ที่มาภาพ: ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน [1]

10 ธ.ค. 2561 ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน [2] รายงานว่าชาวบ้านเครือข่ายกลุ่มรักษ์อำเภอวานรนิวาส เริ่มกิจกรรม “ไทวานรก้าวเดิน” เพื่อสื่อสารให้สาธารณะเห็นถึงผลกระทบจากกระบวนการสำรวจและทำเหมืองแร่โปแตช รวมทั้งยืนยันถึงสิทธิของชุมชนในการปกป้องทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และกำหนดทิศทางการพัฒนาที่เหมาะสมกับชุมชน ด้วยถ้อยคำสั้น ๆ “หยุดขุดแร่โปแตช” กิจกรรมเดินเริ่มต้นจากบริเวณวัดโนนวิเวกศรีเมือง อ.วานรนิวาส ซึ่งเป็นหลุมสำรวจโปแตชหลุมแรก ไปสิ้นสุดโดยมีจุดหมายอยู่ที่ อ.เมืองสกลนคร ในวันที่ 15 ธ.ค. 2561 รวมระยะทางกว่า 80 กิโลเมตร โดยในวันแรกขบวนจะเดินเป็นระยะทางประมาณ 15 กิโลเมตร แวะพักค้างคืนในเขต อ.พังโคน

ก่อนหน้ากิจกรรมนี้จะเริ่มขึ้น ชาวบ้านได้แจ้งการชุมนุมสาธารณะ ต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจ สภ.วานรนิวาส โดยเจ้าหน้าที่ได้สรุปสาระสำคัญโดยมีใจความสำคัญว่า ให้ผู้ชุมนุมปฏิบัติตามคำสั่งต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจหรือเจ้าพนักงานหรือเจ้าพนักงานจราจรอย่างเคร่งครัดเพื่อเป็นการจัดระเบียบการจราจรของบุคคลและสถานที่ นอกจากนี้ในหนังสือสรุปสาระสำคัญยังระบุว่าห้ามทำกิจกรรมที่เข้าข่ายขัดต่อคำสั่งของหัวหน้า คสช.ฉบับที่ 3/58

อย่างไรก็ตามก่อนการจัดกิจกรรมในวันนี้ มีรายงานจากในพื้นที่ชาวบ้านอำเภอวานรนิวาศว่า เมื่อวันที่ 7 ธันวาคม 61 เวลา 14.00 น. ผู้ว่าราชการจังหวัดสกลนครได้โทรศัพท์หานายกองค์การบริหารส่วนตำบลและนายกเทศบาล ในพื้นที่อำเภอวานรนิวาศ เพื่อกำชับไม่ให้ที่พักหรืออำนวยความสะดวก หรือเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับการเดินขบวนต้านเหมืองแร่โปแตช ภายใต้กิจกรรมไทวานรก้าวเดินที่จะจัดขึ้นวันที่ 10 – 15 ธ.ค. 2561 นี้ โดยกำชับว่าอย่าให้ความช่วยเหลือใดๆ ให้อยู่เฉยๆ พร้อมทั้งระบุว่า ถ้าหากใครหรือหน่วยงานใดให้ความช่วยเหลือกับกิจกรรมการเดินครั้งนี้ จะถูกกดดันทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อหน้าที่ราชการของเจ้าหน้าที่คนนั้น

นอกจากนั้นชาวบ้านในพื้นที่ยังถูกคุกคามโดยมีเจ้าหน้าที่ กอ.รมน. เดินทางเข้าพบแกนนำกิจกรรมถึงบ้านพักเพื่อสอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับกิจกรรม รวมถึงสถานที่พักระหว่างการเดิน เช่น วัด โรงเรียน พื้นที่เอกชน และพื้นที่สาธรณะต่างๆ ที่ชาวบ้านได้ติดต่อประสานงานไว้เพื่อพักค้างคืนและพักรับประทานอาหาร โดยได้มีการให้ยกเลิกและไม่ให้ใช้สถานที่ดังกล่าวทั้งหมด โดยเจ้าของสถานที่ทุกแห่งอ้างว่าได้รับหนังสือแจ้งจากฝ่ายปกครองและหน่วยงานต้นสังกัดว่าห้ามให้การต้อนรับกับชาวบ้านที่เข้าร่วมกิจกรรมไทวานรก้าวเดิน แต่เมื่อชาวบ้านขอดูหนังสือฉบับที่ถูกอ้างถึงกลับถูกปฏิเสธไม่ให้ดู

ขณะที่ในแถลงการณ์ของกลุ่มไทวานรก้าวเดินยังระบุว่าเมื่อปี 2558 บริษัท ไชน่า หมิงต๋า โปแตช คอร์ปอเรชั่น (ประเทศไทย) จำกัด ได้ทำการสำรวจโปแตช ที่อ.วานรฯ นานกว่า 2 ปีที่ชาวบ้านพยายามหาข้อมูลเกี่ยวกับการขุดเจาะสำรวจแร่ดังกล่าวแต่ถูกอุตสาหกรรมจังหวัดสกลนครปฏิเสธ จนชาวบ้านต้องร้องคณะกรรมการข้อมูลข่าวสาร ซึ่งวินิจฉัยให้อุตสาหกรรมต้องเปิดเผยข้อมูลดังกล่าวเมื่อกลางปี 2561ที่ผ่านมา

และจากการออกมาเคลื่อนไหวคัดค้านเหมือนแร่โปรแตช มีชาวบ้านในพื้นที่อำเภอวานรนิวาศถูกดำเนินคดีทั้งจากภาครัฐและเอกชนแล้ว 14 ราย ซึ่งเป็นทั้งคดีอาญาและคดีแพ่งที่เรียกร้องค่าเสียหายกว่า 3.8 ล้านบาท