การเจรจาดังกล่าวเป็นผลมาจากการพบปะกันระหว่างนายกรัฐมนตรีทักษิณ ชินวัตร และประธานาธิบดีจอร์จ ดับเบิลยู บุช ของสหรัฐ เมื่อเดือนที่แล้วที่กรุงวอชิงตัน โดยการเจรจาครั้งนี้จะเป็นการประชุมทางยุทธศาสตร์แบบเบ็ดเสร็จที่ครอบคลุมเนื้อหาด้านความมั่นคง สังคม การพัฒนาเศรษฐกิจ วัฒนธรรม และประเด็นระดับภูมิภาค และโลก

นักการทูตระดับสูงสหรัฐยอมรับว่า การเจรจาทางยุทธศาสตร์ระหว่างไทยและสหรัฐเป็นผลมาจากความใกล้ชิด ระหว่างสองประเทศ รวมถึงการที่ไทยเป็นพันธมิตรนอกนาโตของสหรัฐด้วย แต่เจ้าหน้าที่ทั้งสองฝ่ายก็ปฏิเสธว่า การประชุมที่จะมีขึ้นไม่เกี่ยวข้องกับสถานการณ์รุนแรงในภาคใต้ การก่อการร้ายในฟิลิปปินส์ และอินโดนีเซีย หรือแรงกดดันจากสถานการณ์โลกแต่อย่างใด

เจ้าหน้าที่กระทรวงต่างประเทศระดับสูงฝ่ายไทยชี้แจงว่า ไทยและสหรัฐมีการพูดคุยเรื่องภาคใต้ในกรอบการพูดคุยอื่นๆ อยู่แล้ว ดังนั้นการประชุมทางยุทธศาสตร์ครั้งนี้จึงไม่ได้มีสาเหตุมาจากสถานการณ์ภาคใต้

โดยการประชุมทางยุทธศาสตร์ดังกล่าวนี้เป็นการประชุมระดับเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงาน ผู้เข้าร่วมประชุมฝ่ายไทย ประกอบไปด้วย ปลัดกระทรวงต่างประเทศ เจ้าหน้าที่ระดับสูงของกระทรวงกลาโหม สาธารณสุข และศึกษาธิการ เป็นต้น

ส่วนฝ่ายสหรัฐประกอบไปด้วย นายอีริค จอห์น รองผู้ช่วยรัฐมนตรีฝ่ายกิจการเอเชียตะวันออกและแปซิฟิก ผู้บัญชาการทหารสหรัฐประจำภาคพื้นมหาสมุทรแปซิฟิก เจ้าหน้าที่ระดับสูงของกระทรวงกลาโหมสหรัฐ และหัวหน้าฝ่ายประสานงานทำเนียบขาว เป็นต้น

ทั้งนี้ เจ้าหน้าที่ระดับสูงของทั้งสองฝ่าย กล่าวว่า การเจรจาจะไม่เป็นทางการ ตรงไปตรงมา ยืดหยุ่น และจะมีการจัดทำ แผนปฏิบัติการที่ทั้งสองฝ่ายเห็นพ้องต้องกัน นักการทูตระดับสูงสหรัฐกล่าวว่า ต้องการให้การประชุมมีผลเป็น รูปธรรม แม้ว่าเนื้อหาของข้อตกลงไม่มีผลผูกมัดประเทศทั้งสองก็ตาม

ด้าน นักการทูตสหรัฐเปิดเผยว่า สหรัฐเตรียมยกเรื่อง การป้องกันไข้หวัดนกขึ้นเจรจากับฝ่ายไทย รวมถึงเรื่องพม่า ส่วนฝ่ายไทย กล่าวว่า พร้อมร่วมมือกับสหรัฐในเรื่องไข้หวัดนก แต่ทางการไทยไม่มีแผนหยิบยกประเด็นพม่าขึ้นโต๊ะเจรจา อย่างไรก็ตามนักการทูตไทยระดับสูงยังกล่าวด้วยว่า ไทยมีความยินดีให้ข้อมูลสหรัฐเกี่ยวกับเรื่องภาคใต้หากทางสหรัฐร้องขอ

ส่วนท่าทีรัฐบาลสหรัฐต่อปัญหาภาคใต้ นักการทูตระดับสูงสหรัฐยังคงยืนยันว่า เป็นปัญหาภายในของ ไทยเอง  นอกจากนี้เจ้าหน้าที่สหรัฐยังเปิดเผยอีกว่า นอกจากไทยแล้ว การประชุมยุทธศาสตร์ระหว่างสหรัฐกับประเทศอื่นในเอเชีย และแปซิฟิก จะมีอีกเพียง 3 ประเทศ ได้แก่ ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ และออสเตรเลีย