คณะกรรมการปฏิรูปกฎหมาย (คปก.) เสนอแก้กฎหมายฟื้นฟู-บำบัดผู้เสพยาเสพติด ชี้ลงโทษรุนแรงไม่ช่วยแก้ไขปัญหาการแพร่ระบาด แต่ส่งผลให้สังคมมีทัศนคติด้านลบต่อผู้เสพยา แนะนำหลักบำบัดฟื้นฟูมาบังคับใช้อย่างจริงจัง

14 ก.ค.2558 คณะกรรมการปฏิรูปกฎหมาย (คปก.) ทำข้อเสนอถึงนายกรัฐมนตรี ประธานสภานิติบัญญัติแห่งชาติ และประธานสภาปฏิรูปแห่งชาติ ให้ทบทวนกฎหมายแก้ปัญหาผู้เสพยาเสพติด ให้ยกเลิกขั้นตอนการควบคุมตัว 45 วัน และนำหลักบำบัดฟื้นฟูมาบังคับใช้จริงจัง

นายคณิต ณ นคร ประธานกรรมการปฏิรูปกฎหมาย ทำบันทึกความเห็นและข้อเสนอแนะเรื่อง แนวทางการปฏิรูปกฎหมายเพื่อพัฒนาระบบบำบัดรักษาและฟื้นฟูสมรรถภาพผู้เสพและผู้ติดยาเสพติด เสนอต่อนายกรัฐมนตรี ประธานสภานิติบัญญัติแห่งชาติ และประธานสภาปฏิรูปแห่งชาติ โดยเสนอว่า กฎหมายยาเสพติดที่เกี่ยวข้องกับผู้เสพและผู้ติดยาเสพติดที่มีอยู่ในปัจจุบันล้าสมัย ไม่สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบัน จึงเสนอแนะให้มีการทบทวนกฎหมายให้สามารถแก้ไขปัญหาผู้เสพยาเสพติดได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ข้อเสนอของ คปก.เสนอให้ยึดถือหลักการผู้ติดยาคือผู้ป่วยที่ต้องได้รับการบำบัดรักษา มิใช่ผู้กระทำผิดที่ต้องได้รับโทษ โดย คปก.เสนอให้ยกเลิกขั้นตอนการควบคุมตัวผู้ต้องสงสัยว่าเสพยาเสพติดระหว่างการตรวจพิสูจน์สารเสพติดที่กฎหมายปัจจุบันกำหนดให้ควบคุมตัวได้นานถึง 45 วัน เนื่องจากเห็นว่าเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างรุนแรง และมีความเห็นว่า จะต้องนำหลักการบำบัดฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติดมาบังคับใช้อย่างจริงจัง  ซึ่งในกรณีที่ผู้เสพหรือผู้ติดยาเสพติดเป็นผู้ต้องหาหรืออยู่ในระหว่างถูกดำเนินคดีในความผิดฐานอื่นอยู่ด้วยนั้น  ก็ควรที่จะได้รับการบำบัดรักษาโดยวิธีการทางการแพทย์

นอกจากนี้ คปก.ยังได้เสนอให้มีการทบทวนและกำหนดบทลงโทษใหม่ให้มีความสอดคล้อง เหมาะสม และได้สัดส่วนกับลักษณะของความผิด เนื่องจากการแก้ไขปัญหายาเสพติดโดยกำหนดโทษหนักรุนแรงไม่ช่วยแก้ไขให้ปัญหาการแพร่ระบาดของยาเสพติด หรือทำให้จำนวนผู้กระทำความผิดลดลงเลย อีกทั้งยังส่งผลต่อทัศนคติของสังคมที่มีต่อผู้เสพยาในด้านลบ ทำให้สังคมทอดทิ้งผู้ติดยา คปก.จึงเสนอให้การกระทำความผิดฐานเสพ หรือครอบครองเพื่อเสพไม่มีโทษทางอาญา แต่ควรนำมาตรการทางเลือกอื่นๆ มาใช้แทน เช่น การลดอันตรายจากการใช้ยาเสพติด (Harm Reduction) การคุมประพฤติ การบำบัดรักษา การให้บำเพ็ญสาธารณประโยชน์ เป็นต้น  

ทั้งนี้ คปก.มีความเห็นว่า รัฐต้องให้ความสำคัญและการสนับสนุนการดำเนินงานด้านการบำบัดรักษาและฟื้นฟูสมรรถภาพผู้เสพและผู้ติดยาเสพติดอย่างมีมาตรฐาน เท่าเทียม และทั่วถึง โดยให้สอดคล้องกับกฎหมายด้านการบริการสาธารณสุขของประชาชนทั่วไป ภายใต้หลักการ “ผู้ติดยา คือ ผู้ป่วย” เพื่อมุ่งให้ผู้เสพและผู้ติดยาเสพติดสามารถกลับมาใช้ชีวิตในสังคมตามปกติได้