ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน เผยเมื่อวันที่ 5 พ.ย. 2564 ที่ผ่านมา ศาลอาญาไม่ถอนประกันตัว ‘อานนท์’ คดี 19 กันยา แต่เมื่อยื่นคำร้องว่ามีเหตุให้เปลี่ยนแปลงคำสั่ง ศาลยังคงไม่ได้ประกันตัวคดีอื่น

อานนท์ นำภา | แฟ้มภาพประชาไท

ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน [1] รายงานว่าเมื่อวันที่ 5 พ.ย. 2564 ศาลอาญา รัชดาฯ นัดฟังคำสั่งภายหลังอัยการยื่นคำร้องขอเพิกถอนคำสั่งอนุญาตปล่อยตัวชั่วคราวในคดี #19กันยาทวงอำนาจคืนราษฎร ของอานนท์ นำภา ภายหลังศาลได้ไต่สวนคำร้องไปเสร็จสิ้นระหว่างวันที่ 3-4 พ.ย. 2564

อานนท์ ถูกนำตัวมาศาลตั้งแต่เช้า และถูกเบิกตัวมาที่ห้องพิจารณา 914 ในเวลาประมาณ 13.20 น. ในวันนี้มีประชาชนเข้ามานั่งฟังคำสั่งในห้องพิจารณาจำนวนหนึ่ง พร้อมกับได้พูดคุยให้กำลังใจอานนท์ นอกจากนี้ยังมีครอบครัวของอานนท์ และ แม่ของ ‘แอมมี่’ ไชยอมร แก้ววิบูลย์พันธุ์ เข้าฟังการพิจารณาด้วย

เวลา 13.50 น. ผู้พิพากษา มุขเมธิน กลั่นนุรักษ์ เริ่มอ่านคำสั่ง โดยสรุปว่าการไต่สวนคำร้องขอเพิกถอนการปล่อยตัวชั่วคราว 2 คำร้อง ซึ่งโจทก์ อ้างว่าอานนท์ นำภา (จำเลยที่ 2 ในคดีนี้) เข้าร่วมการชุมนุมเมื่อวันที่ 10 และ 18 ก.ค. 2564 อันเป็นการผิดเงื่อนไขการปล่อยตัวชั่วคราวของศาล ที่ห้ามมิให้เข้าร่วมกิจกรรมที่ก่อให้เกิดความวุ่นวายในบ้านเมือง นอกจากนี้อานนท์ยังได้ปราศรัยในวันที่ 3 ส.ค. 2564 มีข้อความพาดพิงถึงสถาบันพระมหากษัตริย์ ซึ่งเป็นการผิดเงื่อนไขของศาลที่ห้ามมิให้กระทําการที่อาจกระทบกระเทือนต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ในทางที่เสื่อมเสีย

ศาลพิเคราะห์แล้วเห็นว่าการที่ศาลกำหนดเงื่อนไขประกอบการปล่อยชั่วคราวจำเลยที่ 2 นั้น เป็นการกำหนดโดยอาศัยอำนาจตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 108 วรรคท้าย ซึ่งเกี่ยวโยงไปถึงเหตุในการปล่อยชั่วคราวตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 108/1 (3) และการกระทําที่จะเป็นการละเมิดเงื่อนไขต้องมีความร้ายแรงพอสมควรเมื่อเทียบกับเสรีภาพของจําเลย ตามวัตถุประสงค์ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย และประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 107

สำหรับกรณีในคดีนี้ แม้ภายหลังการปล่อยชั่วคราวจําเลยที่ 2 จะเข้าร่วมชุมนุมทางการเมือง แต่พยานโจทก์มิได้ยืนยันให้เห็นได้ชัดเจน ว่าจําเลยที่ 2 มีส่วนสำคัญหรือมุ่งหมายที่จะก่อให้เกิดความวุ่นวายขึ้นในบ้านเมือง กรณีจึงถือไม่ได้ว่าจำเลยที่ 2 ผิดเงื่อนไขในข้อที่ว่าห้ามมิให้เข้าร่วมกิจกรรมที่ก่อให้เกิดความวุ่นวายในบ้านเมือง

สำหรับการปราศรัย ในวันที่ 3 ส.ค. 2564 ปรากฏหลักฐานเบื้องต้นว่า ในบรรดาคำปราศรัยของจำเลยที่ 2 มีคำกล่าวถึงสถาบันพระมหากษัตริย์ด้วย ซึ่งอาจไม่เป็นไปตามเงื่อนไขที่ศาลได้กำหนดไว้ อย่างไรก็ตามเมื่อพิจารณาพฤติการณ์โดยรวมโดยคำนึงถึงดุลยภาพแห่งสิทธิและความได้สัดส่วนแล้ว ในชั้นนี้ยังไม่เห็นสมควรที่จะเพิกถอนการปล่อยชั่วคราวเสียทีเดียว แต่เห็นสมควรให้กำชับให้จำเลยที่ 2 ปฏิบัติตามเงื่อนไขที่ศาลกำหนดไว้โดยเคร่งครัด กำชับให้ผู้กำกับดูแลจำเลยที่ 2 ดูแลจำเลยที่ 2 ให้เข้มงวดกว่านี้

และเพื่อให้แน่ใจว่าจำเลยที่ 2 จะไม่กระทำการฝ่าฝืนเงื่อนไขที่จะก่อให้เกิดความเสียหาย เห็นควรกำหนดเงื่อนไขเพิ่มเติมโดยให้จำเลยที่ 2 อยู่ในเคหสถานตลอดเวลา เว้นแต่มีเหตุจำเป็นเพื่อการรักษาพยาบาลหรือเหตุอื่นเมื่อได้รับอนุญาตจากศาล โดยให้จําเลยที่ 2 ติดอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ติดตามตัว หากจําเลยที่ 2 ไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขให้ถอนประกันและขังจำเลยที่ 2 ไว้ในคดีนี้

ภายหลังศาลมีคำสั่ง ทนายความยังได้ยื่นขอประกันอานนท์อีกครั้งในคดีที่เขาถูกหมายขังอยู่ ได้แก่ ในคดีชุมนุม “เสกคาถาปกป้องประชาธิปไตย” หรือม็อบแฮร์รี่ พอตเตอร์ เมื่อวันที่ 3 ส.ค. 2563 และ #ม็อบ14ตุลา ที่อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย เมื่อวันที่ 14 ต.ค. 2563 เพื่อเรียกร้องให้รัฐบาลทำตามข้อเรียกร้อง 3 ข้อของคณะราษฎร และมีการเคลื่อนขบวนไปปักหลักชุมนุมที่บริเวณหน้าทำเนียบรัฐบาล

คำร้องประกอบการขอปล่อยตัวชั่วคราว โดยสรุประบุว่าเนื่องจากปรากฏข้อเท็จจริงใหม่ว่า ในคดีหมายเลขดำที่ 287/2564 (คดีการชุมนุม 19-20 ก.ย. 2563) ของศาลนี้ จำเลยในคดีดังกล่าวได้รับให้อนุญาตปล่อยตัวชั่วคราวตลอดมา โดยศาลมีเงื่อนไขห้ามมิให้จำเลยไปกระทำการให้เกิดความวุ่นวายหรือกระทำการใดๆ ที่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ 

ต่อมาโจทก์ในคดีดังกล่าวได้ยื่นคำร้องขอเพิกถอนการปล่อยตัวชั่วคราวของจำเลยในคดีดังกล่าว ซึ่งศาลได้ไต่สวนคำร้องของโจทก์แล้ว และมีคำสั่งไม่เพิกถอนการปล่อยตัวชั่วคราวของจำเลยแต่มีข้อกำหนดเงื่อนไขเพิ่มเติม เนื่องจากข้อเท็จจริงและข้อกำหนดของศาลข้างต้นเป็นเงื่อนไขและข้อกำหนดเพิ่มเติม และยังชี้ให้เห็นว่าจำเลยมิได้กระทำการผิดเงื่อนไขใดๆ ของศาลอาญาเลย แต่เพื่อประโยชน์ในการพิจารณาคดีศาล จึงได้กำหนดเงื่อนไขเพิ่มขึ้นดังกล่าวแล้ว

ผู้ร้องจึงขอเรียนต่อศาลอาญาที่เคารพว่า ข้อเท็จจริงตามที่ปรากฏในเอกสารคำสั่งของศาลอาญาและการกำหนดเงื่อนไขของศาลอาญาในการปล่อยตัวชั่วคราวจำเลยในคดีหมายเลขดำที่ 287/2564 ข้างต้น ย่อมเป็นข้อเท็จจริงใหม่ และเป็นการกำหนดเงื่อนไขเพิ่มเติม ซึ่งย่อมมีผลเพิ่มเติมให้การพิจารณาวินิจฉัยของศาลในการขอปล่อยตัวชั่วคราวจำเลยในคราวนี้เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมที่ไม่อนุญาตให้ปล่อยตัวชั่วคราวจำเลยในคราวก่อนๆ

ด้วยเหตุแห่งการเปลี่ยนแปลงข้อเท็จจริง และการกำหนดเงื่อนไขเพิ่มเติม ประกอบกับข้อหาและฐานความผิดในคดีนี้กับในคดีหมายเลขดำที่ 287/2564 ดังกล่าว เป็นข้อหาและฐานความผิดเดียวกัน การพิจารณาและสั่งคำร้องของศาลอาญาในคดีนี้จึงเป็นข้อเท็จจริงใหม่ที่ปรากฎขึ้น ซึ่งผู้ร้องเห็นว่าเป็นเหตุเพียงพอที่จะเปลี่ยนแปลงคำสั่งของศาลอาญาในคดีนี้ที่จะอนุญาตให้ปล่อยตัวชั่วคราวจำเลยได้

เวลา 17.00 น. ศาลอาญามีคำสั่งไม่ให้ประกันตัวอานนท์ในทั้งสองคดี ระบุเช่นกันว่าศาลเคยมีคำสั่งไม่อนุญาตให้ปล่อยตัวชั่วคราวจำเลย โดยระบุเหตุผลไว้ชัดแจ้งแล้ว กรณีไม่มีเหตุเปลี่ยนแปลงคำสั่งเดิม จึงไม่อนุญาตให้ปล่อยชั่วคราว ยกคำร้อง

ปัจจุบันอานนท์ นำภา ถูกคุมขังในเรือนจำพิเศษกรุงเทพมาแล้ว 85 วัน โดยถูกคุมขังจากการไม่ได้รับการอนุญาตประกันตัวใน 3 คดี ประกอบด้วย คดีม็อบแฮรี่พอตเตอร์ 1 วันที่ 3 ส.ค. 2563, คดีม็อบ 14 ต.ค. 2563 เดินทางอนุสาวรีย์ประชาธิปไตยไปทำเนียบรัฐบาล และคดีม็อบแฮรี่พอตเตอร์ 2 วันที่ 3 ส.ค. 2564