กลุ่มญาติของคนที่ถูกสังหารโดยกองทัพจีนในเหตุการณ์เทียนอันเหมินปี 2532 ร่วมกันเรียกร้องความเป็นธรรมให้กับผู้เสียชีวิตอีกครั้ง หลังจากที่เหตุการณ์นี้เพิ่งครบรอบ 31 ปี เมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมา

เทียนในกิจกรรมไว้อาลัยเหตุการณ์เทียนอันเหมิน ภาพถ่ายเมื่อปี 2553 (ที่มา:flickr/Timothy Tsui [1])

5 มิ.ย. 2563 ในคืนระหว่างวันที่ 3-4 มิ.ย. ของเมื่อ 31 ปีที่แล้ว มีประชาชนจีนจำนวนมากนำโดยกลุ่มนักศึกษาชุมนุมที่จัตุรัสเทียนอันเหมินเพื่อเรียกร้องการปฏิรูปทางการเมือง แต่สุดท้ายกองทัพจีนสังหารด้วยการนำกำลังรถถังและพลติดปืนกลเข้าไปปราบปรามประชาชนส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตจำนวนมาก

โดยในปี 2563 กลุ่มมารดาแห่งเทียนอันเหมินซึ่งเป็นครอบครัวของผู้เสียชีวิตเรียกร้องให้รัฐบาลสีจิ้นผิงเปิดเผยข้อมูลบันทึกของทางการในช่วงที่มีการปราบปรามผู้ชุมนุมต่อสาธารณะ รวมถึงให้มีการอธิบายลำดับเหตุการณ์ที่ส่งผลให้คนที่พวกเขารักเสียชีวิตซึ่งทางการจีนปิดปากเงียบในเรื่องนี้มาโดยตลอดเป็นเวลาหลายปี

ในปีนี้ซึ่งครบรอบ 31 ปี เหตุการณ์เทียนอันเหมิน ทางการก็ยังคงสั่งห้ามไม่ให้มีการชุมนุมรำลึกในฮ่องกง ซึ่งเป็นพื้นที่ๆ ผู้คนจะมาชุมนุมรำลึกเหตุการณ์นี้เป็นประจำทุกปี ทางการอ้างเรื่องโรคระบาดโควิด-19 ในการห้ามการชุมนุมในครั้งนี้ แต่ผู้ชุมนุมในฮ่องกงก็ไม่สนใจคำสั่งของตำรวจ ยังคงจัดการชุมนุมรำลึกต่อไป  อนึ่ง ในฮ่องกงมีอัตราผู้ติดเชื้อน้อยลงมากเหลือเพียงไม่ถึงหลักสิบในช่วงไม่กี่วันที่ผ่านมา

ในช่วงเย็นวันที่ 4 มิ.ย. มีผู้คนหลายพันคนฝ่าฝืนคำสั่งยังคงชุมนุมต่อไป สื่อ CNN ตั้งข้อสังเกตว่าถึงแม้จะมีจำนวนผู้ชุมนุมลดลงกว่าเดิมเมื่อเทียบกับปีที่แล้ว แต่ก็ยังคงมีการจัดการที่ดี มีการวางแผนล่วงหน้า และก็ยังคงเป็นการแสดงออกในเชิงต่อต้านทางการจีนอย่างมีนัยสำคัญ

กลุ่มมารดาแห่งเทียนอันเหมินส่งจดหมายเปิดผนึกถึงที่มีลายเซ็น 124 รายชื่อให้กับกลุ่มผู้นำจีน เรียกร้องให้มีการเปิดเผยความจริงเกี่ยวกับเหตุการณ์ รวมถึงเรียกร้องให้มีการชดเชยและความรับผิดชอบของพรรคคอมมิวนิสต์จีนต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น

ผู้ก่อตั้งกลุ่มมารดาแห่งเทียนอันเหมินคือจางเซียนหลิง ลูกชายของเธอเสียชีวิตจากการปราบปรามโดยทหารที่เทียนอันเหมินเมื่อมีอายุ 19 ปี เธอบอกว่าคนในกลุ่มของเธอต้องทนทุกข์มาตลอด 31 ปี จากการที่รัฐบาลไม่สนใจใยดีความสูญเสียของพวกเขา

จางบอกว่ารัฐบาลติดหนี้ที่จะต้องอธิบายให้กลุ่มญาติผู้สูญเสียเข้าใจว่าใคร หน่วยงานรัฐหน่วยงานใดที่มีส่วนรับผิดชอบ และด้วยสถานการณ์แบบใดทำให้พวกเขาตัดสินใจปฏิบัติการรุนแรงดั่งฆาตกรได้เช่นนี้ ในจดหมายเปิดผนึกของกลุ่มมารดาแห่งเทียนอันเหมินระบุว่าประชาชนต่างก็ชุมนุมอย่างสันติภายใต้รัฐธรรมนูญจีนประชาชนได้รับการคุ้มครองให้มีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น เสรีภาพในการชุมนุม และเสรีภาพในการประท้วง รัฐบาลจึงควรจะยึดมั่นในเจตจำนงดั้งเดิมและทำตามกฎหมายอย่างถูกต้อง

จางกล่าวถึงเรื่องนี้โดยพูดถึงความมือถือสากปากถือศีลของรัฐบาลสีจิ้นผิงว่า สีจิ้นผิงมักจะเรียกร้องให้พรรครัฐบาลตัวเองอย่าลืมเจตจำนงดั้งเดิมและขอให้ยึดมั่นในหลักนิติธรรมมากขึ้น แต่สิ่งที่สีจิ้นผิงทำกับญาติผู้สูญเสียจากเหตุการณ์เทียนอันเหมินนั้นราวกับว่ารัฐธรรมนูญจีนไม่มีค่าอะไร จางยังเรียกร้องให้ประชาคมนานาชาติร่วมกันรำลึกถึงเหตุการณ์เทียนอันเหมินในวันครบรอบด้วย

นอกจากจะมีการฝ่าฝืนคำสั่งของตำรวจไม่ให้ชุมนุมแล้ว ผู้จัดการชุมนุมในฮ่องกงยังบอกอีกว่าพวกเขาจะจัดให้ผู้คนร่วมจุดเทียนรำลึกจากที่พักของแต่ละคนเองด้วยการถ่ายทอดสดลไลฟ์สตรีมในระบบออนไลน์ มีการดำเนินกิจกรรมอย่างการสงบนิ่ง อ่านแถลงการณ์ ฉายวิดีโอเกี่ยวกับมารดาแห่งเทียนอันเหมินและร้องเพลงร่วมกัน จางเชื่อว่าถึงแม้ในปีนี้จะมีอุปสรรคแต่ประชาชนก็จะแสดงการรำลึกถึงผู้สูญเสียจากความรุนแรงในแบบของตัวเอง

มอร์แกน ออร์ตากัส โฆษกการต่างประเทศของสหรัฐฯ แถลงการณ์ชื่นชมผู้ชุมนุม แสดงความเสียใจต่อผู้สูญเสีย และเรียกร้องให้มีการรับผิดชอบต่อสาธารณะต่อผู้เสียชีวิตและผู้หายสาบสูญจากเหตุการณ์ในครั้งนั้น

เรียบเรียงจาก

Tiananmen Mothers Call on Beijing to Make Public Details of 1989 Massacre, Radio Free Asia [2], Jun. 3, 2020

Thousands of Hong Kongers defy police ban to remember Tiananmen Square massacre, CNN [3], Jun. 5, 2020