'การสังหารนอกกระบวนการยุติธรรม คือ การสังหารกระบวนการยุติธรรม' กลุ่มด้วยใจเปิดหนังสือหวังการสู้รบคำนึงถึงหลักเกณฑ์

“การสังหารนอกกระบวนการยุติธรรม คือ การสังหารกระบวนการยุติธรรม” กลุ่มด้วยใจเปิดตัวหนังสือ 'การสังหารนอกกระบวนการยุติธรรม' เสนอรัฐมุ่งเน้นในเรื่องการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน และขอให้การสู้รบที่เกิดขึ้นคำนึงถึงหลักกฎเกณฑ์การปะทะ

6 ก.พ.2566 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า เมื่อวันที่ 2 ก.พ.ที่ผ่านมา กลุ่มด้วยใจจัดกิจกรรมเปิดตัวหนังสือ การสังหารนอกกระบวนการยุติธรรม Extra Judicial Killing ที่ห้องประชุมศูนย์ตุรกี คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี  ซึ่งเป็นการบันทึกเรื่องราวชีวิต ครอบครัว ของผู้ที่ถูกวิสามัญฆาตกรรม และจัดทำข้อเสนอเพื่อให้เกิดการจัดการปัญหาการวิสามัญฆาตกรรมที่เกิดขึ้น ตลอดจนนำไปสู่การแก้ไขปัญหาเชิงนโยบายการปฏิบัติการที่เคารพหลักกฎหมาย กฎเกณฑ์การปะทะ และการเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบ

หนังสือภาพเล่มนี้เป็น จัดทำขึ้นเพื่อนำเสนอเรื่องราวของ ผู้คนที่อยู่ภายใต้กฎหมายพิเศษโดยมุ่งเน้นศึกษาเรื่องราว ชีวิตผู้คนชาวมลายูมุสลิมที่ถูกเจ้าหน้าที่อ้างถึงการ บังคับใช้กฎหมายและทำการประหารชีวิตหรือที่เรารู้จัก ในนาม "วิสามัญฆาตกรรมโดยรัฐ” เรื่องเล่า 10 เรื่อง สะท้อนชีวิตของเขา เธอ ครอบครัว และเหตุการณ์ เพื่อสะท้อนการปฏิบัติของเจ้าหน้าที่ด้านความมั่นคง และเปรียบเทียบกับกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ทั้งกฎหมายภายในประเทศ กฎหมายระหว่างประเทศ และหลักปฏิบัติที่เป็นสากล รวมไปถึงการจัดทำข้อเสนอแนะในการปฏิบัติ โดยมีเป้าหมายหลักในการบังคับใช้กฎหมายเพื่อให้เกิด การคุ้มครองประชาชนและเพิ่มความมั่นใจในการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ ให้ปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ ในสถานการณ์อันตรายถึงแก่ชีวิตนั้น รวมไปถึงการ ปกป้องชีวิต (Right to Life) และทรัพย์สินของประชาชน ในสังคมและสอดคล้องกับกฎหมายทั้งภายในและ ภายนอกประเทศ

อัญชนา หีมมิหน๊ะ กลุ่มด้วยใจ ให้เหตุผลว่าการรวบรวมข้อมูลทำหนังสือภาพในครั้งนี้ เพื่อบันทึกเรื่องราวครอบครัวของผู้ที่ถูกวิสามัญฆาตกรรม ทางกลุ่มมีการเก็บข้อมูลผู้ได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์ความไม่สงบ และกรณีการวิสามัญฆาตกรรมมาโดยตลอด ครั้งนี้เป็นการนำเสนอกรณีตัวอย่างผ่านหนังสือภาพ 10 กรณีตัวอย่าง เพื่อนำเสนอให้ตระหนักสังคมรับรู้ และนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้น

“การสังหารนอกกระบวนการยุติธรรม คือ การสังหารกระบวนการยุติธรรม” อัญชนากล่าว

อัญชนากล่าว เพื่อย้ำให้เห็นถึงผลกระทบต่อความเชื่อมั่นของประชาชนต่อกระบวนการยุติธรรมที่มีอยู่ การสังหารเดียวที่ชอบธรรมตามกฎหมาย คือ การที่มีคำสั่งศาลให้ตัดสินประหารชีวิต การวิสามัญฆาตกรรมจึงเป็นคำถามใหญ่ต่อกระบวนการยุติธรรม เนื่องจากไม่มีกลไกการตรวจสอบที่ได้รับความเชื่อมั่น ตลอดระยะเวลาสามปีที่ผ่านมามีการวิสามัญฆาตกรรม ผู้ต้องสงสัย/ผู้ต้องหาคดีความมั่นคง ที่สงสัยว่าเป็นสมาชิกกลุ่มแบ่งแยกดินแดน ประมาณ 67 คน ซึ่งการวิสามัญฆาตกรรมส่วนใหญ่ ไม่มีการร้องเรียนเพื่อไปสู่การพิจารณาไต่สวนการตาย

บางส่วนของหนังสือ

อัญชนาตั้งข้อสังเกตว่า หากมีการไต่สวนการตายเกิดขึ้นอย่างจริงจังในพื้นที่ ประชาชนจะได้รับความกระจ่างชัดเจนต่อกรณีการวิสามัญต่าง ๆ บางกรณีที่เกิดขึ้นข้ออีกด้านสะท้อนให้เห็น ไม่มีการเจรจาก่อนที่จะวิสามัญ มีการใช้พลเรือนเป็นโล่มนุษย์จนนำไปสู่การสูญเสีย ที่เป็นคำถามค้างคาใจสำหรับชาวบ้านในพื้นที่เช่นกรณีการปิดล้อม ตรวจค้น วิสามัญ ที่ดอนรัก ที่ทำให้ผู้ใหญ่บ้านเสียชีวิต การกราดยิงชาวบ้านบนเทือกเขาตะเว ซึ่งพิสูจน์ว่าเป็นพลเรือนทั่วไป ที่ไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องใด ๆ กับกองกำลังติดอาวุธแบ่งแยกดินแดน และสิ่งที่น่าหดหู่แม้ว่ามีการเจรจาระหว่างการปิดล้อม แต่เมื่อพลิกศพทางญาติเล่าว่ามีการยิงอวัยวะเพศของผู้ที่ถูกวิสามัญฆาตกรรม มีการตั้งข้อสงสัยว่าเป็นการกระทำหลังจากที่เสียชีวิตไปแล้วหรือไม่

ข้อเสนอแนะจากการศึกษา

ควรมุ่งเน้นในเรื่องการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนเป็นสำคัญ ควรมีการปรับเปลี่ยนด้านนโยบายของการทำหน้าที่ ที่มีความสอดคล้องกับรัฐธรรมนูญ ที่ว่าด้วยเรื่องสิทธิและเสรีภาพของประชาชนชาวไทยให้มากขึ้น การสอบสวนสืบสวนควรให้มีการรวบรวมข้อมูลและพยานหลักฐาน ไม่ใช่เป็นเพียงผู้ต้องสงสัยตามคำกล่าวหา หรือคำซัดทอดจากผู้ต้องสงสัยอีกคน และยุติการใช้พลเรือนเป็นโล่ในการตรวจค้นบ้านต้องสงสัย ซึ่งมีรายละเอียดในหนังสือดังกล่าวที่รวบรวมข้อเสนอไว้

มหาวิทยาลัยเป็นของชุมชน เป็นพื้นที่ทางวิชาการ และมีข้อเสนอเพิ่มเติมให้มีการการเอาผิดจากเจ้าหน้าที่รัฐที่กระทำผิด เพื่อไม่ให้เหตุการณ์ลักษณะนี้เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง

เอกรินทร์ ต่วนศิริ อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี กล่าว่า นานแล้วที่มหาวิทยาลัยไม่มีบรรยากาศแบบนี้ ตั้งแต่มีโรคระบาด Covid-19  ตนขอขอบคุณครอบครัวผู้สูญเสีย ผู้ได้รับผลกระทบที่มาเยือนมหาวิทยาลัยในวันนี้ เอกรินทร์ย้ำว่า มหาวิทยาลัยต้องให้พื้นที่ในการพูดคุยถึงประเด็นปัญหาลักษณะนี้บ่อย ๆ ต้องให้คนได้พูดเรื่องเหล่านี้เยอะ ๆ มหาวิทยาลัยเป็นของชุมชน ไม่ใช่ของใครใด ๆ ทั้งสิ้น มหาวิทยาลัยก่อตั้งมาเพื่อเป็นที่พึ่งด้านปัญญา เพื่อรับใช้ประชาชน

เอกรินทร์มีข้อเสนอเพิ่มเติมในการยุติการวิสามัญฆาตกรรม ให้มีการรับผิดชอบโดยการนำคนผิดเข้าสู่การพิจารณาลงโทษทางกฎหมาย แม้ว่าจะมีกฎหมายพิเศษให้อำนาจ คุ้มครองอยู่ก็ตาม เราต้องยืนยันเรื่องนี้ เพื่อไม่ให้ปฏิบัติที่เกินเลยเกินเหตุเกิดขึ้น ไม่ใช่ใครทำอะไรก็ได้ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดกระทำในลักษณะนี้ซ้ำแล้วซ้ำอีก 

บางส่วนของหนังสือ

สุดท้ายแล้วอัญชนา ย้ำว่าทางกลุ่มด้วยใจเลือกที่จะสื่อสารข้อมูลอีกด้าน ความรู้สึกของชาวบ้านที่ได้รับผลกระทบ เพื่อให้เสียงที่ไม่ค่อยมีใครได้ยินได้รับความสนใจมากขึ้น สิ่งที่ตนกังวลคือตลอดปรากฏการณ์วิสามัญฆาตกรรมที่ผ่านมา มีกระแสความไม่พอใจของชาวบ้านต่อการระทำในลักษณะดังกล่าว เกิดปรากฏการณ์เชิดชูผู้ที่สูญเสียเป็นวีรบุรุษ และการวิสามัญฆาตกรรมจำนวนมาก ทำให้ตนกังวลถึงทางเลือกในอนาคตของคนรุ่นใหม่ทีค่เติบโตในบรรยากาศแบบนี้

ด้านญาติผู้ได้รับผลกระทบจากกรณีวิสามัญฆาตกรรม กล่าวขอบคุณทางกลุ่มด้วยใจ ที่มีความกล้าหาญในการนำเสนอเรื่องราวของพวกเขา แม้ว่าอาจประสบพบเจอแรงเสียดทานต่าง ๆ การนำเสนอเรื่องราวเหล่านี้มีความหมายต่อพวกเขา อยากให้เราต่างดูแลกันและกัน ครอบครัวครัวผู้ได้รับผลกระทบส่วนใหญ่ใช้เวลายาวนานกว่าจะกลับมาจากสภาวะทางจิตใจที่ย่ำแย่ บางคนสามีถูกวิสามัญต่อหน้า ตอนสามีกระโดดหนีทางหน้าต่างพวกเขาไม่กล้าแม้แต่จะเปิดหน้าต่างบานนั้นเป็นเวลานาน

อนึ่ง “กลุ่มด้วยใจ” ก่อตั้งเมื่อปี 2553 เป็นองค์กรพัฒนาเอกชนที่ทำงานเพื่อให้ความ ช่วยเหลือผู้ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ความไม่สงบรวมในจังหวัดชายแดนใต้ ปาตานีเราเชื่อว่านี่เป็นวิธีที่จะนำไปสู่สันติภาพที่ยั่งยืน นอกจากนี้วัตถุประสงค์ของ “กลุ่มด้วยใจ” คือเพื่อปกป้องผู้คนจากการละเมิดสิทธิมนุษยชน ให้ความช่วยเหลือ ด้านมนุษยธรรมแก่ผู้ได้รับผลกระทบจากความขัดแย้งและสร้างความเข้าใจซึ่งกัน และกันระหว่างผู้คนในสังคมเพื่อสร้างสันติภาพที่ยั่งยืน

 

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท