งานศึกษาทางมานุษยวิทยาเผยให้เห็นว่าทำไม 'ผู้หญิงทำงานหนักกว่าผู้ชาย'

งานศึกษาทางมานุษยวิทยาวิเคราะห์กลุ่มชาวบ้านในพื้นที่ชนบทชายแดนทิเบตของจีน พบผู้หญิงเดินโดยเฉลี่ย 12,000 ก้าวต่อวัน ในขณะที่ผู้ชายเดินเพียง 9,000 ก้าวต่อวัน ผู้ชายมีเวลาพักผ่อนหรือกิจกรรมทางสังคมมากกว่าผู้หญิง เมื่อแต่งงานแล้วไปอยู่กับครอบครัวของอีกฝ่ายยิ่งทำงานหนัก

ที่มาภาพประกอบ: Oxfam International (CC BY-NC-ND 2.0)

จากงานศึกษา 'Sex inequality driven by dispersal' โดย Yuan Chen และคณะ ที่เผยแพร่ในวารสารวิชาการ Current Biology เมื่อช่วงเดือน ม.ค. 2566 อันเป็นการศึกษาทางมานุษยวิทยาเกี่ยวกับการแบ่งงานตามเพศ โดยได้วิเคราะห์กลุ่มชาวบ้าน 6 หมู่บ้าน กว่า 500 คน ที่ทำอาชีพเกษตรกรรมและเลี้ยงสัตว์ในพื้นที่ชนบทชายแดนทิเบตของจีน ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรม เพื่อหาว่าปัจจัยใดที่กำหนดให้ใครทำงานหนักที่สุดในครัวเรือน และเพราะเหตุใด ซึ่งนอกจากการสัมภาษณ์แล้วยังมีการขอให้ผู้เข้าร่วมทำการศึกษาสวมเครื่องติดตามกิจกรรม (เช่น fitbit) เพื่อประเมินปริมาณงานในแต่ละวันที่พวกเขาทำ

ผู้หญิงทำงานหนักกว่าผู้ชาย

งานศึกษาชิ้นนี้พบว่าผู้ชายมีเวลาพักผ่อนมากกว่าผู้หญิง | ที่มาภาพ: Yuan Chen (อ้างใน The Conversation)

งานศึกษาชิ้นนี้พบว่าผู้หญิงทำงานหนักกว่าผู้ชาย และเป็นกำลังแรงงานหลักของครอบครัว ซึ่งได้รับการยืนยันจากทั้งการสัมภาษณ์และข้อมูลจากอุปกรณ์ติดตามตัว

ผู้หญิงเดินโดยเฉลี่ย 12,000 ก้าวต่อวัน ในขณะที่ผู้ชายเดินเพียง 9,000 ก้าวต่อวัน แม้ในการศึกษาจะพบว่าผู้ชายทำงานหนักเช่นกัน แต่ก็ยังน้อยกว่าผู้หญิง และผู้ชายมีเวลาพักผ่อนหรือกิจกรรมทางสังคมมากกว่าผู้หญิงอีกด้วย

โดย 'จำนวนก้าว' ประจำวันของผู้เข้าร่วมการศึกษา หากมีจำนวนมากมักมีความสัมพันธ์กับกิจกรรมที่ต้องใช้พลังงานสูง เช่น งานเกษตร และเลี้ยงสัตว์ เป็นต้น หากมีจำนวนน้อยมักสัมพันธ์กับกิจกรรมที่ใช้พลังงานต่ำ เช่น การสันทนาการ และการพักผ่อน เป็นต้น

เมื่อแต่งงานแล้วไปอยู่กับครอบครัวของอีกฝ่าย ยิ่งทำงานหนัก

งานศึกษาพบว่าเมื่อแต่งงานแล้วไปอยู่กับครอบครัวของอีกฝ่าย ยิ่งทำงานหนัก เพราะญาติฝ่ายตนเองไม่สามารถตามไปช่วยงานได้ | ที่มาภาพ: Yuan Chen (อ้างใน The Conversation)

ส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะผู้หญิงโดยเฉลี่ยจะเสียเปรียบทางกายภาพและอาจมีอำนาจต่อรองน้อยกว่าผู้ชาย งานศึกษายังพบว่าในระดับบุคคล (ไม่ว่าจะเป็นชายหรือหญิง) ที่แยกจากครอบครัวของตนเองเมื่อแต่งงาน เพื่อไปอยู่กับครอบครัวของอีกฝ่าย มักจะมีภาระงานสูงกว่าผู้ที่อาศัยอยู่กับครอบครัวเดิม

ผู้เขียนรายงานการศึกษาระบุว่า ดังนั้น หากคุณเป็นผู้หญิงและย้ายออกจากบ้านเมื่อแต่งงาน (เช่นเดียวกับผู้หญิงส่วนใหญ่ทั่วโลก) คุณจะต้องทนทุกข์ทรมานทั้งในแง่ของการคิดถึงครอบครัวของคุณ แต่ยังรวมถึงภาระงานด้วย แม้ทั้งสองเพศต่างก็ทำงานหนักเมื่อต้องไปอยู่กับอีกฝ่าย (เพราะญาติฝ่ายตนเองไม่สามารถตามไปช่วยงานได้) แต่ผู้หญิงก็ยังทำงานหนักกว่าผู้ชาย จากการศึกษาพบว่าความเท่าเทียมทางเพศตามภาระงานจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อผู้ชายแต่งงานแล้วแยกครอบครัวออกไปอยู่กับฝ่ายหญิง

งานศึกษาชิ้นนี้ยังพบว่าบุคคลที่อยู่ในครัวเรือนขนาดใหญ่ มักจะทํางานน้อยกว่าในครัวเรือนขนาดเล็ก

ความเหลื่อมล้ำทางเพศในภาระงานยังคงมีอยู่ทั้งในบ้านและนอกบ้าน แต่มันก็กำลังเปลี่ยนแปลงอย่างช้าๆ

ผู้หญิงเริ่มสร้างครอบครัวใหม่เอง โดยแยกตัวออกมาจากทั้งครอบครัวตนเองและฝ่ายของคู่ครองมากขึ้นเรื่อยๆ | ที่มาภาพ: Oxfam International (CC BY-NC-ND 2.0)

เวลาและพลังงานที่ใช้ในการทำการเกษตร เลี้ยงสัตว์ และทำงานบ้านของครัวเรือนในพื้นที่ชนบท อาจส่งผลให้ผู้คนมีเวลาพักผ่อนน้อยลง แต่จากมุมมองของวิวัฒนาการ การหยุดพักผ่อนนั้นอาจไม่เป็นผลดี เช่น อาจกระทบต่อการอยู่รอดของลูกหลาน เป็นต้น

ผู้เขียนรายงานการศึกษาระบุว่าไม่ทราบจริงๆ ว่าเป็นประโยชน์ในกรณีนี้หรือไม่ เนื่องจากยังไม่มีการศึกษามากนัก อาจเป็นความจริงในพื้นที่ยากจนและชนบท แต่อาจน้อยกว่าในสภาพแวดล้อมที่มีสิ่งอำนวยความสะดวกดีกว่า ตัวอย่างเช่น ในเขตเมืองส่วนใหญ่ วิถีชีวิตที่ไม่กระตือรือร้นกำลังแพร่หลายมากขึ้น และจากการศึกษาพบว่าการใช้ชีวิตประจำในเขตเมืองใหญ่ของหมู่คนทำงานงานปกขาว (ทำงานในออฟฟิศ ไม่ค่อยได้ใช้แรงกาย) กำลังกลายเป็นประเด็นสำคัญด้านสาธารณสุข มีความเชื่อมโยงกับภาวะสุขภาพหลายอย่าง เช่น โรคอ้วน ภาวะมีบุตรยาก และความผิดปกติทางสุขภาพจิต เป็นต้น

ความเหลื่อมล้ำทางเพศในภาระงานยังคงมีอยู่ทั้งในบ้านและนอกบ้าน การศึกษาชิ้นนี้ได้ให้มุมมองเชิงวิวัฒนาการว่าเหตุใดผู้หญิงจึงมีแนวโน้มที่จะแบกรับภาระงานหนักมากกว่าผู้ชาย

ผู้เขียนรายงานการศึกษาชี้ว่าสิ่งต่างๆ กำลังเปลี่ยนไปอย่างช้าๆ เนื่องจากผู้หญิงเริ่มสร้างครอบครัวใหม่เอง โดยแยกตัวออกมาจากทั้งครอบครัวตนเองและฝ่ายของคู่ครองมากขึ้นเรื่อยๆ อำนาจการต่อรองของพวกเธอจึงเพิ่มมากขึ้น สิ่งนี้ได้รับแรงหนุนเพิ่มเติมจากระดับการศึกษาและรายได้ที่เพิ่มขึ้น รวมทั้งความเป็นอิสระที่มีมากขึ้นของผู้หญิง ในท้ายที่สุด การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ทำให้ผู้ชายต้องรับภาระงานที่เพิ่มขึ้น ในสังคมเมือง สังคมอุตสาหกรรม หรือหลังยุคอุตสาหกรรม.

ที่มา
Sex inequality driven by dispersal (Yuan Chen • Erhao Ge • Liqiong Zhou • Juan Du • Ruth Mace, Current Biology, 9 January 2023)
Women work harder than men – our anthropological study reveals why (Yuan Chen | Ruth Mace, The Conversation, 9 January 2023)
Women work harder, put in more effort than men: Study (WION, 11 January 2023)