ขณะที่สถานการณ์หวัดนกทั่วไปในประเทศ ยังคงยืนยันการพบผู้ป่วยจำนวน 4 รายในรอบปี 2548 โดยพบที่จังหวัดกาญจนบุรี 2 ราย เสียชีวิต 1 ราย จังหวัดนนทบุรี 1 ราย และล่าสุดที่กรุงเทพมหานครอีก 1 ราย ซึ่งเป็นเด็กชายวัยเพียงหนึ่งขวบครึ่ง รายงานข่าวแจ้งว่ามีอาการดีขึ้นเป็นลำดับ
ในส่วนของภาคเหนือตอนบนยังไม่มีรายงานไก่ที่ตายจากการติดเชื้อไข้หวัดนก รศ.น.สพ.ดร.สุวิชัย โรจนเสถียร คณบดีคณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เปิดเผยว่า จากการตรวจไก่ในฟาร์มกว่า 7 พันตัวอย่าง พบเชื้อไวรัสเพียง 4 ตัวอย่าง แต่ไม่ใช่เอ็ช 5 เอ็น 1 และจากการตรวจตัวอย่างที่เก็บจากนกในธรรมชาติไม่พบเชื้อต้องสงสัยแต่อย่างใด ทั้งนี้ยืนยันได้ว่าภาคเหนือตอนบนไม่ได้เป็นแหล่งเพาะบ่มโรค แต่อาจจะมีการติดเชื้อของสัตว์ในพื้นที่ได้หากมีการเคลื่อนย้ายสัตว์ที่เป็นพาหะเข้ามาจากพื้นที่ภาคกลางของประเทศ สำหรับเชื้อที่ตรวจพบจำนวน 4 ตัวอย่างนั้น ในขณะนี้อยู่ระหว่างการตรวจสอบยืนยันโดยความร่วมมือกับห้องปฏิบัติการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์และมหาวิทยาลัยมหิดล
นายบุญเลิศ บูรณุปกรณ์ นายกเทศมนตรีเทศบาลนครเชียงใหม่ เปิดเผยถึงการดำเนินการป้องกันการแพร่ระบาดของโรคไข้หวัดนกในเขตเทศบาลนครเชียงใหม่ว่า ขณะนี้มีการส่งเจ้าหน้าที่เข้าไปสำรวจพื้นที่ในเขตเทศบาลฯโดยละเอียด และมีการระดมกำลังผู้นำชุมชน และอาสาสมัครสาธารณสุขกว่า 1 พันคน จาก 80 ชุมชน ร่วมกันเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับไข้หวัดนก สำรวจข้อมูลสัตว์ปีกในชุมชน และรายงานการป่วยตายของสัตว์ปีกในพื้นที่ ซึ่งจะช่วยให้เทศบาลฯรับทราบข้อมูลสัตว์ปีกในชุมชนอย่างต่อเนื่อง มีการส่งเจ้าหน้าที่ออกฉีดพ่นสารเคมีฆ่าเชื้อโรคในสถานที่เลี้ยงสัตว์ปีกทุกชุมชน นอกจากนั้นยังได้ดำเนินการขึ้นทะเบียนเพื่อตรวจสอบจำนวนสัตว์ปีกในสถานที่เลี้ยงทั้ง 4 แขวงด้วย
ด้านจังหวัดแม่ฮ่องสอน ได้มีการจัดกำลังเจ้าหน้าที่เพื่อปฏิบัติการทำลายเชื้อไข้หวัดนกทั่วทั้ง 7 อำเภอ โดยเฉพาะฟาร์มไก่ไข่ที่ตำบลปางหมู และตำบลผาบ่อง อำเภอเมือง ซึ่งเคยมีการตรวจพบเชื้อและมีการทำลายสัตว์ปีกไปเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2547 มีการตั้งด่านตรวจการนำเข้าสัตว์ปีกทุกชนิดบนถนนสายหลักและตรวจสอบพื้นที่ชายแดนทุกช่องทาง นอกจากนั้นยังได้สั่งการให้ชะลอการออกใบอนุญาตบ่อนไก่เป็นการชั่วคราวจนกว่าจะสิ้นสุดฤดูหนาวในเดือนมีนาคม 2549 จากการเปิดเผยโดยนายจีระกานต์ รัตนา ปศุสัตว์จังหวัดแม่ฮ่องสอน กล่าวว่าได้ดำเนินการให้ผู้เลี้ยงไก่ชนมาขึ้นทะเบียนไก่ชนจำนวน 200 ราย มีไก่ชนจำนวน 1,073 ตัว และในปีนี้ยังไม่พบโรคไข้หวัดนกทั้งในสัตว์ปีกและคน
ที่จังหวัดเชียงราย กรมควบคุมโรคติดต่อซึ่งมีสำนักงานอยู่ที่ท่าเรือเชียงแสน ท่าเรือเชียงของ ด่านตรวจคนเข้าเมืองแม่สาย และท่าอากาศยานจังหวัดเชียงราย ได้มีการนำเครื่องตรวจวัดอุณหภูมิร่างกายมาใช้ในการตรวจร่างกายผู้เดินทาง โดยหากมีอุณหภูมิเกิน 37 องศาเซลเซียสถือว่ามีไข้และต้องได้รับการตรวจสอบเพิ่มเติม หากพบประวัติว่าอาจเกี่ยวข้องกับไข้หวัดนก ต้องมีการรักษาตัวก่อนเข้าสู่ประเทศไทย จากการตรวจสอบที่ผ่านมายังไม่พบผู้ที่เข้าข่ายต้องสงสัย อย่างไรก็ตามในการตรวจสอบเรือสินค้าบางลำจากประเทศจีน พบว่ามีสภาพที่ไม่ถูกสุขลักษณะ ซึ่งอาจเอื้อต่อการเกิดโรคได้
ทั้งนี้ด่านศุลกากรที่อำเภอเชียงแสน ตรวจยึดวัคซีนไข้หวัดนกที่มีการลักลอบนำเข้าจากประเทศจีนได้ทั้งหมด 5 ครั้งในรอบปี 2548 เป็นปริมาณราว 350,000 ซีซี คิดเป็นมูลค่ากว่า 200 ล้านบาท โดยมีการทำลายทิ้งไปแล้วบางส่วน และที่เหลืออยู่ระหว่างการตรวจสอบเพื่อทำลายต่อไป อย่างไรก็ตามได้มีผู้เลี้ยงไก่จำนวนมากร้องขอให้รัฐบาลอนุญาตการใช้วัคซีนไข้หวัดนกสำหรับสัตว์ปีกในประเทศไทย โดยฉพาะกลุ่มผู้เลี้ยงไก่ชน ล่าสุดนายยืนยง โอภากุล หรือ แอ๊ด คาราบาว ศิลปินเพลงเพื่อชีวิตผู้นิยมกีฬาชนไก่ และเพาะพันธุ์ไก่ชนไว้เป็นจำนวนมาก ได้นำกลุ่มผู้เลี้ยงไก่ชนยื่นหนังสือถึงนายกรัฐมนตรีให้พิจารณาอนุญาตการใช้วัคซีนดังกล่าวโดยเร่งด่วน
สำหรับสถานการณ์การแพร่ระบาดของไข้หวัดนกในประเทศเพื่อนบ้านอย่างเวียดนาม จากรายงานของสำนักข่าวรอยเตอร์เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา เชื้อไวรัสไข้หวัดนกเอ็ช 5 เอ็น 1 ได้ระบาดใน 10 จังหวัดจาก 64 จังหวัดของเวียดนามตั้งแต่ต้นเดือนตุลาคมเป็นต้นมา รวมจำนวนผู้เสียชีวิตจากไข้หวัดนกตั้งแต่ปลายปี 2546 จนถึงเวลานี้เป็น 42 ราย ขณะเดียวกันกับที่ในประเทศจีนมีรายงานการระบาดระลอกที่ 4 ในรอบสองสัปดาห์ในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศ ซึ่งหวั่นเกรงกันว่าวัคซีนไข้หวัดใหญ่ที่มีการซื้อไปใช้อย่างแพร่หลายอาจไม่เป็นผลดีนัก
รองศาสตราจารย์ นายสัตวแพทย์ ดร.ทวีศักดิ์ ส่งเสริม คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กล่าวระหว่างการบรรยายในการสัมมนาเกี่ยวกับสถานการณ์ไข้หวัดนกที่มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ว่า เป็นเรื่องน่ายินดีสำหรับภาคเหนือที่แทบไม่พบเชื้อไข้หวัดนกเลย เทียบกับภาคกลางและภาคตะวันตกซึ่งพบได้บ่อยครั้ง
ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับเชื้อไวรัสไข้หวัดนกคือเป็นเชื้อไข้หวัดใหญ่ชนิดหนึ่ง แต่เป็นไข้หวัดใหญ่ที่เกิดในสัตว์ปีก ซึ่งโดยทั่วไปแล้วหากไม่ติดต่อสู่คนก็เป็นเพียงเชื้อโรคธรรมดา แต่ในความเป็นจริงคือไข้หวัดนกเป็นโรคที่อยู่ในบัญชีดำขององค์การโรคระบาด ซึ่งเป็นองค์การนานาชาติที่ประเทศไทยเป็นสมาชิกอยู่ องค์การดังกล่าวมีกฎอยู่ว่าหากประเทศสมาชิกประเทศใดมีการระบาดของโรคไข้หวัดนก ต้องแจ้งให้ทราบภายใน 24 ชั่วโมงหลังจากตรวจสอบยืนยันได้ว่าเป็นไข้หวัดนกจริง
"ไข้หวัดนกเคยมีการระบาดตั้งแต่ปี 2421 ในอิตาลี แต่มาทราบในภายหลังเมื่อประมาณปี 2498 ว่าโรคนี้คือไข้หวัดใหญ่ประเภทหนึ่งซึ่งเกิดกับสัตว์ปีก ประเทศแถบเดียวกับบ้านเราอย่างจีนมีการระบาดของโรคไข้หวัดนกซึ่งมาตรวจพบภายหลังว่าเป็นเอ็ช 5 เอ็น 1 ตั้งแต่ปี 2540 หลังจากนั้นไม่นานก็เกิดขึ้นที่อินโดนีเซีย และในเวลานี้แพร่กระจายตั้งแต่ญี่ปุ่นไปจนถึงอินเดีย"
นั่นหมายความว่าแทบทุกประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออก เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ไปจนถึงเอเชียใต้ ต่างก็ได้รับผลกระทบจากเอ็ช 5 เอ็น 1 กันทั่วหน้า และลามไปถึงประเทศยุโรปบางประเทศ เป็นที่น่าสังเกตว่าเวียดนามทำไมจึงมีผู้เสียชีวิตมากกว่าไทย สัดส่วนประชากรที่มากกว่าย่อมไม่ใช่คำตอบ ประเด็นสำคัญอยู่ที่ความรู้ความเข้าใจและวิถีชีวิต
"คนไทยยอมรับข้อเท็จจริงเรื่องไข้หวัดนกและได้รับความรู้เกี่ยวกับไข้หวัดนกมากกว่าคนเวียดนาม และอีกอย่างหนึ่งคือคนไทยไม่นิยมทานของดิบแบบคนเวียดนาม อย่างน้อยของดิบที่คนไทยทานก็ไม่ได้เป็นแหล่งของไข้หวัดนก แต่ที่เวียดนามแม้แต่เป็ดที่ป่วยตายก็ยังมีการนำมาทำอาหารโดยไม่ทำให้สุก เป็นเรื่องของวัฒนธรรมในการดำรงชีวิตด้วย"
การแก้ไขปัญหาไข้หวัดนก เรื่องสำคัญจึงควรเป็นการให้ความรู้ แต่เพียงองค์ความรู้อย่างเดียวคงไม่เพียงพอ ต้องสร้างวินัยและจิตสำนึกด้วย
"บางคนแม้จะรู้ว่าไข้หวัดนกติดถึงคนได้ ทั้งที่ไก่ที่เลี้ยงไว้น่าสงสัยว่าอาจเป็นไข้หวัดนก ก็ยังมีความรู้สึกเสียดาย จึงต้องทำให้พวกเขาตระหนักให้ได้ว่าเป็นเรื่องไม่คุ้มเลยหากต้องเสี่ยงกับชีวิต" ดร.ทวีศักดิ์ กล่าวในที่สุด.
ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)