Published on ประชาไท Prachatai.com (https://prachatai.com)

Home > สรุปร่าง พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ ฉบับล่าสุด 'บล็อคไปให้ไพศาล' > สรุปร่าง พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ ฉบับล่าสุด 'บล็อคไปให้ไพศาล'

สรุปร่าง พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ ฉบับล่าสุด 'บล็อคไปให้ไพศาล'

Submitted by user13 on Wed, 2016-11-23 01:54

ในวันที่ 23 พฤศจิกายน 2559 คณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ฯ สภานิติบัญญัติแห่งชาติ จะจัดงานสัมมนาเพื่อรับฟังความคิดเห็น [1]เพื่อแก้ไขกฎหมายปัจจุบันที่ประกาศใช้เมื่อปี 2550

ในงานเปิดรับฟังความคิดเห็นครั้งนี้จะวิเคราะห์จากร่างแก้ไข พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ ฉบับปรับปรุงวันที่ 18 พฤศจิกายน 2559 โดยสาระสำคัญในร่างมีดังนี้

บล็อคเว็บด้วยอำนาจใหม่ ใหญ่กว่าเดิม

สิ่งที่จะมีความสำคัญและเกิดผลกระทบต่อผู้ใช้อินเทอร์เน็ตมากที่สุดในร่างฉบับนี้ อยู่ในมาตรา 20 คือการกำหนดให้มี "คณะกรรมการกลั่นกรองข้อมูลคอมพิวเตอร์” มาทำหน้าที่เกี่ยวกับการบล็อคเว็บไซต์ โดยกำหนดให้มีคณะกรรมการห้าคน โดยมีสองคนที่เป็นผู้แทนภาคเอกชน ทำหน้าที่ยื่นคำร้องต่อศาลเพื่อบล็อคเว็บ

โดยขณะเดียวกันกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม ก็กำลังจัดทำร่างประกาศกระทรวงเกี่ยวกับการบล็อคเว็บไซต์ กำหนดให้กระทรวงฯ สร้างระบบคอมพิวเตอร์ที่เป็นศูนย์กลางเพื่อให้พนักงานเจ้าหน้าที่สามารถบล็อคหรือลบข้อมูลนั้นได้เอง โดยให้เชื่อมโยงระบบดังกล่าวเข้ากับระบบการบล็อคหรือลบข้อมูลของผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ตรายต่างๆ ตามความยินยอม

นอกจากนี้ ร่างกฎหมายยังขยายขอบเขตของการบล็อคเว็บ ที่เดิมจำกัดเฉพาะความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ ให้สามารถบล็อคเว็บที่อาจมีเนื้อหาขัดต่อเรื่องทรัพย์สินทางปัญญา หรือความผิดตามกฎหมายอื่นๆ รวมถึงบล็อคเนื้อหาที่มีลักษณะขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดี แม้จะไม่ผิดกฎหมายใดๆ เลยก็ได้
 

วิจารณ์-ตรวจสอบบนออนไลน์ทำได้ยาก เหลือพื้นที่แค่คลิปหมาแมวหรรษา

ร่างกฎหมายนี้แก้ไขใจความสำคัญในมาตรา 14 (1) และ (2) เกี่ยวกับการแสดงความคิดเห็นออนไลน์ ด้วยการเพิ่มฐานความผิดให้กว้างกว่าเดิม หากมีผู้โพสต์ข้อมูลอันเป็นเท็จ ซึ่งน่าจะเกิดความเสียหายต่อ “การรักษาความมั่นคงปลอดภัยของประเทศ ความปลอดภัยสาธารณะ ความมั่นคงในทางเศรษฐกิจของประเทศ การบริการสาธารณะ หรือโครงสร้างพื้นฐานอันเป็นประโยชน์สาธารณะ หรือก่อให้เกิดความตื่นตระหนกแก่ประชาชน” ให้มีโทษจำคุกไม่เกินห้าปี หรือปรับไม่เกินหนึ่งแสนบาท การเพิ่มฐานความผิดเช่นนี้ อาจจะส่งผลกระทบต่อการแสดงความเห็นเชิงตรวจสอบวิจารณ์นโยบายสาธารณะได้

ส่วนมาตราที่เป็นปัญหา อย่างมาตรา 14(1) ตามร่างปัจจุบัน ที่เคยถูกนำมาใช้ฟ้องคดีหมิ่นประมาทต่อสื่อและภาคประชาชน ในร่างฉบับใหม่ก็เพิ่มองค์ประกอบขึ้นมาว่า การกระทำที่เป็นความผิด ต้องทำโดยทุจริตหรือโดยหลอกลวง ซึ่งในเชิงภาษากฎหมาย ยังไม่ชัดเจนมากนักว่าจะแก้ปัญหาคดีหมิ่นประมาทออนไลน์แบบเดิมๆ ได้

ยิ่งไปกว่านั้น ยังเพิ่มมาตรา 16/2 ในกรณีที่พบข้อมูลที่เป็นความผิด ศาลอาจสั่งให้ทำลายข้อมูลได้ด้วย ซึ่งผู้ใดที่รู้ว่ามีข้อมูลเหล่านั้นอยู่ในคอมพิวเตอร์ ต้องทำลาย ไม่เช่นนั้นจะต้องรับโทษครึ่งหนึ่งของคนโพสต์
 

รัฐไทยหวัง สังคมรีพอร์ต ช่วยตรวจสอบ 

พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ ฉบับปัจจุบันกำหนดความผิดของผู้ให้บริการที่จงใจสนับสนุนหรือยินยอมให้มีข้อความผิดกฎหมายปรากฏอยู่ ตามร่างใหม่เอาผิดผู้ให้บริการที่ “ให้ความร่วมมือ ยินยอม หรือรู้เห็นเป็นใจ” ให้มีเนื้อหาออนไลน์ที่ผิดกฎหมาย ให้มีโทษเช่นเดียวกับผู้โพสต์ข้อความ

แต่ที่ผ่านมา มีข้อที่พิสูจน์ได้ยากว่า จะพิจารณาอย่างไรว่าผู้ให้บริการมีส่วน "ให้ความร่วมมือ ยินยอม หรือรู้เห็นเป็นใจ" ร่างแก้ไขฉบับนี้จึงกำหนดมาตรการ “การแจ้งเตือนและการระงับการแพร่หลาย” (Notice and Takedown) ซึ่งกำหนดเอาไว้ในร่างประกาศกฎกระทรวงให้เป็นภาระหน้าที่ของผู้ให้บริการที่จะต้องจัดหามาตรการแจ้งเตือน เพื่อให้ผู้ใช้ทั่วไปสามารถแจ้งรายงานไปยังผู้ให้บริการ และผู้ให้บริการต้องระงับข้อมูลภายใน 3 วัน
 

ผู้ให้บริการอาจมีหน้าที่ต้องเก็บข้อมูลนานขึ้น

ตามกฎหมายปัจจุบันผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ตมีหน้าที่ต้องเก็บข้อมูลผู้ใช้งาน ข้อมูลการจราจรคอมพิวเตอร์ ไว้ไม่เกิน 90 วัน หรือในกรณีจำเป็นเจ้าหน้าที่อาจสั่งให้เก็บไว้ได้ไม่เกิน 1 ปี แต่ตามร่างแก้ไขใหม่ มาตรา 26 กำหนดว่าในกรณีจำเป็นอาจสั่งให้เก็บไว้ได้ไม่เกิน 2 ปี และมาตรา 18 ให้อำนาจเจ้าหน้าที่สั่งให้เก็บข้อมูลที่เป็นหลักฐานในการกระทำความผิดที่เจ้าหน้าที่ต้องการเอาไว้ก่อนได้ โดยไม่ได้กำหนดระยะเวลา 
 

ทำพ.ร.บ.คอมให้เป็นประมวลกฎหมายอาญาฉบับออนไลน์

โดยภาพรวมแล้ว การปรับแก้ร่างกฎหมายครั้งนี้ มีความพยายามปรับให้พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ สามารถครอบคลุมถึงกฎหมายอื่นๆ เช่น การกำหนดอำนาจของเจ้าหน้าที่ที่จะตรวจคอมพิวเตอร์หรือยึดอายัดคอมพิวเตอร์ ก็ไม่ได้จำกัดความผิดเพราะตามพ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ เท่านั้น แต่รวมถึงความผิดอาญาตามกฎหมายอื่นด้วย (มาตรา 18 และ 19)
 

เวทีคู่ขนาน 

นอกจากเวทีของ สนช.ที่รัฐสภาแล้ว ในวันที่ 23 พ.ย. นี้ยังมีเวทีคู่ขนานที่ร่วมจัดโดย โครงการอินเทอร์เน็ตเพื่อกฎหมายประชาชน (iLaw), เครือข่ายพลเมืองเน็ต (Thainetizen Network) และ สมาคมผู้สื่อข่าวเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (SEAPA) ในชื่อ "เกาะขอบสนามสนช. วิเคราะห์ พรบ.คอมพิวเตอร์ฯ" [2] ที่ Growth Cafe and Co ชั้น 2 ลิโด สยามสแควร์ งานนี้จะมีรูปแบบไม่เป็นทางการ ถ่ายทอดสดจากเวทีรัฐสภา พร้อมวิเคราะห์สดควบคู่กันไป โดยที่เปิดให้ผู้ชมสามารถปรึกษา ตั้งคำถาม ในประเด็นที่ไม่เข้าใจ และร่วมแสดงความเห็นเพิ่มเติมต่อการแก้ไขกฎหมายครั้งนี้ได้ด้วย  

ผู้ที่สนใจสามารถติดตามการถ่ายทอดสดงานสัมมนาจากอาคารรัฐสภา ได้ทางเฟซบุ๊กเครือข่ายพลเมืองเน็ต Thai Netizen Network [3] และถ่ายทอดสดงานเกาะขอบสนามสนช. จากร้าน Growth Café ทางเฟซบุ๊ก iLaw [4] และทวิตเตอร์ iLawclub

 

ดาวน์โหลดร่าง พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์และร่างประกาศที่เกี่ยวข้อง

1. ร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... [5]
2. (ร่าง) ประกาศกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม เรื่อง ลักษณะและวิธีการส่งและลักษณะและปริมาณของข้อมูล ความถี่และวิธีการส่งซึ่งไม่เป็นการก่อให้เกิดความเดือดร้อนรำคาญแก่ผู้รับ พ.ศ. .... [6]
3. (ร่าง) ประกาศกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม เรื่อง ขั้นตอนการแจ้งเตือนการระงับการทำให้แพร่หลายของข้อมูลคอมพิวเตอร์และการนำข้อมูลคอมพิวเตอร์ออกจากระบบคอมพิวเตอร์ พ.ศ. .... [7]
4. (ร่าง) ประกาศกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม เรื่อง หลักเกณฑ์ ระยะเวลา และวิธีการปฏิบัติสำหรับการระงับการทำให้แพร่หลายหรือลบข้อมูลคอมพิวเตอร์ของพนักงานเจ้าหน้าที่หรือผู้ให้บริการ พ.ศ. .... [8] 
5. (ร่าง) ประกาศกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม เรื่อง แต่งตั้งคณะกรรมการเปรียบเทียบตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทาความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 พ.ศ. .... [9] 
6. (ร่าง) ประกาศกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม เรื่อง แต่งตั้งคณะกรรมการกลั่นกรองข้อมูลคอมพิวเตอร์ ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทาความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 พ.ศ. .... [10]

ข่าว [11]
สิทธิมนุษยชน [12]
ไอซีที [13]
iLaw [14]
SEAPA [15]
การเซ็นเซอร์ [16]
พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ [17]
มาตรา 14 [18]
เครือข่ายพลเมืองเน็ต [19]

Source URL: https://prachatai.com/journal/2016/11/68958#comment-0

Links
[1] https://ictlawcenter.etda.or.th/activities/detail/public-hearing-CC-bills
[2] https://www.facebook.com/events/1807781739492523/?active_tab=about
[3] https://www.facebook.com/thainetizen/
[4] https://www.facebook.com/iLawClub/
[5] https://ictlawcenter.etda.or.th/files/files/CC-bill.pdf
[6] https://ictlawcenter.etda.or.th/files/files/Draft-Noti-section-11-spam.pdf
[7] https://ictlawcenter.etda.or.th/files/files/Draft-Noti-section-15-notices.pdf
[8] https://ictlawcenter.etda.or.th/files/files/Draft-Noti-section-20-Web-Blocking.pdf
[9] https://ictlawcenter.etda.or.th/files/files/7-Draft-Noti-section-17-1-Comparing-Committee.pdf
[10] https://ictlawcenter.etda.or.th/files/files/8-Draft-Noti-section-20-1-Screening-Committee.pdf
[11] https://prachatai.com/category/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A7
[12] https://prachatai.com/category/%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%A9%E0%B8%A2%E0%B8%8A%E0%B8%99
[13] https://prachatai.com/category/%E0%B9%84%E0%B8%AD%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B8%97%E0%B8%B5
[14] https://prachatai.com/category/ilaw
[15] https://prachatai.com/category/seapa
[16] https://prachatai.com/category/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C
[17] https://prachatai.com/category/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%9A%E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C
[18] https://prachatai.com/category/%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%B2-14
[19] https://prachatai.com/category/%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B9%87%E0%B8%95