่ง popular ในคนกลุ่มหลัง ยิ่งทำให้คนเหล่านี้ปฏิเสธประยุทธ์ หรือพูดให้ถึงที่สุดคือปฏิเสธรัฐอำนาจนิยม ที่ใช้กำลังใช้กฎหมายปราบปราม จับกุมคุมขังคนต่อต้าน

สังคมแบบไทยๆ มีอารมณ์อยากได้ผู้นำแบบชัชชาติ มากกว่าแข็งกร้าวแบบประยุทธ์ (หรือเพื่อไทยซึ่งคนตรงกลางๆ กลัวว่าจะโดนโค่นล้มอีก หรือก้าวไกลซึ่งแบบไทยๆ กลัวว่าก้าวหน้าเกิ๊น

พูดอีกอย่าง ฝ่ายอนุรักษนิยมที่พอมีสติ เพิ่งตระหนักว่าชัชชาตินี่แหละคือผู้นำที่ฝ่ายอนุรักษนิยมต้องการ

บางคนก็เริ่มฝันหวาน ชัชชาติยังเป็นแคนดิเดตนายกฯ มีโอกาสไหมที่ตู่จะตกเก้าอี้จากอภิปรายไม่ไว้วางใจหรือศาลรัฐธรรมนูญ แล้ว 2 สภาสมานฉันท์ เสนอชื่อชัชชาติตั้งรัฐบาลดรีมทีม

แต่เดี๋ยวๆ แน่ใจนะว่าเครือข่ายอนุรักษนิยมจะยอมเปลี่ยน เพราะนั่นคือการปรับตัวครั้งใหญ่ ในเชิงระบบคือพลิกแนวทางกลับหลังหันจากรัฐอำนาจนิยม ที่ใช้อำนาจกดปราบ มาเป็นรัฐบริการโดยผู้นำสาธารณะ

ในแง่อำนาจก็ไม่ง่ายเหมือนผู้ว่าฯ กทม. ถ้าอำนาจอนุรักษ์ยอมให้ชัชชาติเป็นนายกฯ ก็จะถูกกดดันให้รื้อโครงสร้างเช่น ปฏิรูปกองทัพ เลิกเกณฑ์ทหาร ปฏิรูประบบราชการ กระจายอำนาจ

ประยุทธ์กับชัชชาติไม่ใช่ต่างแค่ตัวบุคคล แต่ต่างโดยระบบ ผู้นำอำนาจนิยมตั้งตนเป็นพ่อ กับคนทำงานๆๆ บริการประชาชน

ที่เขียนมาทั้งหมดเพื่อบอกว่า ชัชชาติฟีเวอร์เหมือนจะเป็นแสงสว่างปลายอุโมงค์ แต่ตัวอุโมงค์ไม่ยอมให้มีแสงสว่างหรอก ระบอบรัฐธรรมนูญ 2560 เขียนให้ประชาธิปไตยถอยหลัง ขั้วอำนาจจะยอมใช้ชัชชาติมากุมช่วงเปลี่ยนผ่าน?

ชัชชาติฟีเวอร์ดูเหมือนกระทบเพื่อไทยก้าวไกลเฉพาะหน้า แต่ที่มีพลังยิ่งกว่าคือทำให้คนในฝั่งอนุรักษ์ตระหนักว่าประยุทธ์และอำนาจนิยมยิ่งพาพัง

แล้วกระแสจะยิ่งตีกลับเพราะขั้วอำนาจไม่ยอมหรอก จะดันทุรังใช้ผู้นำแบบประยุทธ์ต่อไป

ที่มา: ข่าวสดออนไลน์ www.khaosod.co.th/politics/hot-topics/news_7138443