การประชุมสุดยอดอาเซียน-สหภาพยุโรประดับผู้นำสมัยพิเศษ เพิ่งจะเริ่มต้นขึ้นที่กรุงบรัสเซลส์ เมื่อวันที่ 14 ธ.ค. ที่ผ่านมา ก่อนหน้าที่จะมีการประชุมในครั้งนี้ กลุ่ม ส.ส. ของอาเซียนและของอียูได้ร่วมกันเรียกร้องให้มีการปล่อยตัวนักโทษการเมืองโดยทันที โดยในจำนวนนี้มีนักโทษการเมืองในเวียดนาม 3 ราย, ในอินโดนีเซีย 1 ราย และในลาว 4 ราย
16 ธ.ค. 2565 ในจดหมายเปิดผนึกที่มาจาก ส.ส. และอดีต ส.ส. ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 5 ราย และของยุโรป 5 ราย เสนอแนะให้ทั้งอียูละอาเซียนดำเนินความร่วมมือกันในด้านสิทธิมนุษย์ชน รวมถึงเน้นย้ำในเรื่องที่อาเซียนยังคงสอบตกในเรื่องมาตรฐานสิทธิมนุษยชนในหลายๆ ด้าน โดยเฉพาะในเรื่องการการันตีความปลอดภัยให้กับนักปกป้องสิทธิมนุษยชน
จดหมายเปิดผนึกดังกล่าวนี้ยังเรียกร้องให้อาเซียนดำเนินการคุ้มครองนักปกป้องสิทธิมนุษยชนให้ดีขึ้น รวมถึงให้มีการปล่อยตัวและยกเลิกข้อหาต่อนักปกป้องสิทธิมนุษยชนโดยทันที ในจดหมายระบุถึงรายชื่อกลุ่มนักปกป้องสิทธิมนุษยชนที่ถูกคุมขังโดยพลการจากการที่พวกเขาทำงานด้านสิทธิมนุษยชนอย่างชอบธรรม ในรายชื่อเหล่านี้มีนักสิทธิมนุษยชนที่ถูกดำเนินคดีจนกลายเป็นนักโทษการเมืองในเวียดนาม 3 ราย, ในอินโดนีเซีย 1 ราย และในลาว 4 ราย
จดหมายเปิดผนึกของ ส.ส. เหล่านี้ยังได้เรียกร้องให้กลุ่มประเทศอาเซียนประกาศยอมรับต่อสาธารณะถึงเรื่องความสำคัญของนักปกป้องสิทธิมนุษยชน เลิกปฏิบัติการใส่ร้ายป้ายสีด้วยเจตนาที่จะเป็นการตีตรานักสิทธิมนุษยชน และทำให้แน่ใจว่าองค์กรด้านสิทธิมนุษยชนสามารถทำงานได้ "อย่างอิสระและอย่างมีประสิทธิภาพ"
รายชื่อนักสิทธิมนุษยชาวเวียดนาม 3 รายที่ถูกระบุในจดหมายเปิดผนึกเป็นเพียงแค่จำนวนหนึ่งของนักสิทธิมนุษยชนรวม 200 ราย ที่ถูกคุมขังในเรือนจำ เช่นกรณีของ Tran Huynh Duy Thuc อดีตนักธุรกิจที่อาจจะเรียกได้ว่าเป็นนักสิทธิมนุษยชนที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในเวียดนาม เป็นคนที่เขียนบล็อกเกี่ยวกับเรื่องการปฏิรูปเศรษฐกิจและสังคม เขาถูกจับกุมตั้งแต่ปี 2552 และถูกลงโทษจำคุก 16 ปี ด้วยข้อหา "กระทำการโค่นล่มรัฐบาล"
Tran Huynh Duy Thuc, Pham Doan Trang และ Nguyen Lan Thang
Pham Doan Trang เป็นนักกิจกรรมด้านสิทธิมนุษยชนและนักข่าวการเมืองที่มีชื่อเสียงในระดับโลก เธอถูกจับกุมเมื่อเดือน ต.ค. 2563 ในข้อหา "โฆษณาชวนเชื่อต่อต้านรัฐ" และเมื่อเดือน ธ.ค. 2564 เธอก็ถูกตัดสินจำคุก 9 ปี เธอเคยถูกกล่าวหาว่าให้สัมภาษณ์ต่อสื่อต่างประเทศในทำนองที่หมิ่นประมาทรัฐบาลโดยอาศัยสิ่งที่รัฐบาลอ้างว่าเป็น "ข่าวปลอม"
Nguyen Lan Thang เป็นผู้สื่อข่าวให้กับสื่อเรดิโอฟรีเอเชียตั้งแต่ปี 2556 จนถึงตอนที่ถูกจับเมื่อเดือน ก.ย. 2565 ด้วยข้อหา "โฆษณาชวนเชื่อต่อต้านรัฐ" และมีความเป็นไปได้ที่จะถูกตัดสินลงโทษจำคุก 12 ปี ถ้าหากได้รับการตัดสินว่ามีความผิดจริง
อดีตนักโทษการเมือง Nguyen Van Dai บอกว่า จดหมายเปิดผนึกนี้จะส่งผลกระทบที่ดีในการประชุมระหว่างอียูกับอาเซียน Nguyen Van Dai ได้รับการปล่อยตัวเมื่อปี 2562 หลังจากที่ทางการเวียดนามเผชิญเสียงเรียกร้องจากอียูและจากนักการเมืองเยอรมนีให้มีการปล่อยตัวเขา ซึ่งในตอนนี้ Nguyen Van Dai อาศัยอยู่ที่เยอรมนี
"ถ้าหากผู้นำอียูส่งเสียงแสดงจุดยืนในเรื่องนี้ มันก็จะส่งผลกระทบอย่างมากต่อเสรีภาพของนักกิจกรรมในเวียดนาม, ไทย และพม่า" Nguyen Van Dai กล่าว
ฟิล โรเบิร์ตสัน รองผู้อำนวยการแผนกเอเชียขององค์กรฮิวแมนไรท์วอทช์กล่าวว่านักโทษการเมืองในเวียดนามเกือบทั้งหมดเป็นผู้ปกป้องสิทธิมนุษยชนที่ถูกคุมขังเพราะใช้สิทธิของตัวเอง พวกเขาเหล่านี้ถูกเล่นงานจากรัฐบาลเวียดนามด้วยกฎหมาย "ความมั่นคงในชาติ" ที่ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องใดๆ กับการทำให้ชีวิตของประชาชนในชาติดีขึ้นเลย แต่เป็นกฎหมายที่แค่คอยคุ้มหัวพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนามให้มีอำนาจต่อไปได้เท่านั้น
โรเบิร์ตสันบอกอีกว่านักสิทธิมนุษยชนเหล่านี้ยังต้องเผชิญกับข้อกล่าวหาที่น่ากังขาอย่างข้อหาเลี่ยงภาษี ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการที่รัฐบาลเวียดนามพยายามหลอกลวงประชาคมนานาชาติให้เห็นผิดว่าการคุมขังบุคคลเหล่านี้มีความชอบธรรม อย่างไรก็ตามจดหมายเปิดผนึกที่ออกมาในช่วงการประชุมอียู-เอเซียนนี้ก็แสดงให้เห็นว่าผู้คนเริ่มตามเกมทันแล้วในเกมการละเมิดสิทธิมนุษยชนจากรัฐบาลเวียดนาม
เรียบเรียงจาก
EU, ASEAN parliamentarians call for release of Southeast Asian rights activists, Radio Free Asia, 14-12-2022
https://www.rfa.org/english/news/vietnam/eu-asean-12142022173539.html
