Published on ประชาไท Prachatai.com (https://prachatai.com)

Home > นักวิชาการหนุนชาวบ้านสร้างฐานเศรษฐกิจชุมชนในพื้นที่โปแตชอุดรธานี > นักวิชาการหนุนชาวบ้านสร้างฐานเศรษฐกิจชุมชนในพื้นที่โปแตชอุดรธานี

นักวิชาการหนุนชาวบ้านสร้างฐานเศรษฐกิจชุมชนในพื้นที่โปแตชอุดรธานี

Submitted by auser15 on Sun, 2015-10-25 10:25

เดชา  คำเบ้าเมือง
ศูนย์สื่อชุมชนเพื่อสังคมที่เป็นธรรม (ศสธ.)

นักวิชาการลงพื้นที่ชุมชนเหมืองโปแตซอุดรธานี ระบุปัญหาเศรษฐกิจครัวเรือนและสุขภาวะเป็นปัญหาสำคัญที่ไม่อาจละเลยได้ ต้องหันมาสร้างความมั่นคงทางอาหาร ขณะเดียวกันก็สามารถสร้างเศรษฐกิจชุมชนได้ด้วย

 

เมื่อวันที่ 24 ต.ค. 2558 ที่ผ่านมา ณ วัดอรุณธรรมรังษี บ้านโนนสมบูรณ์ ต.ห้วยสามพาด อ.ประจักษ์ศิลปาคม จ.อุดรธานี คณะวิทยาศาสตร์ สาขาวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยราชภัฎอุดรธานี ร่วมกับ สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จัดเวทีแลกเปลี่ยนปัญหาเศรษฐกิจและสุขภาวะชุมชน : ทางเลือกทางรอดในอนาคต ภายใต้โครงการสานพลังสังคมเครือข่ายนักวิชาการและนักกิจกรรมทางสังคมรุ่นใหม่ เพื่อแก้ไขปัญหาความไม่เป็นธรรมและปัญหาสุขภาวะภาคอีสาน โดยการสนับสนุนงบประมาณจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) มีตัวแทนชาวบ้านในพื้นที่เข้าร่วมจำนวนกว่า 30 คน

นายฐากูร  สรวงศ์สิริ  นักวิจัยโครงการฯ กล่าวว่า เวทีนี้เป็นการจัดต่อเนื่องจากการถอดบทเรียนของกลุ่มชาวบ้านในพื้นที่โครงการเหมืองแร่โปแตชอุดรธานี ทำให้เราพบว่าปัญหาเศรษฐกิจครัวเรือนและสุขภาวะเป็นปัญหาสำคัญที่ไม่อาจละเลยได้ ชุมชนจึงเล็งเห็นความสำคัญร่วมกันก็เลยนำมาสู่การเก็บข้อมูลเศรษฐกิจและสุขภาวะชุมชน หลังจากได้ข้อมูลและนำไปวิเคราะห์ตามหลักวิชาการ วันนี้ทางทีมวิจัยจึงนำข้อมูลกลับมาแลกเปลี่ยนกับชาวบ้านในพื้นที่

"ปัญหาของชาวบ้านทุกวันนี้เป็นปัญหาเชิงโครงสร้างที่จะต้องลดความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจและสุขภาวะ ทั้งนี้ โครงการนี้จะเกิดการแก้ไขปัญหาในระดับชุมชนอย่างเป็นรูปธรรมเพื่อสร้างกลไกการเสริมสร้างเศรษฐกิจและสุขภาพชุมชนร่วมกับหน่วยงานของรัฐ เช่น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล อบต. และผู้นำภายในชุมชน เป็นต้น" นายฐากูรกล่าว

ด้านนายสันติภาพ ศิริวัฒนไพบูลย์ อาจารย์ประจำคณะวิทยาศาสตร์ สาขาวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยราชภัฎอุดรธานี และหัวหน้าโครงการฯ กล่าวว่า จากการสำรวจเศรษฐกิจครัวเรือนของชุมชนในปัจจุบัน ก็พบข้อมูลที่น่าสนใจว่ารายจ่ายของชุมชนที่สำคัญ คือค่าอาหารเกือบ 5,000 บาท/เดือน/ครัวเรือน รองลงมาคือค่าเล่าเรียนบุตร 2,000 กว่าบาท อันดับสามคือค่าชำระหนี้สิน และค่าผ่อนรถ ตามมา ซึ่งมันทำให้เห็นว่าสมัยก่อนชุมชนอีสานสามารถพึ่งพาตนเองด้านอาหารได้ แต่ทุกวันนี้ต้องพึ่งพาภายนอกเกือบ 80% เช่น หมู่ ไก่ ไข่ และผัก และเกิดโรคภัยมากมายจากการบริโภค

"เราจะต้องหันมาสร้างความมั่นคงทางอาหาร ขณะเดียวกันก็สามารถสร้างเศรษฐกิจชุมชนจากสิ่งเหล่านี้ได้ และจะทำให้มีสุขภาวะที่ดีตามมาด้วย นี่คือสิ่งที่เราจะต้องเรียนรู้ และทำงานร่วมกันในอนาคต เพื่อสร้างความยั่งยืนให้ชุมชน"

อาจารย์สันติภาพ ยังกล่าวต่อว่า "เรื่องเหมืองแร่โปแตชจะเกิดหรือไม่เกิดก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง แต่จะห้ามชาวบ้านไม่ให้สู้ก็ไม่ได้เพราะมันเป็นวิถีชีวิตของเขา ขณะเดียวกันชาวบ้านจะต่อสู้อย่างเดียวโดยไม่สนใจเรื่องเศรษฐกิจเรื่องปากท้องมันก็ไม่ได้เช่นกัน ทั้งนี้ ถ้าชุมชนมีความเข้มแข็ง มีรายได้ที่มั่นคง มีเศรษฐกิจและสุขภาวะที่ดี มันก็ไม่จำเป็นที่จะต้องนำไปสู่การพัฒนาอะไรที่ไม่เอื้อต่อสุขภาพ"

ในส่วนของนายบุญเลี้ยง  โยทะกา ชาวบ้านในพื้นที่ซึ่งได้เข้าร่วมโครงการฯ กล่าวว่า โดยส่วนใหญ่ชาวบ้านในพื้นที่จะทำการเกษตรเป็นหลัก แต่พบว่าปัญหาในปัจจุบันของชาวบ้าน คือ การบริโภคและมักวิ่งตามตลาด เช่น เห็นเขาปลูกอ้อย ยางพารา มันสัมปะหลัง และปาล์ม ฯลฯ ก็แห่ทำตามกันไป ขณะเดียวกันก็มีการจ้างแรงงาน ใช้เครื่องจักรกล ใช้ปุ๋ยและยาฆ่าแมลง เพิ่มมากขึ้น แต่พอเอาไปขายกลับขาดทุน และมีโรคภัยไข้เจ็บตามมาอีกด้วย ซึ่งสิ่งเหล่านี้ได้ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจครัวเรือน และปัญหาต่อสุขภาวะของคนในชุมชนเป็นอย่างมาก

"โครงการนี้จะเกิดประโยชน์แก่ชุมชนเป็นอย่างมาก เพราะทำให้เราได้หันกลับมามอง และสำรวจตัวเองมากขึ้น จนเห็นได้ว่าปัญหาเศรษฐกิจในครัวเรือนและสุขภาพกลับเป็นเรื่องที่อยู่ใกล้ตัว คือเรื่องปากท้อง อาหารการกิน ดังนั้นพวกเราควรรวมกลุ่มกันเพื่อสร้างฐานเศรษฐกิจชุมชนให้เข้มแข็ง โดยมีทีมนักวิชาการคอยเป็นพี่เลี้ยงให้คำปรึกษา"

นักข่าวพลเมือง [1]
คุณภาพชีวิต [2]
เศรษฐกิจ [3]
สิ่งแวดล้อม [4]
สังคม [5]
มหาวิทยาลัยราชภัฎอุดรธานี [6]
สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย [7]
สสส. [8]
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ [9]
อุดรธานี [10]
เหมืองแร่ [11]
เหมืองแร่โปแตช [12]

Source URL: https://prachatai.com/journal/2015/10/62102#comment-0

Links
[1] https://prachatai.com/category/%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87-0
[2] https://prachatai.com/category/%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%93%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%95
[3] https://prachatai.com/category/%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%88
[4] https://prachatai.com/category/%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A1
[5] https://prachatai.com/category/%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A1
[6] https://prachatai.com/category/%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%A0%E0%B8%B1%E0%B8%8E%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%A3%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B5
[7] https://prachatai.com/category/%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A1-%E0%B8%88%E0%B8%B8%E0%B8%AC%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B9%8C%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%A2
[8] https://prachatai.com/category/%E0%B8%AA%E0%B8%AA%E0%B8%AA
[9] https://prachatai.com/category/%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%B8%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%AA%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%82%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E
[10] https://prachatai.com/category/%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%A3%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B5
[11] https://prachatai.com/category/%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B9%88
[12] https://prachatai.com/category/%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B9%88%E0%B9%82%E0%B8%9B%E0%B9%81%E0%B8%95%E0%B8%8A