แถลงการณ์
ค้าน ร่าง พ.ร.บ. องค์กรจัดสรรคลื่นความถี่ฯ
ฉบับผ่านการพิจารณาของ ครม. เมื่อวันที่ 10 มิ.ย. 2551

ตามที่รัฐบาลโดยกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (กระทรวงไอซีที) กำลังรีบเร่งผลักดันร่าง พ.ร.บ. องค์กรจัดสรรคลื่นความถี่และกำกับกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมฉบับใหม่ แทน พ.ร.บ. ฉบับปี 2543 โดยร่างกฎหมายดังกล่าว ได้ผ่านการพิจารณาของคณะรัฐมนตรีไปแล้ว เมื่อวันที่ 10 มิ.ย. 2551 และคาดว่าจะถูกส่งเข้าสู่การพิจารณาของสภาผู้แทนราษฎรภายในเดือนสิงหาคมนั้น

เครือข่ายสื่อภาคประชาชนภาคเหนือและองค์กรภาคี ในฐานะองค์กรชุมชน ประชาชน ผู้ผลิตสื่อและบริโภคสื่อที่ตระหนักถึงสิทธิเสรีภาพการสื่อสารของประชาชนและสาธารณะ ซึ่งเติบโตขึ้นท่ามกลางพลวัตแห่งการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และแนวคิดการปฏิรูปสื่อ ดังสะท้อนผ่านเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยปี 2540 ที่มุ่งหวังให้คลื่นความถี่วิทยุกระจายเสียงและวิทยุโทรทัศน์หลุดพ้นจากการควบคุมและครอบงำโดยรัฐ เพื่อเป็นทรัพยากรส่วนรวมของชาติเพื่อประโยชน์สาธารณะ จึงกำหนดให้มีองค์กรของรัฐที่เป็นอิสระมาทำหน้าที่จัดสรรและกำกับดูแล คือ กสช. (คณะกรรมการกิจการกระจายเสียงและกิจการโทรทัศน์แห่งชาติ) เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อประชาชนทั้งในระดับชาติและระดับท้องถิ่น โดยการจัดสรรและกำกับดูแลต้องคำนึงถึงเรื่องการศึกษา วัฒนธรรม ความมั่นคงของรัฐ และประโยชน์สาธารณะอื่นๆ โดยต้องมีกติกาการแข่งขันอย่างเสรีและเป็นธรรม

อย่างไรก็ตาม เครือข่ายสื่อภาคประชาชนภาคเหนือ เห็นว่า ร่างพ.ร.บ. องค์กรจัดสรรคลื่นความถี่ฯ ฉบับผ่านการพิจารณาของ ครม. เมื่อวันที่ 10 มิ.ย. 2551 นั้น บิดเบือนเจตนารมณ์การปฏิรูปสื่อตามมาตรา 40 ของรัฐธรรมนูญปี 2540 และมาตรา 47 ของรัฐธรรมนูญปี 2550 ซึ่งเป็นกฎหมายแม่ของกฎหมายฉบับนี้อย่างสิ้นเชิง อีกทั้งกระบวนการร่างกฎหมายก็เร่งรีบ รวบรัด ขาดการมีส่วนร่วมของประชาชนตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญปี 2550 อีกด้วย

เครือข่ายสื่อภาคประชาชนภาคเหนือและองค์กรที่มีชื่อตามท้ายเอกสาร จึงมีข้อสังเกตและข้อท้วงติงต่อร่างกฎหมาย ดังต่อไปนี้

1.  กระบวนการร่างกฎหมายไร้ซึ่งความโปร่งใส ขาดหลักธรรมาภิบาล เนื่องจากที่ผ่านมากระบวนการแก้ไขกฎหมายฉบับดังกล่าวไม่ได้เปิดโอกาสให้ประชาชนได้รับรู้และร่วมแสดงความคิดเห็นอย่างทั่วถึง แต่กลับเป็นไปอย่างเร่งรีบรวบรัด อันเป็นการละเมิดรัฐธรรมนูญปี 2550 ในมาตรา 57 ที่บัญญัติไว้ว่า " ... การออกกฎหมายที่อาจมีผลกระทบต่อส่วนได้ส่วนเสียสำคัญของประชาชน ให้รัฐจัดให้มีกระบวนการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนอย่างทั่วถึงก่อนดำเนินการ ... "

2.  หลักการและเนื้อหาของร่างกฎหมายคงอภิสิทธิ์ของระบบรัฐและทุน ตลอดจนเอื้อประโยชน์ให้แก่ผู้ประกอบการ ด้วยการระบุในมาตรา 79 ให้หน่วยงานของรัฐที่เคยครอบครองคลื่นความถี่มีสิทธิที่จะใช้คลื่นความถี่นั้นต่อไป รวมถึงตัดทิ้งมาตรา 80 ของกฎหมายปี 2543 ซึ่งเป็นการป้องกันไม่ให้มีการจัดสรรคลื่นความถี่ ออกใบอนุญาตประกอบกิจการใหม่ หรืออนุญาตให้ประกอบกิจการเพิ่มเติม ในระหว่างที่การสรรหาและแต่งตั้งองค์กรอิสระยังไม่แล้วเสร็จ

3.  หลักการและเนื้อหาของร่างกฎหมายลิดรอนสิทธิในการสื่อสารของประชาชนที่เคยมีให้ลดน้อยลงกว่าเดิม โดยการตัดเนื้อหาของกฎหมายฉบับปี 2543 ที่ให้สิทธิภาคประชาชนในการได้ใช้คลื่นความถี่วิทยุโทรทัศน์ไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 และตัดการสนับสนุนสื่อภาคประชาชน รวมทั้งให้ยกเลิกสถานีวิทยุประจำจังหวัดและสถานีโทรทัศน์ระดับท้องถิ่น

4.  ลิดรอนสิทธิอำนาจของประชาชนในการเข้าไปมีส่วนร่วมและตรวจสอบกระบวนการสรรหา กสช.

4.1 ลิดรอนสิทธิประชาชนในการมีส่วนร่วมในการเสนอชื่อบุคคลเป็น กสช. โดยการกำหนดให้องค์กรเอกชนที่มีสิทธิเสนอชื่อ ต้องจดทะเบียนเป็นนิติบุคคลเท่านั้น ทั้งที่โดยธรรมชาติ องค์กรภาคประชาชนจะทำงานในลักษณะอาสาสมัครที่ไม่ใช่นิติบุคคล

4.2 ลิดรอนสิทธิประชาชนในการตรวจสอบกระบวนการสรรหา ประชาชนไม่สิทธิตรวจสอบรายชื่อองค์กรวิชาชีพ สถาบันอุดมศึกษา และองค์กรเอกชนที่มาลงทะเบียน ว่าเป็นกลุ่มทุนหรือกลุ่มผลประโยชน์ทางการเมืองหรือไม่ เพราะหากได้รับการจดทะเบียนแล้วให้เป็นอันใช้ได้ แม้ศาลจะวินิจฉัยในภายหลังว่าการจดทะเบียนนั้นเป็นไปการไม่ชอบ ก็จะไม่มีผลต่อการที่กระบวนการสรรหาที่ได้ดำเนินการไปแล้ว และไม่เป็นเหตุให้ต้องระงับหรือชะลอการเสนอชื่อคัดเลือก กสช.

5.  องค์กรอิสระตามร่างกฎหมายฉบับนี้ไม่มีความเป็นอิสระ ต้องขึ้นตรงต่ออำนาจรัฐและการเมือง ซึ่งขัดกับบทบัญญัติมาตรา 47 ของรัฐธรรมนูญปี 2550 กฎหมายเก่าระบุให้มีกระบวนการสรรหา ก่อนส่งให้วุฒิสภาพิจารณากลั่นกรองและคัดเลือกรายชื่อบุคคลที่เหมาะสมเป็นองค์กรอิสระ แต่ในร่างกฎหมายฉบับนี้กลับระบุให้เป็นอำนาจของคณะรัฐมนตรีเป็นผู้คัดเลือก ซึ่งถือเป็นการใช้อำนาจรัฐและการเมืองอย่างเบ็ดเสร็จ

จากเหตุผลดังกล่าวข้างต้น เครือข่ายสื่อภาคประชาชนภาคเหนือและองค์กรที่มีชื่อตามท้ายเอกสารนี้ ขอคัดค้านร่างกฎหมายองค์กรจัดสรรคลื่นความถี่ฯ ที่มาจากการผลักดันของกระทรวงไอซีที และมีข้อเสนอดังนี้

1. ให้กระทรวงไอซีที คณะรัฐมนตรี และสภาผู้แทนราษฎร ถอดถอนร่าง พ.ร.บ. องค์กรจัดสรรคลื่นความถี่และกำกับกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม ออกจากวาระการพิจารณาของสภาผู้แทนราษฎร และยุติจากการพิจารณาในทุกระดับ

2. ให้กระทรวงไอซีที คณะรัฐมนตรี และส่วนต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง จัดให้มีการยกร่างกฎหมายองค์กรจัดสรรคลื่นความถี่ฯ ฉบับใหม่ด้วยความโปร่งใส และเปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมอย่างทั่วถึงและเพียงพอ ตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ 2540 และรัฐธรรมนูญ 2550

หากองค์กรที่กล่าวมาข้างต้นเพิกเฉย ละเลยต่อสิทธิของภาคประชาชนในการใช้ทรัพยากรการสื่อสารอันเป็นผลประโยชน์ของสาธารณะ องค์กรภาคประชาชนจะดำเนินการรวบรวมรายชื่อเพื่อถอดถอนรัฐมนตรีว่าการกระทรวงไอซีที ผู้เสนอร่างกฎหมายฉบับปล้นคลื่นความถี่จากประชาชน

ด้วยจิตคารวะ

เครือข่ายสื่อภาคประชาชนภาคเหนือ
เครือข่ายวิทยุชุมชนจาวล้านนา
เครือข่ายวิทยุชุมชนภาคเหนือ 17 จังหวัด
สมาคมสืบสานตำนานปี่ซอ
คณะกรรมการรณรงค์เพื่อการปฏิรูปสื่อ (คปส.)
มูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม (มอส.)

2 สิงหาคม 2551