หลังปูตินผนวก 4 ดินแดนของยูเครนเข้าเป็นของรัสเซีย ผ่านการประชามติที่ไม่เสรีและเป็นธรรมเพียงไม่กี่ชั่วโมง ยูเครนได้ขอสมัครเข้าร่วมนาโต้ผ่านช่องทางด่วน ล่าสุดมีรายงานว่า 9 สมาชิกสนับสนุนให้นาโต้รับยูเครนเป็นสมาชิก ขณะอดีตพลเอก 4 ดาวของสหรัฐ ฯ เห็นว่าการเข้าร่วมนาโต้จำเป็นต่อการฟื้นฟูยูเครนหลังสงคราม

3 ต.ค.2565 ประเทศ 9 ประเทศที่สนับสนุนให้ยูเครนเข้าร่วมนาโต้เป็นประเทศในยุโรปกลางและยุโรปตะวันออก ได้แก่ โปแลนด์ โรมาเนีย สโลวาเกีย สาธารณรัฐเช็ก เอสโตเนีย ลัตเวีย ลิทัวเนีย มอนเตเนโกร และมาซิโดเนียเหนือ ประเทศเหล่านี้ออกแถลงร่วมกัน 2 วัน หลังผู้นำรัสเซียผนวกรวม 4 ดินแดนของยูเครน เมื่อ 30 ก.ย. ที่ผ่านมา

กลุ่ม 9 ประเทศที่สนับสนุนให้ยูเครนเข้าร่วมนาโต้ประเทศจุดยืนเห็นด้วยกับมติขององค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือในการประชุมที่กรุงบูคาเรสต์ โรมาเนีย ในปี 2551 ที่ยินดีให้ยูเครนและจอร์เจียเข้าร่วมนาโต้ แต่ไม่ได้มีการกำหนดกรอบเวลาเข้าร่วมที่แน่ชัด ต่อมาการเข้าเป็นสมาชิกนาโต้ของยูเครนต้องชะงักลง หลังรัสเซียผนวกรวมไครเมียในปี 2557 และแนวโน้มในการเข้าร่วมน้อยลงเรื่อยๆ จนถึงปัจจุบัน

เย็นส์ สต็อลเตินบาร์ก เลขาธิการนาโต้ ระบุกับผู้สื่อข่าวเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา โดยไม่ได้แสดงความเห็นสนับสนุนให้ยูเครนเข้าร่วมนาโต้ แต่ย้ำว่า "ประเทศประชาธิปไตยทุกประเทศในยุโรปมีสิทธิสมัครเป็นสมาชิกของนาโต้ และนาโต้เคารพสิทธิดังกล่าว และเราย้ำไม่รู้กี่ครั้งแล้วว่าประตูของนาโต้ยังคงเปิดกว้างเสมอ"

เลขาธิการนาโต้ระบุอีกว่า เมื่อไม่นานมานี้ในการประชุมที่กรุงแมดริน ประเทศสเปน สมาชิกนาโต้ยืนยันที่จะ "สนับสนุนสิทธิของยูเครนในการเลือกเส้นทางของตัวเอง และในการตัดสินใจว่ายูเครนอยากส่วนหนึ่งของรูปแบบการจัดการความมั่นคงรูปแบบใด"

อย่างไรก็ตาม กระบวนการเข้าร่วมนาโต้อย่างเป็นทางการดูเหมือนจะยังไม่มีวี่แววว่าจะสำเร็จเร็วๆ นี้ แม้ 9 ประเทศจะเห็นด้วยกับการให้ยูเครนเข้าร่วมนาโต้ แต่ประเทศสมาชิกอื่นๆ อีกว่า 21 ประเทศยังคงลังเลที่จะมอบสมาชิกภาพแก่ยูเครน โดยการจะเข้าร่วมนาโต้ได้ต้องได้รับฉันทามติจากสมาชิกทั้ง 30 ประเทศ

เซเลนสกี้ระบุว่ายูเครนเป็นสมาชิกของนาโต้แล้วในทางปฏิบัติ และมีคุณสมบัติตรงตามมาตรฐานของนาโต้แล้วในทางปฏิบัติ อย่างไรก็ตาม มาตรา 5 ของสนธิสัญญานาโต้มีข้อห้ามไม่ให้รับประเทศที่อยู่ในภาวะสงครามและมีข้อพิพาททางดินแดนร่วมเป็นสมาชิก

แม้การสมัครเข้าร่วมนาโต้ไม่มีช่องทางเร่งด่วนแต่อย่างใด แต่ประธานาธิบดีเซเลนสกี้ระบุว่าการสมัครดังกล่าวเป็นการเคลื่อนไหวเชิงสัญลักษณ์

ในแถลงการณ์ของกลุ่ม 9 ประเทศสมาชิกนาโต้ ระบุด้วยว่า "รัสเซีย [ควร] ถอนกำลังออกจากอาณาเขตที่ถูกยึดครองไว้ทั้งหมด" และเสริมว่า "พันธมิตรทั้งหมด [ควร] เพิ่มการสนับสนุนทางการให้แก่ยูเครน" โดย 9 ประเทศ "ขอย้ำการสนับสนุนอธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดนของยูเครน" ด้วย

ประเด็นเรื่องสมาชิกภาพนาโต้ของยูเครน คาดว่าจะมีการพูดถึงในการประชุมรัฐมนตรีความมั่นคงนาโต้ในช่วงกลาง ต.ค. ศกนี้ ซึ่งจัดขึ้นเพื่อหารือเกี่ยวกับการยกระดับความขัดแย้งของรัสเซีย และหาข้อตกลงเกี่ยวกับการเพิ่มระดับการสนับสนุนทางการทหารแก่ยูเครน

อดีตหัวหน้า CIA เผยการเข้านาโต้ จำเป็นต่อการฟื้นฟูยูเครน

การผนวกรวม 4 ดินแดนของยูเครนเข้าเป็นของรัสเซีย เมื่อปลาย ก.ย.  เป็นการแย่งยึดที่ดินครั้งใหญ่ที่สุดตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่ 2 รัสเซียอ้างว่าใน 4 ดินแดนมีการจัดทำประชามติแล้ว ได้แก่ โดเนสก์ เคอร์ซอน ลูฮาน และซาโปริเซีย แต่มีรายงานว่าชาวยูเครนถูกบีบให้โหวตเห็นด้วย เพราะถูกลักพาตัว และถูกข่มขู่ด้วยการเอาปืนจ่อ

ประธานาธิบดีเซเลนสกี้ได้ขอสมัครเข้าร่วมนาโต้ผ่านช่องทางเร่งด่วนเพียงไม่กี่ชั่วโมง หลายฝ่ายมองเรื่องนี้ผ่านการวิเคราะห์ต่างแง่มุมกันไป เดวิด เพทรีอุส พลเอก 4 ดาวเกษียณอายุราชการ และอดีตผู้อำนวยการสำนักข่าวกรองกลางของสหรัฐ ฯ หรือ CIA เห็นว่าการให้ยูเครนเข้าร่วมนาโต้เป็นสิ่งที่จำเป็นต่อการฟื้นฟูยูเครนหลังสงคราม

"อย่าลืมว่า ความสำเร็จในการฟื้นฟูของยูเครน ความสำเร็จของแผนการมาร์แชลบางรูปแบบ [แผนการสนับสนุนเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจ] สำหรับยูเครน จะต้องมีการรับรองความปลอดภัย ไม่เช่นนั้นก็จะไม่สำเร็จ คุณไม่สามารถฟื้นฟูได้ คุณไม่มีทางดึงดูดนักลงทุนขนาดใดๆ ได้เลย หากไม่มีความรู้สึกว่าประเทศได้รับการคุ้มครองความปลอดภัยอยู่"

"อย่าลืมว่าคุณูปการที่สำคัญที่สุดที่สหรัฐอเมริกาเข้ามีบทบาทในการฟื้นฟูประเทศในยุโรป หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่จริงแล้วไม่ใช่วงเงินที่ได้จากแผนการมาร์แชล ไม่ใช่ว่าเรื่องนี้ไม่สำคัญนะ อย่าเข้าใจผมผิด แต่จริงๆ แล้วมันคือการรับประกันความปลอดภัยที่สหรัฐอเมริกาเป็นผู้มอบให้ต่างหาก" เดวิด เพทรีอุส กล่าว

ในการให้สัมภาษณ์กับสำนักข่าว DW เดวิด เพทรีอุส เห็นว่าสิ่งที่ยูเครนต้องการอย่างเร่งด่วนคือระบบป้องกันการโจมตีทางอากาศและป้องกันการโจมตีจากจรวดวิสัยไกล เพื่อป้องกันไม่ให้โครงสร้างพื้นฐานและบ้านพักอาศัยที่สำคัญของพลเรือนถูกโจมตี และนาโต้ควรรับรองความปลอดภัยให้แก่ยูเครน และเชิญยูเครนให้สมัครเข้าเป็นสมาชิกของนาโต้

"ผมคิดว่าช่วงเวลานั้น [ในการเข้าร่วมของนาโต้] กำลังขยับเข้ามาแล้ว ผมคิดว่าบทเรียนสำหรับเรื่องนี้คือเรากังวลเกี่ยวกับความละเอียดอ่อนต่างๆ ที่มอสโกและเครมลินมีต่อการที่ยูเครนเป็นส่วนหนึ่งของตะวันตก ส่วนหนึ่งของพันธมิตรนาโต และสหภาพยุโรป ตอนนี้เราระมัดระวังเรื่องนี้มาก และสุดท้ายผลก็ออกมาไม่น่าพอใจ และเราไม่สามารถยอมให้สถานการณ์เช่นนี้เกิดขึ้นได้อีกแล้ว"

แปลและเรียบเรียงจาก : 

• Nine NATO allies back Ukraine’s path to membership https://www.euractiv.com/section/defence-and-security/news/nine-nato-allies-back-ukraines-path-to-membership/  
• General Petraeus: Putin is desperate and in an irreversible situation | DW News https://www.youtube.com/watch?v=1ndxe9z_ru4
• After Putin’s Land Grab, Zelensky Wants to Fast-Track NATO Membership https://foreignpolicy.com/2022/09/30/russia-ukraine-nato-membership-zelensky/