CPJ หวั่นกฎหมายไอทีใหม่ของอังกฤษกระทบเสรีภาพสื่อ-ความปลอดภัยไซเบอร์

คณะกรรมการคุ้มครองผู้สื่อข่าวหรือ CPJ วิเคราะห์ว่าร่างกฎหมาย "ความปลอดภัยออนไลน์" ฉบับใหม่ของอังกฤษ จะส่งผลกระทบต่อเสรีภาพสื่อ รวมถึงเสี่ยงต่อการทำลายการเข้ารหัสข้อมูลที่จะกระทบต่อการสื่อสารอย่างปลอดภัยและกระทบต่อการทำข่าวเกี่ยวกับผู้อพยพ

เมเดลีน เอิร์บ ที่ปรึกษากองบรรณาธิการฝ่ายเทคโนโลยีของคณะกรรมการคุ้มครองผู้สื่อข่าว (CPJ) วิเคราะห์ว่ากฎหมายใหม่ของอังกฤษอาจจะส่งผลกระทบต่อเรื่องเสรีภาพของสื่อได้ โดยเรื่องการรายงานข่าวเกี่ยวกับผู้อพยพ

เอิร์บได้ยกตัวอย่างกรณีของภาพถ่ายภาพหนึ่งที่สื่อถึงการพยายามช่วยเหลือเด็กผู้อพยพที่พยายามเดินทางเข้าอังกฤษผ่านทางทะเล โดยตั้งคำถามว่าภาพถ่ายดังกล่าวนี้ได้นำเสนอภาพของการอพยพ "ในทางบวก" หรือไม่ เอิร์บระบุว่าตัวคำถามนี้เองมันช่างไร้สาระเพราะภาพถ่ายของช่างภาพข่าวก็นับเป็นงานข่าวอย่างหนึ่งที่นำเสนอภาพความเป็นจริงที่กลุ่มผู้อพยพที่พยายามเดินทางเข้าสู่อังกฤษหลายหมื่นคนต่อปีต้องเผชิญ ซึ่งมีจำนวนมากที่สูญเสียชีวิตในขณะอพยพ

แต่ถึงกระนั้นรัฐบาลอังกฤษก็ยังเสนอกฎหมายที่ขื่อว่า "ความปลอดภัยออนไลน์" ซึ่งอาจจะส่งผลกระทบต่อการรายงานข่าวและการเผยแพร่เนื้อหาออนไลน์ในพื้นที่โซเชียลมีเดีย จากการที่กฎหมายฉบับนี้ระบุให้โซเชียลมีเดียอย่างเฟสบุคต้องแจ้งต่อรัฐบาลอังกฤษทุกครั้งที่มีการอัพโหลดวิดีโอเกี่ยวกับการที่ผู้อพยพข้ามแดนเข้าสู่อังกฤษ กฎหมายดังกล่าวนี้กำลังอยู่ในการพิจารณาของสภาขุนนางอังกฤษและอาจจะถูกแก้ไขเพิ่มเติมก่อนนำมาบังคับใช้เป็นกฎหมายในปีนี้

ในแง่ที่ว่ากฎหมายดังกล่าวนี้จะส่งผลต่อการรายงานข่าวเรื่องการอพยพอย่างไรบ้างนั้น มิเชลล์ ดอเนลัน รัฐมนตรีกระทรวงดิจิทัล วัฒนธรรม สื่อ และกีฬา ของอังกฤษ เคยแถลงไว้ในเดือนมกราคมก่อนหน้านี้ว่า การโพสต์วิดีโอเกี่ยวกับการข้ามแดนของผู้อพยพ "ในทางบวก" นั้นอาจจะนับเป็นสิ่งที่ผิดกฎหมายในแง่ที่ว่าเป็นการ "ส่งเสริมการเข้าเมืองอย่างผิดกฎหมาย" โดยที่ดอเนลัน เรียกร้องให้มีการถอดเนื้อหาเหล่านี้ออกจากพื้นที่สื่อต่างๆ

ถึงแม้เนื้อหากฎหมายดังกล่าวจะอ้างว่า "ปกป้องเนื้อหาที่เป็นข่าว" แต่รายละเอียดกลับน่าเป็นห่วงตรงที่การเอากฎหมายนี้มาตีความเพื่อบังคับใช้อาจจะถูกนำมาตีความในเชิงที่จะกลายเป็นการกีดกันข่าวสารที่รายงานอย่างถูกต้องแล้วกลายเป็นการส่งเสริมการเผยแพร่ข้อมูลเท็จได้ เพราะมีการถ่ายโอนอำนาจการตัดสินว่าเนื้อหาแบบไหนผิดหรือถูกกฎหมายไปให้กับเอกชนที่จะได้รับรางวัลจากการถอดเนื้อหาออก

นอกจากนี้ยังมีความเป็นไปได้ว่า บริษัทโซเชียลมีเดียใหญ่ๆ ที่มีระบบปัญญาประดิษฐ์อาจจะนำระบบแบบนี้มาใช้ในการตรวจหาและกรองเนื้อหาแทนที่จะใช้คนและอาจจะเกิดการบล็อกอัตโนมัติโดยที่ผู้เผยแพร่เนื้อหาก็ไม่รู้ตัว ไม่เพียงเท่านั้น ตัวกรองเนื้อหาอัตโนมัติเหล่านี้ก็มักจะกรองเนื้อหาผิดพลาดด้วย อีกทั้งกลุ่มนักสิทธิมนุษยชนยังไม่เชื่อว่า เครื่องจักรปัญญาประดิษฐ์จะสามารถตัดสินได้ว่า ภาพวิดีโอที่มีผู้อพยพเดินทางด้วยเรือลำเล็กข้ามประเทศมายังอังกฤษ นับเป็น "ภาพบวก" หรือไม่

อีกเรื่องหนึ่งที่กฎหมายใหม่ของอังกฤษจะส่งผลร้ายต่อเรื่องของการทำข่าว คือกรณีที่นักข่าวและแหล่งข่าวของพวกเขามีความเสี่ยงที่จะเผชิญการคุกคามทางร่างกายหรือการคุกคามจากกฎหมายในเรื่องการเผยแพร่ข้อมูลที่อ่อนไหว กรณีแบบนี้ทีมด้านความปลอดภัยของ CPJ จะเสนอให้ใช้ช่องทางที่มีการเข้ารหัสข้อมูลทำให้ผู้ดักฟังข้อมูลถอดความออกมาได้ยาก เช่น บริการของ Signal หรือ WhatsApp ซึ่งจะมีผู้ส่งและผู้รับเท่านั้นที่เห็นเนื้อหาจริง แต่กฎหมายใหม่ของอังกฤษก็อาจจะเปิดช่องให้ผู้ให้บริการสามารถล้วงดูเนื้อหาได้เพื่อควบคุมเนื้อหา จึงกลายเป็นอีกหนึ่งเรื่องที่ CPJ แสดงความเป็นห่วง

ซึ่งนอกจากจะน่าเป็นห่วงในเรื่องของความเป็นส่วนตัวแล้ว การถอดรหัสข้อมูลของผู้คนอาจจะส่งผลให้เกิดความเปราะบางหรือรูรั่วของระบบรักษาความปลอดภัยที่เรียกว่า "ประตูหลัง" (back door) ที่ทำให้มิจฉาขีพหรือผู้ไม่หวังดีฉวยโอกาสได้

กลุ่มองค์กรด้านเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น "อินเด็กซ์ออนเซนเซอร์ชิพ" ทำการประเมินร่างกฎหมายดังกล่าวของอังกฤษโดยระบุว่ามันเป็นกฎหมายที่เทียบเท่ากับเป็นการ "สอดแนมโดยได้รับอาณัติจากรัฐ" เพราะมันระบุให้มีการดักข้อมูลและตรวจตราการสื่อสารส่วนบุคคลได้ในวงกว้าง

เรียบเรียงจาก

How UK Online Safety Bill threatens encryption, secure communication, and reporting on migration, CPJ, 27-01-2023

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท