ชื่อบทความเดิม: ชาวนาทั่วโลกจำเป็นต้องมีอนุสัญญานานาชาติว่าด้วยสิทธิชาวนา

 

 

 

 

เครือข่ายองค์กรชาวนาโลก 'เวีย คัมปาซินา'
(La Via Campesina)

 

1

บทนำ

 

ประชาชน เกือบครึ่งหนึ่งในโลกนี้เป็นชาวนา แม้โลกที่มีเทคโนโลยีขั้นสูง ประชาชนก็ยังรับประทานอาหารที่ผลิตโดยชาวนา การเกษตรขนาดเล็กไม่ใช่เป็นเพียงกิจกรรมทางการเกษตรเท่านั้น หากแต่หมายถึงชีวิตสำหรับคนจำนวนมาก ความมั่นคงของประชากรขึ้นอยู่กับสวัสดิการของชาวนาและการเกษตรแบบยั่งยืน เพื่อที่จะปกป้องชีวิตของมนุษย์ จึงเป็นเรื่องสำคัญที่จะเคารพ พิทักษ์และบรรลุถึงซึ่งสิทธิของชาวนา ที่จริงแล้วการละเมิดสิทธิชาวนาอย่างต่อเนื่องเป็นอันตรายต่อชีวิตของมนุษย์

 

2

การละเมิดสิทธิชาวนา

 

ชาวนานับล้านๆ คนถูกบังคับให้ออกจากไร่นา เนื่องจากนโยบายของรัฐ และ/หรือ การทหาร ที่ทำให้การแย่งชิงที่ดินเป็นไปโดยสะดวก ที่ดินหลุดมือชาวนาไปเพื่อการพัฒนาโครงการอุตสาหกรรมขนาดใหญ่หรือโครงการ สาธารณูปโภค อุตสาหกรรมที่มีการขุดเจาะ เช่น เหมืองแร่ รีสอร์ทเพื่อการท่องเที่ยว เขตเศรษฐกิจพิเศษ ซุปเปอร์มาร์เก็ต และการเพาะปลูกพืชเศรษฐกิจ ผลก็คือที่ดินกระจุกตัวอยู่ในมือของคนจำนวนน้อยยิ่งขึ้น รัฐละเลยภาคเกษตร และชาวนาได้รับรายได้ไม่เพียงพอจากการผลิตทางการเกษตร

 

การ ปลูกพืชเชิงเดี่ยวเพื่อผลิตพืชพลังงานและเพื่อการอุตสาหกรรมอื่นๆ ได้รับการสนับสนุนเพื่อประโยชน์ของธุรกิจการเกษตรและทุนข้ามชาติ ซึ่งส่งผลกระทบอย่างหายนะต่อป่า น้ำ สิ่งแวดล้อม และชีวิตทางเศรษฐกิจและสังคมของชาวนา

 

มี การใช้กำลังทหารและความขัดแย้งที่มีการใช้อาวุธมากขึ้นในเขตชนบท ซึ่งมีผลกระทบด้านการใช้สิทธิพลเมืองของชาวนาอย่างเต็มที่ ชาวนาสูญเสียที่ดิน ชุมชนของพวกเขาก็สูญเสียการปกครองตนเอง อธิปไตย และอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม ในรูปแบบของพวกเขาไป

 

อาหาร ถูกใช้เพื่อการเก็งกำไรมากยิ่งขึ้น การต่อสู้ของชาวนาถูกทำให้เป็นอาชญากรรม ยังคงมีการใช้แรงงานทาส การบังคับใช้แรงงาน และแรงงานเด็กในเขตชนบท

 

สิทธิ ของสตรีและสิทธิของเด็กก็ได้รับผลกระทบมากที่สุด สตรีเป็นเหยื่อของความรุนแรงทางจิตใจ ทางกาย และทางเศรษฐกิจ พวกเขาถูกเลือกปฏิบัติในการเข้าถึงที่ดินและปัจจัยการผลิต และไม่มีส่วนในการตัดสินใจ

 

ชาวนา สูญเสียเมล็ดพันธุ์ท้องถิ่นไปจำนวนมาก ความหลากหลายทางชีวภาพก็ถูกทำลายลงไป เพราะการใช้ปุ๋ยเคมี เมล็ดพันธุ์ลูกผสม และพันธุกรรมดัดแปลงที่พัฒนาโดยบรรษัทข้ามชาติ

 

วิกฤติการณ์ ในภาคการเกษตรทำให้เกิดการอพยพและการจากโยกย้ายที่อยู่จำนวนมาก และชาวนาและคนพื้นเมืองหายสาบสูญ การเข้าถึงบริการทางสุขภาพและการศึกษากำลังลดลงในเขตชนบทและบทบาททางการ เมืองของชาวนาในสังคมก็ถูกทำลาย

 

จาก การละเมิดสิทธิชาวนาดังกล่าว ทุกวันนี้ ชาวนานับล้านๆ คน มีชีวิตอยู่อย่างหิวโหยและมีภาวะทุภโภชนาการ ทั้งนี้มิใช่เป็นเพราะไม่มีอาหารเพียงพอในโลก แต่เป็นเพราะแหล่งอาหารถูกครอบงำโดยบรรษัทข้ามชาติ ชาวนาถูกบังคับให้ผลิตเพื่อการส่งออกแทนที่จะเป็นการผลิตอาหารสำหรับชุมชน ของตน

 

 

 

 

3

นโยบายเสรีนิยมสมัยใหม่ทำให้การละเมิดสิทธิชาวนาเลวร้ายลง

 

การละเมิดสิทธิชาวนากำลังเพิ่มสูงขึ้นเพราะการดำเนินนโยบายแนวเสรีนิยมใหม่ที่สนับสนุนโดยองค์การการค้าโลก(WTO) ข้อตกลงการค้าเสรี(FTA) และ สถาบันอื่นๆ กับรัฐบาลหลายประเทศในซีกโลกเหนือและใต้ องค์การการค้าโลก และข้อตกลงการค้าเสรี บังคับให้มีการเปิดตลาดและขัดขวางไม่ให้ประเทศต่างๆ ปกป้องและสนับสนุนการเกษตรในประเทศ และยังผลักดันให้เกิดการลดการควบคุมของรัฐในภาคการเกษตร

 

รัฐบาล ในประเทศพัฒนาแล้วและบรรษัทข้ามชาติ เป็นสาเหตุของวิธีปฏิบัติด้านการทุ่มตลาด อาหารที่มีราคาถูกการอุดหนุนของรัฐหลั่งไหลท่วมท้นตลาดท้องถิ่น ซึ่งเท่ากับบังคับให้ชาวนาหลุดออกไปจากธุรกิจ

 

องค์การ การค้าโลกและสถาบันอื่นๆ บังคับให้มีการนำมาซึ่งอาหารอย่างเช่น อาหารที่มีการปรับแต่งพันธุกรรม และการใช้ฮอร์โมนเร่งการเติบโตอย่างไม่ปลอดภัยในการผลิตเนื้อสัตว์ ในขณะเดียวกันก็ห้ามการทำตลาดของสินค้าเพื่อสุขภาพที่ผลิตโดยชาวนาโดยสร้าง อุปสรรคด้านสุขอนามัย

 

กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) ได้ดำเนินโครงการปรับปรุงโครงสร้าง (Structural Adjustment Programs – SAPs) ซึ่ง นำไปสู่การตัดเงินอุดหนุนสำหรับการเกษตรและบริการสังคม ประเทศต่างๆ ถูกบังคับให้ทำให้วิสาหกิจของรัฐเป็นของเอกชนและยกเลิกกลไกการสนับสนุนภาค เกษตร

 

นโยบาย สำหรับประเทศและนโยบายด้านต่างประเทศให้ความสำคัญต่อบรรษัทข้ามชาติ หรือการผลิตและการค้าอาหารทั้งทางตรงและทางอ้อม บรรษัทข้ามชาติเองก็มีการขโมยพันธุกรรม และการทำลายแหล่งพันธุกรรมกับความหลากหลายทางชีวภาพที่ชาวนาเพาะปลูกขึ้นมา ตรรกะของทุนนิยมว่าด้วยการสะสมได้ทำลายการเกษตรของชาวนา

 

 

 

4

การต่อสู้ของชาวนาเพื่อยืนยันและปกป้องสิทธิของตน

 

การ ที่ต้องเผชิญหน้ากับความเป็นจริงดังกล่าว ชาวนาทั่วโลกต่างก็กำลังดิ้นรนที่จะมีชีวิตอยู่ ชาวนานับพันๆ คน ทั่วโลกกำลังถูกจับกุมเพราะพวกเขาต่อสู้เพื่อปกป้องสิทธิและการทำมาหากินของ ตน พวกเขาถูกนำตัวขึ้นสู่ศาลด้วยระบบยุติธรรมที่ไม่ยุติธรรม อีกทั้งการสังหารหมู่ การฆ่าโดยไม่ผ่านกระบวนการยุติธรรม การจับกุมและการกักขังตามอำเภอใจ การกลั่นแกล้งและการรังควานทางการเมือง เป็นเรื่องปกติธรรมดา

 

วิกฤติการณ์ด้านอาหารของโลกในปี 2551 ซึ่งถูกทำให้เร็วขึ้นและเลวร้ายลงโดยนโยบายและบรรษัทข้ามชาติ (ซึ่งกระทำการอย่างเป็นหนึ่งเดียวกันไปตามผลประโยชน์ส่วนตน) แสดง ให้เห็นอย่างชัดเจนถึงความล้มเหลวในการสนับสนุน การเคารพ การปกป้อง และการบรรลุถึงสิทธิของชาวนา ซึ่งส่งผลกระทบต่อประชาชนทั้งมวลในโลก ทั้งในประเทศพัฒนาแล้วและกำลังพัฒนา ในขณะที่ชาวนาได้ลงแรงอย่างหนักที่จะทำให้เรามั่นใจได้ในเมล็ดพันธุ์และ อาหารนั้น การละเมิดสิทธิชาวนาก็ทำลายความสามารถของโลกในการเลี้ยงตนเอง

 

การ ต่อสู้ของชาวนา เข้ากันได้อย่างเต็มที่กับแนวทางของสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ ซึ่งรวมเครื่องมือและกลไกในประเด็นต่างๆ ของสภาสิทธิมนุษยชนที่กล่าวถึงสิทธิที่จะมีอาหาร สิทธิด้านที่อยู่อาศัย การเข้าถึงน้ำ สิทธิด้านสุขภาพ ผู้ปกป้องสิทธิมนุษยชน ชนพื้นเมือง ชาติพันธุ์นิยม และการดูหมิ่นเหยียดหยามทางเชื้อชาติ สิทธิสตรี

 

เครื่อง มือระหว่างประเทศขององค์การสหประชาชาติเหล่านี้ไม่ได้ครอบคลุมอย่างสมบูรณ์ และยังไม่ได้ป้องกันการละเมิดสิทธิอีกด้วยโดยเฉพาะอย่างยิ่งสิทธิชาวนา พวกเราเล็งเห็นถึงข้อจำกัดบางประการในกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทาง เศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม (International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights-ICESCR) ในฐานะที่จะเป็นเครื่องมือปกป้องสิทธิชาวนา เช่นเดียวกัน กฏบัตรว่าด้วยชาวนา ซึ่งองค์การสหประชาชาติได้ออกในปี 2521 ไม่ สามารถที่จะปกป้องชาวนาจากนโยบายเปิดเสรีนานาชาติได้ อนุสัญญานานาชาติอื่นๆ ซึ่งเกี่ยวข้องกับสิทธิชาวนาด้วย ก็ไม่สามารถนำไปปฏิบัติได้เช่นกัน อนุสัญญาดังกล่าวรวมถึง อนุสัญญา ILO 169 วรรค 8-J อนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ, ข้อ 14.60 วาระ 21 (Agenda 21) และพิธีสารคาร์ทาจีนา (Cartagena Protocol)

 

5

ชาวนาต้องการอนุสัญญานานาชาติว่าด้วยสิทธิชาวนา

 

เนื่องจาก ข้อจำกัดของอนุสัญญาและมติต่างๆ ดังนั้นจึงมีความสำคัญที่จะสร้างเครื่องมือระดับนานาชาติอย่างหนึ่งขึ้นมา เพื่อให้เกิดการเคารพ ปกป้อง บรรลุถึง และยืนยันสิทธิของชาวนา กล่าวคือ อนุสัญญานานาชาติว่าด้วยสิทธิชาวนา (International Convention on the Rights of Peasants – ICRP) ขณะนี้มีอนุสัญญาที่ปกป้องกลุ่มคนที่ยังอ่อนแอ เช่น คนพื้นเมือง สตรี เด็ก และคนงานอพยพ อนุสัญญา ICRP นี้จะกล่าวถึงคุณค่าของสิทธิชาวนา ซึ่งรัฐบาลกับสถาบันนานาชาติจะต้องเคารพ ปกป้อง และทำให้เป็นจริง อนุสัญญา ICRP จะผนวกไว้ด้วยพิธีสารที่เป็นข้อเลือก ซึ่งจะทำให้แน่ใจได้ว่าได้มีการนำไปใช้จริง

 

ในการประชุมระดับภูมิภาคว่าด้วยสิทธิชาวนาในเดือนเมษายน 2545 เวีย คัมเปซินาได้สร้าง “ปฏิญญาว่าด้วยสิทธิชาวนา” โดยใช้กระบวนการกิจกรรมต่างๆ เช่น การอบรมเชิงปฏิบัติการว่าด้วยสิทธิชาวนา ในเมืองเมดาน สุมาตราเหนือในปี 2543 การประชุมว่าด้วยการปฏิรูปการเกษตรที่จาการ์ตา เดือนเมษายน 2544 การประชุมระดับภูมิภาคว่าด้วยสิทธิชาวนาที่จาการ์ตา เดือนเมษายน 2545 และการประชุมนานาชาติของเวีย คัมเปซินา ซึ่งจัดที่จาการ์ตาเช่นกันเมื่อมิถุนายน 2551 เนื้อความของปฏิญญาได้ผนวกไว้กับเอกสารชิ้นนี้ด้วย เอกสารนี้ควรได้สร้างพื้นฐานให้กับ อนุสัญญา ICRP ซึ่งจะมีการปรับรายละเอียดต่อไปโดยองค์การสหประชาชาติ และเวีย คัมเปซินากับตัวแทนประชาสังคมต่างๆ จะมีส่วนร่วมอย่างเต็มที่

 

พวกเรารอคอยการสนับสนุนจากประชาชนที่เกี่ยวข้องเชื่อมโยงกับการต่อสู้ของชาวนา การสนับสนุนและปกป้องสิทธิของชาวนา