ตลอดระยะเวลากว่า ๒๐ ปี ชาวบ้านในชุมชนท้องถิ่นดั่งเดิมรอบริม ๒ ฝั่งแม่น้ำมูนตอนกลาง ทั้ง ๓ จังหวัด คือ ศรีสะเกษ สุรินทร์และร้อยเอ็ด จำนวน ๑๔๑ หมู่บ้านได้รับความเดือดร้อนจากผลกระทบเขื่อนราษีไศล โดยไม่มีส่วนร่วมในการตัดสินใจก่อนดำเนินโครงการ การถูกรัฐละเมิดสิทธิ์ บรรดากลุ่มทุนธุรกิจอุตสาหกรรมสร้างเขื่อนเป็นผู้ได้รับผลประโยชน์แล้วจากไป ปล่อยทิ้งปัญหาเอาไว้ให้ชาวบ้านแก้ไขเอง การสูญเสียที่ดินทำกิน/ทรัพย์สิน สูญอาชีพ/โอกาสในการประกอบอาชีพ และที่สำคัญได้เกิดสูญเสีย “ป่าทาม” ที่มีความอุดมสมบูรณ์ที่สุดในลุ่มน้ำมูน มีความหลากหลายทั้งด้านกายภาพและชีวภาพ ปัญหาของพวกเราปรากฏชัดเป็นที่รับรู้อย่างกว้างขวางในสังคมทั้งในประเทศและต่างประเทศ โดยมีผลการศึกษาวิจัยผลกระทบด้านสังคมของสถาบันวิจัยสังคมจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเป็นตัวชีวัดล้มเหลวของโครงการ

 

เครือข่ายองค์กรชาวบ้านผู้ได้รับผลกระทบจากเขื่อนราษีไศล จำนวน ๙ กลุ่ม ได้มีความเห็นร่วมกันในการรวมผู้ได้รับผลกระทบทั้งหมดเข้าด้วยกัน เพื่อให้การแก้ไขปัญหาเป็นไปในแนวทางเดียวกันในระยะยาว ประกอบด้วย ๑)สมัชชาคนจนเขื่อนราษีไศล(สคจ) ๒)สมัชชาชาวนา ๒,๐๐๐ ๓)สมาพันเกษตรกรแห่งประเทศไทย(สกท) ๔)สมัชชาลุ่มน้ำมูล ๕)สมาพันเกษตรกรอีสาน (สพอ) ๖)สมัชชาเกษตรกรอีสาน(สกอ) ๗)สมัชชาเกษตรกรฝายราษีไศล ๘)กลุ่มกำนันผู้ใหญ่บ้าน ๙)กลุ่มอิสระ ผลจากการชุมนุมเรียกร้องของชาวบ้านในนามสมัชชาคนจนและกลุ่มเครือข่ายฯลฯ มาตั้งแต่ปี ๒๕๓๕ ผ่านมาหลายรัฐบาลจนถึงปัจจุบัน ได้มีแนวทางในการแก้ไขปัญหา ๒ ระดับ คือ ๑)คณะกรรมการแก้ไขปัญหาผลกระทบจากโครงการเขื่อนราษีไศล รองนายกรัฐมนตรี เป็นประธาน ๒)การดำเนินการตามผลศึกษาผลกระทบด้านสังคม(สถาบันวิจัยสังคมจุฬาฯ) ซึ่ง ครม.มีมติเห็นชอบแล้ว ต่อมาจึงมีการแต่งตั้งคณะกรรมการขับเคลื่อนตามแนวทางในการป้องกันแก้ไขและฟื้นฟูผลกระทบจากโครงการเขื่อนราษีไศล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป็นประธาน ในประเด็นนี้ปัจจุบันยังสามารถดำเนินการได้ตามขั้นตอน

 

ประเด็นปัญหาอุปสรรคในปัจจุบันที่ไม่สามารถหาข้อยุติได้ในขณะนี้ คือ (๑)แปลงที่ดินของราษฎรที่ถูกทางราชการอ้างว่าทับซ้อนแปลงกระโดด (๒)กรณีที่ดินทำกินที่อยู่เหนือระดับการกักเก็บน้ำ + ๑๑๙ ม.รทก. ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบจากโครงการสร้างเขื่อนราษีไศลแต่ยังไม่มีมาตรการแก้ไขปัญหาที่ชัดเจนจำนวน ๑๗,๐๐๐ แปลง (๓)กรณีน้ำท่วมขังที่ดินทำกิน (ที่นา) ด้านหลังผนังกั้นน้ำ (ไดร์) กว่า ๕,๐๐๐ ครอบครัว

 

วันที่ ๒๖ และ ๒๘ เดือนพฤศจิกายน ๒๕๕๕ ที่ประชุมอนุกรรมการจังหวัดสุรินทร์และร้อยเอ็ด มีข้อสรุปแนวทางแก้ไขปัญหามอบหมายให้กรมชลประทานโดยโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาลำมูลล่างดำเนินการกักเก็บน้ำเพื่อตรวจสอบพื้นที่ แต่ในทางปฏิบัตินั้นไม่สามารถดำเนินการได้ตามข้อตกลงร่วมกัน เนื่องจากปัญหาทั้งด้านเทคนิคและข้อมูลด้านวิชาการ เพื่อให้การแก้ไขปัญหาสามารถดำเนินการได้จริง เครือข่ายผู้ได้รับผลกระทบทั้ง ๙ กลุ่ม ได้หารือกันและตัดสินใจร่วมกันในการออกมาแสดงตัวตนของผู้ได้รับผลกระทบด้วยการ “ชุมนุมอย่างสงบ สันติ” เพื่อขอเจรจากับตัวแทนรัฐบาลที่มีอำนาจการตัดสินใจในการแก้ไขปัญหากรณีดังกล่าว ณ บริเวณสันเขื่อนราษีไศล ในวันที่ ๗ กุมภาพันธุ์ ๒๕๕๖ เป็นต้นไป จนกว่าจะหาข้อยุติเป็นแนวทางการแก้ไขปัญหาได้ เราหวังเป็นอย่างยิ่งว่ารัฐบาลนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัต (นายกรัฐมนตรี) จะให้ความสำคัญในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว