ในสถานการณ์วิกฤตโควิด-19 ที่หลายคนจำเป็นต้องอยู่บ้าน และหลายคนต้องเดินทางกลับบ้านในต่างจังหวัด เพราะต้องหยุดงานเนื่องจากสถานที่ทำงาน สถานศึกษา สถานประกอบการต่างๆ ต้องปิดดำเนินการตามปกติ ซีรีส์เกาหลีเรื่อง “Kingdom ซีซั่น 2” หรือ “ผีดิบคลั่ง บัลลังก์เดือด 2” ถูกเอ่ยถึงมากเป็นพิเศษในโลกโซเชียล

เป็นเรื่องราวในสมัยราชวงศ์โชซอนของเกาหลีที่รุ่งเรืองยาวนาน แต่ความรุ่งเรืองนั้นกลับอยู่บนการกดขี่ขูดรีดประชาชนโดยชนชั้นปกครอง และในบรรดาชนชั้นปกครองเองก็แบ่งฝักแบ่งฝ่ายแย่งชิงอำนาจกันเอง ฝ่ายหนึ่งคืออัครมหาเสนาบดีผู้กุมอำนาจอยู่เบื้องหลังบัลลังก์ เขายกลูกสาวให้เป็นมเหสีของกษัตริย์ และใช้กษัตริย์และมเหสีเป็น “หุ่นเชิด” อีกฝ่ายคือองค์รัชทายาทผู้ไร้อำนาจ ถูกกล่าวหาว่าเป็นกบฏและพยายามต่อสู้เพื่อชิงบัลลังก์

แก่นแกนของเรื่องชวนให้คนดูตั้งคำถามว่า “กษัตริย์มีไว้ทำไม?” และต้นทุนที่ต้องจ่ายเพื่อการคงไว้ซึ่งสถานะกษัตริย์นั้นมากมหาศาลเกินจินตนาการ 

คำถามว่า กษัตริย์มีไว้ทำไม? ไม่ใช่คำถามที่จำเป็นสำหรับราษฎรส่วนใหญ่ที่ถูกกลุ่มชนชั้นปกครองครอบงำและกดขี่ขูดรีด แต่เป็นคำถามที่จำเป็นสำหรับชนชั้นปกครองเอง เพราะสำหรับอัครมหาเสนาบดี กษัตริย์จำเป็นต้องมีเพื่อเป็นหุ่นเชิดที่ทำให้เขามีความชอบธรรมในการครองอำนาจนำทางการเมืองที่แท้จริง ดังนั้น เขาจึงจำเป็นต้องปิดข่าวการตายของกษัตริย์ และให้หมอใช้ “สมุนไพรคืนชีพ” รักษา แต่กลับทำให้กษัตริย์กลายเป็น “ซอมบี้” และเป็นจุดเริ่มต้นของการแพร่เชื้อไปสู่ชนชั้นต่ำนอกเมือง เมื่อหมอนำศพผู้ช่วยที่ถูกกษัตริย์ซอมบี้กัดกลับบ้านและเป็นเหตุแพร่เชื้อสู่คนในหมู่บ้าน สำหรับองค์รัชทายาทจำเป็นต้องหาทางรู้ความจริงเกี่ยวกับการตายของกษัตริย์เพื่อใช้เป็นข้ออ้างที่ชอบธรรมให้ตนเองได้ขึ้นครองบัลลังก์

อัครมหาเสนาบดีล่ามโซ่ “กษัตริย์ซอมบี้” ผู้กระหายเลือดไม่รู้อิ่มไว้ในพระตำหนัก อ้างว่าป่วยห้ามใครเข้าเฝ้า โดยมเหสีให้สนมจัดหาหญิงชาวบ้านชั้นต่ำเข้ามาเลี้ยงอาหารอย่างดีในวัง จากนั้นก็ส่งหญิงสาวเหล่านั้นไปเป็นอาหารของกษัตริย์ซอมบี้คืนละคน และซ่อนศพในแอ่งน้ำภายในบริเวณรอบวัง

ตกกลางคืน กษัตริย์ซอมบี้ตื่นขึ้นมากินหญิงสาวที่มเหสีส่งไปให้ แต่ตอนกลางวันกษัตริย์ซอมบี้นอนหลับเหมือนคนป่วยเพื่อหลอกบรรดาขุนนางว่ากษัตริย์ยังไม่ตาย อัครมหาเสนาบดีไม่ยอมให้กษัตริย์ตายจนกว่ามเหสีจะประสูติโอรส เพื่อให้กษัตริย์มีพระบรมราชโอการแต่งตั้งรัชทายาทที่อัครมหาเสนาบดีจะใช้เป็นหุ่นเชิดต่อไป นี่คือเหตุผลว่ากษัตริย์มีไว้ทำไมสำหรับอัครมหาเสนาบดีผู้กระหายอำนาจ 

ซีรีส์บอกเราว่า “ซอมบี้ก็มีชนชั้น” เพราะซอมบี้ที่เป็นกษัตริย์มีคนจัดหาหญิงสาวมาเป็นอาหารอย่างอิ่มหมีพีมัน ขณะที่ซอมบี้ที่เป็นชาวบ้านหรือชนชั้นต่ำต้องไล่ล่าชาวบ้านด้วยกันเองเป็นอาหารและแพร่เชื้อระบาดไปทั่ว ถูกปราบตัดหัวจากทางการ การอพยพหนีการอาละวาดของซอมบี้ก็มีชนชั้น เพราะภายในค่ายหลบภัยที่แข็งแรง มีเพียงชนชั้นสูงและบรรดาทหารเท่านั้นที่มีสิทธิ์ใช้เป็นที่หลบภัย ชนชั้นต่ำหรือชาวบ้านทั่วไปต้องวิ่งหนีตายตามยถากรรม จะขอเข้าไปหลบภัยหลังป้อมปราการ นอกจากชนชั้นสูงจะไม่ยอมเปิดประตูค่ายให้ ยังสั่งทหารยิงธนูใส่อีกด้วย เรืออพยพหนีภัยโรคระบาดซอมบี้ก็รับเฉพาะชนชั้นสูงเท่านั้น ชนชั้นต่ำจึงถูกซอมบี้กัดและติดเชื้อกลายเป็นซอมบี้เพิ่มจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ

ในที่สุดดูเหมือนจะไม่มีชนชั้นไหนรอด? เพราะการแพร่เชื้อซอมบี้กระจายไปจากเมืองสู่เมือง และการต่อสู้ชิงอำนาจระหว่างชนชั้นสูงเองก็อาจมีการสร้างกองทัพซอมบี้ขึ้นมาไล่ล่ากัน ฉากสุดท้ายซอมบี้แห่กันมาเป็นกองทัพ ให้คนดูเดากันเองว่าเรื่องจะจบอย่างไร  

จากคำถามสำคัญว่า กษัตริย์มีไว้ทำไม? คำตอบที่เราเข้าใจได้ในซีรีส์คือ มีไว้เพื่อผดุงระบบเผด็จการจารีต (despotism of custom) อันเป็นระบบที่เปิดให้มีกลุ่มชนชั้นปกครองกระหายอำนาจพร้อมจะแอบอ้างกษัตริย์เป็นหุ่นเชิดได้เสมอ หรือกษัตริย์เองก็พร้อมจะเป็นหุ่นเชิดเพื่อแบ่งปันอำนาจและผลประโยชน์ระหว่างกันในเครือข่ายชนชั้นปกครอง 

กลุ่มชนชั้นปกครองเองพร้อมที่จะใช้ทุกอย่าง แม้กระทั่ง “ชีวิตคน” เป็นเครื่องมือ พร้อมจะทำทุกวิถีทางไม่ว่าจะถูกหรือผิด กระทั่งวิธีอำมหิตผิดมนุษย์เพื่อให้ได้มาและรักษาไว้ซึ่งอำนาจแบบที่อัครมหาเสนาบดีทำ และเป็นระบบที่อาจสร้างบุคคลที่ฝันถึงความดีงาม แต่ถ้าไม่มีอำนาจ ไม่มีกองกำลังหนุนก็เสมือนเป็น “ง่อย” ทำอะไรไม่ได้เหมือนองค์รัชทายาท 

เรื่องราวในซีรีส์บอกเราว่าระบบเผด็จการจารีตมันเป็นระบบที่กระหายผลประโยชน์ ภาษีประชาชน และกระหายเลือด ในที่สุดมันก็กัดกินชีวิต ความฝัน ความหวังของประชาชนและกัดกินตัวมันเอง คุณธรรมสารพัดที่อ้างถึงภายใต้ระบบเผด็จการจารีต ล้วนเป็น “คุณธรรมจอมปลอม” มีไว้สร้างภาพหลอกลวงและครอบงำประชาชน

หากพูดแบบจอห์น สจ๊วต มิลล์ ใน “On Liberty” ระบบเผด็จการจารีตที่มีอยู่ทุกหนแห่ง มันคือระบบที่ขวางกั้นความก้าวหน้าของมนุษยชาติ เพราะมันขัดขวางจิตวิญญาณแห่งเสรีภาพที่มุ่งไปสู่สิ่งที่ดีกว่าที่อยู่พ้นไปจากกรอบกำหนดตามจารีตประเพณี หากเสรีภาพจำเป็นต่อการสร้างประโยชน์สุขส่วนรวมและความก้าวหน้าของมนุษยชาติ ระบบเผด็จการจารีตก็คือสิ่งปิดกั้นขัดขวางไม่ให้ประชาชนมีสิ่งที่จำเป็นเพื่อชีวิตที่ดีกว่าของพวกเขาเอง

เมื่อ “ดูละครแล้วย้อนดูตัว” ทำให้เราเกิดคำถามและคิดต่อได้อีกมาก วิกฤตโควิดทำให้เราเห็นการแบ่งชนชั้นอย่างซับซ้อน ไวรัสทำลายได้ทุกคนไม่เลือกชนชั้น แต่โอกาสในการป้องกัน การเข้ารับการตรวจ-รักษา การกักกันตัว รายได้ ค่าครองชีพในช่วงวิกฤต โอกาสรอด ไม่รอด กระทั่งจะปิดเมือง ปิดประเทศ ไม่ปิดประเทศมีมิติความเป็นชนชั้นเข้ามาเกี่ยวข้องอย่างสลับซับซ้อน และคำถามว่ามีไว้ทำไม มีไว้ทำไม ก็ดังขึ้นๆ

ที่มาภาพ: https://www.metalbridges.com/kingdom/ [1]