หลังการเปิดโปง 'ปานามา เปเปอร์ส" ของผู้สื่อข่าวสืบสวนสอบสวนนานาชาติ ICIJ นายกรัฐมนตรีไอซ์แลนด์เป็นรายแรกที่ตัดสินใจลาออก หลังถูกเปิดโปงว่าในช่วงที่ดำรงตำแหน่งการเมืองว่ามีการปกปิดทรัพย์สินในต่างประเทศ รวมทั้งผ่องถ่ายไปให้ภรรยา ท่ามกลางอุณหภูมิการเมืองที่ร้อนแรงในไอซ์แลนด์หลังการชุมนุมของฝ่ายค้าน

ซิกมุนด์ ดาวิธ์ กุนน์ลอจสัน นายกรัฐมนตรีไอซ์แลนด์ ซึ่งตัดสินใจลาออกหลังถูกเปิดโปงใน "ปานามา เปเปอร์ส" (ที่มา: Wikipedia/แฟ้มภาพ)

5 เม.ย. 2559 ซิกมุนดร์ ดาวิธ์ กุนน์ลอจสัน (Sigmundur Davíð Gunnlaugsson) นายกรัฐมนตรีไอซ์แลนด์ ซึ่งกำลังมีเรื่องอื้อฉาว ได้ตัดสินใจลาออก หลังมีเสียงเรียกร้องในวิกฤตการเมืองต่อกรณีที่ครอบครัวของเขาจดทะเบียนตั้งบริษัทภายนอกประเทศ (offshore companies) เพื่อปกปิดทรัพย์สิน ทั้งนี้ตามรายงานของสื่ออังกฤษ เดอะการ์เดียน

ทั้งนี้ รัฐมนตรีกระทรวงเกษตรและประมง ซิกูเรอร์ อินกี โยแฮนสัน (Sigurður Ingi Jóhannsson) กล่าวกับสถานีโทรทัศน์ของรัฐ RUV ว่ากุนน์ลอจสัน ได้ลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีและเขาจะดำรงตำแหน่งแทน อย่างไรก็ตามกุนน์ลอจสัน จะยังคงดำรงตำแหน่งผู้นำพรรคก้าวหน้า (Progressive Party)

โดยกุนน์ลอจสันนับเป็นผู้นำคนแรกซึ่งลาออก หลังมีการเปิดโปงในกรณี "ปานามา เปเปอร์ส" (Panama Papers) ที่ซุดดอยต์เซอ ไซตุง และสมาคมผู้สื่อข่าวสืบสวนสอบสวนนานาชาติ (ICIJ) ได้รับข้อมูลแบบเข้ารหัสจากแหล่งข่าวไม่เปิดเผยตัวตนเป็นเอกสารภายในบริษัทมอสแซค ฟอนเซกา ที่มีสำนักงานใหญ่อยู่ในประเทศปานามา จำนวน 11.5 ล้านฉบับ มีความจุ 2.6 เทราไบต์ (2.6 ล้านล้านไบต์) โดยผู้สื่อข่าวเหล่านี้ได้รับเอกสารเหล่านี้มาตั้งแต่ปี 2558 มีการพิจารณาเอกสารเหล่านี้จนกระทั่งเมื่อวันที่ 3 เม.ย. 2559 ก็ทำการแพร่กระจายไปสู่สื่อต่างๆ ในเครือข่ายของ ICIJ

ทั้งนี้มีการชุมนุมประท้วงที่กรุงเรกยะวิก เมืองหลวงของไอซ์แลนด์ ในห้วงที่สาธารณชนมีความโกรธแค้นต่อนายกรัฐมนตรีที่ลาออก เนื่องจากภรรยาของเขาเองก็ถือหุ้นลับๆ อยู่ในบรรษัทที่จดทะเบียนนอกประเทศ ในขณะที่มีหุ้นพันธบัตรในธนาคารที่ล้มละลายของไอซ์แลนด์เป็นเงินหลายล้านเหรียญสหรัฐ

กุนน์ลอจสันเองเคยกล่าวว่าจะยุบสภาและจัดเลือกตั้งเร็วขึ้น หากพรรคร่วมรัฐบาลไม่สนับสนุนให้เขาอยู่ในวาระต่อไป ทั้งนี้ บจาร์นี เบเนดิคท์สัน (Bjarni Benediktsson) ผู้นำพรรคอิสระ (Independence Party) ซึ่งเป็นพรรคร่รวมรัฐบาล เองก็มีชื่ออยู่ในเอกสารหลุดว่าเขาเองก็เชื่อมโยงกับบริษัทที่จดทะเบียนที่ประเทศเซเชลส์ โดยถือหุ้นถึง 1 ใน 3 โดยเขากล่าวเมื่อวันจันทร์ (4 เม.ย.) ปฏิเสธที่จะสนับสนุนกุนน์ลอจสัน โดยระบุว่าเอกสารหลุดนี้นับเป็นการโจมตีครั้งใหญ่ต่อรัฐบาล

ขณะที่มีสมาชิกพรรคก้าวหน้าพรรคเดียวกับกุนน์ลอจสัน ออกมาเรียกร้องให้เขาลาออกเมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา (4 เม.ย.) แต่พรรคฝ่ายค้านไอซ์แลนด์ แสดงความเห็นเปิดเผยกว่าพรรครัฐบาลมาก โดยบิจิตตา ยอนส์ดอทท์ทีร์ ส.ส.จากพรรคไพเรท (Bigitta Jónsdóttir) กล่าวว่าสิ่งที่เกิดขึ้นนั้น "ประชาชนรู้สึกอับอาย"

"หลังจากเกิดเรื่องกับประเทศนี้เมื่อปี 2551 (หมายถึงวิกฤตเศรษฐกิจของไอซ์แลนด์) เราต้องการ ความซื่อสัตย์ โปร่งใส และมีจรรยาของผู้นำของเรา" ยอนส์ดอทท์ทีร์กล่าว "แต่ไม่มีสิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นเลย"

ทั้งนี้พรรคไพเรทที่มีที่นั่งในสภา 3 ที่นั่งจาก 63 ที่นั่ง กำลังได้รับความนิยม โดยปัจจุบันผลการสำรวจเมื่อเดือนมกราคม พรรคไพเรท ซึ่งมีนโยบายปฏิรูประบบลิขสิทธิ์ สนับสนุนเสรีภาพการเข้าถึงข้อมูล เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น ได้รับความนิยมสูงเป็นประวัติการณ์ถึงร้อยละ 37.8 โดยไอซ์แลนด์จะมีการเลือกตั้งประธานาธิบดีกลางปีนี้ และในปีหน้าจะมีการเลือกตั้งสมาชิกรัฐสภา

ด้านอาร์นี พอลล์ อาร์นาสัน ผู้นำพรรคพันธมิตรสังคมประชาธิปไตย (SDA) กล่าวว่า ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของกุนน์ลอจสันไม่อาจที่จะอยู่ต่อไปได้ "ผมคิดว่าเป็นพวกเราไม่สามารถทนได้กับผู้นำประเทศที่พัวพันกับบรรษัทที่มีการจดทะเบียนต่างประเทศ" อาร์นาสันกล่าวด้วยว่า "ไอซ์แลนด์ไม่สามารถเป็นประเทศเดียวในกลุ่มประเทศยุโรปที่เป็นประชาธิปไตย ที่มีผู้นำแบบนี้"

ทั้งนี้จากเอกสารหลุดของ บริษัทมอสแซค ฟอนเซกา แสดงให้เห็นว่า กุนน์ลอจสันและภรรยา แอนนา ซิกูร์ลอก์ ปาลส์ดอท์ที (Anna Sigurlaug Pálsdóttir) ได้ซื้อกิจการบริษัทข้ามชาติที่ชื่อ "วินทริส" (Wintris Inc) ซึ่งตั้งอยู่บนเกาะบริติช เวอร์จิน เมื่อเดือนธันวาคม 2550 เพื่อลงทุนในกิจการของพ่อของเธอ ซึ่งเป็นผู้นำเข้ารถยนต์โตโยตาเพียงผู้เดียว

โดยอดีตนายกรัฐมนตรีไอซ์แลนด์ขายหุ้นร้อยละ 50 ให้กับภรรยาด้วยเงิน 1 เหรียญสหรัฐ ในสิ้นปี 2552 หรือ 8 เดือนหลังจากที่เขาได้รับเลือกเป็น ส.ส. พรรคก้าวหน้า โดยในเวลานั้นรวมทั้งหลังจากที่เขาเป็นนายกรัฐมนตรีในปี 2556 เขาไม่ได้เปิดเผยว่ามีผลประโยชน์ในบริษัท

โดยเมื่อวันอาทิตย์ (3 เม.ย.) เดอะการ์เดียนของอังกฤษ ได้เผยแพร่วิดีโอทีกุนน์ลอจสันให้สัมภาษณ์สถานีโทรทัศน์ของสวีเดนแล้วจู่ๆ ก็เลิกให้สัมภาษณ์เมื่อถูกถามเรื่องที่เขามีความเกี่ยวข้องกับบริษัท "วินทริส"

ทั้งนี้เดอะการ์เดียนของอังกฤษระบุว่า ยังไม่พบหลักฐานการเลี่ยงภาษี ข้ออ้างเลี่ยงภาษี หรือการทำธุรกรรมไม่โปร่งใส ทั้งในส่วนของกุนน์ลอจสัน ภรรยาของเขา และบริษัทวินทริส

แต่พรรคฝ่ายค้านและชาวไอซ์แลนด์จำนวนนับหมื่นต่างออกมาชุมนุมเมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมาหน้ารัฐสภา โดยพวกเขาเจ็บแค้นที่นายกรัฐมนตรีพยายามที่จะปกปิดทรัพย์สินไว้ในต่างประเทศ โดยเขาถูกกล่าวหาว่ามีผลประโยชน์ทับซ้อน ที่ไม่ยอมเปิดเผยว่าเขามีส่วนเกี่ยวข้องกับธุรกิจดังกล่าว

ทั้งนี้นับเป็นข้อกล่าวหาฉกรรจ์ต่อผู้นำไอซ์แลนด์ เนื่องจากเป็นประเทศที่เพิ่งผ่านพ้นวิกฤตการเงินในปี 2551 ที่เกิดจากความประมาทของนายธนาคารและนักธุรกิจ ซึ่งหลายคนต้องติดคุก โดยพวกเขาได้จดทะเบียนตั้งบริษัทนอกประเทศ เพื่อปกปิดการเจรจาธุรกรรมทางการเงินที่มีความเสี่ยงของพวกเขา โดยไอซ์แลนด์เองต้องเข้าโครงการแก้ปัญหาทางการเงินกับกองทุนการเงินระหว่างประเทศ หรือ IMF ซึ่งออกมาตรการควบคุมเงินทุน ซึ่งรวมไปถึงการจำกัดปริมาณเงินที่ชาวไอซ์แลนด์จะนำออกนอกประเทศไปได้

แปลและเรียบเรียงจาก

Iceland prime minister resigns over Panama Papers revelations, The Guardian [1], 5 April 2016

Pirate Party, Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/Pirate_Party_(Iceland) [2]