ตารางไทม์ไลน์ตุลาการภิวัตน์อยู่ด้านล่าง
การตีความพระราชดำรัส ปฐมบทตุลาการภิวัตน์
ความขัดแย้งทางการเมืองไทยที่ดำเนินมาในช่วงหลังนี้ ปฏิเสธไม่ได้ว่านอกจากการรื้อ-รวบใหญ่นอกระบบอย่างรัฐประหาร 2 ครั้งในรอบทศวรรษแล้ว ยังมี ‘ตุลาการ’ ที่มีบทบาทตามระบบที่สำคัญยิ่งในการสร้างจุดเปลี่ยนต่างๆ ทั้งยังดำเนินการอย่างต่อเนื่อง
‘ตุลาการภิวัตน์’ (judicial activism) แม้จะเป็นศัพท์ที่มีอยู่ก่อนในแวดวงนิติศาสตร์ แต่นักสังคมวิทยาชื่อดังอย่าง ธีรยุทธ บุญมี เป็นคนแรกๆ ที่หยิบยกขึ้นมาใช้เรียกบทบาทการตัดสินคดีทางการเมืองสำคัญๆ ขององค์กรตุลาการ โดยเฉพาะ ‘พระเอก’อย่างศาลรัฐธรรมนูญ
หากจะย้อนถึงที่มาที่ไปของแรงบัลดาลใจสำหรับการนี้ หลายคนดูจะหวนกลับไปสู่พระราชดำรัสของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่มีต่อตุลาการศาลปกครองสูงสุด และผู้พิพากษาศาลยุติธรรมที่เข้าเฝ้าถวายสัตย์ฯ ก่อนรับหน้าที่ ในวันที่ 25 เมษายน2549 เพราะนอกจากจะมีพระราชดำรัสอย่างชัดเจนเรื่องมาตรา 7 หรือนายกฯ พระราชทานว่าไม่อาจเป็นไปได้แล้ว ยังทรงกระตุ้นถึงบทบาทของตุลาการอันเกี่ยวเนื่องกับการเลือกตั้งที่เกิดขึ้นในวันที่2 เมษายน 2549
การเลือกตั้งดังกล่าวเกิดขึ้นหลังจากทักษิณประกาศยุบสภา (24 ก.พ.49) และพรรคประชาธิปัตย์ตัดสินใจบอยคอตการเลือกตั้งเนื่องจากเห็นว่าเป็นการฟอกตัวทักษิณและเอาเปรียบพรรคการเมืองอื่น
“ในเวลานี้ อาจจะไม่ควรจะพูด แต่อย่างเมื่อเช้านี้เองได้ยินเขาพูดเกี่ยวข้องกับการเลือกตั้งและโดยเฉพาะเรื่องเลือกตั้งของผู้ที่ได้คะแนน ได้แต้มไม่ถึง 20 เปอร์เซ็นต์แล้วก็เขาเลือกตั้งอยู่คนเดียวซึ่งมีความสำคัญ. เพราะว่าไม่ถึง 20 เปอร์เซ็นต์ แล้วก็เขาคนเดียวในที่สุดการเลือกตั้งไม่ครบสมบูรณ์.ไม่ทราบว่าเกี่ยวข้องกับท่านหรือเปล่า.แต่ความจริงน่าจะเกี่ยวข้องเหมือนกันเพราะว่าถ้าไม่มีจำนวนผู้ที่ได้รับเลือกตั้งพอ ก็กลายเป็นว่าการปกครองแบบประชาธิปไตยดำเนินการไม่ได้. แล้วถ้าดำเนินการไม่ได้ที่ท่านได้ปฏิญาณเมื่อตะกี้นี้ ก็เป็นหมัน. ถึงบอกว่าจะต้องทำทุกอย่างเพื่อให้การปกครองแบบประชาธิปไตยต้องดำเนินการไปได้” ส่วนหนึ่งของพระราชดำรัส
หลังจากนั้นมีการประชุมประมุขตุลาการ 3 ศาล คือ ศาลยุติธรรม ศาลปกครอง ศาลรัฐธรรมนูญ ถึง 3 ครั้งในการหาทางออกให้ประเทศดังปรากฏเป็นข่าวทั่วไป แม้การเลือกตั้งเกิดขึ้นได้ แต่จากนั้นมีการร้องศาลรัฐธรรมนูญและศาลปกครองให้วินิจฉัยการเลือกตั้ง 2 เมษา เหตุหลักๆ เพราะ “หันคูหาออก” ทำให้การลงคะแนนไม่เป็นความลับ สุดท้ายทั้งสองศาลตัดสินให้ การเลือกตั้ง 2 เมษาเป็นโมฆะ
จุดตัน เมื่อที่ประชุมศาลฏีกาไม่เสนอชื่อ 2 กกต.ที่ตำแหน่งว่างลง
แน่นอน กกต.ผู้รับผิดชอบการจัดเลือกตั้งถูกโจมตีอย่างหนัก และตำแหน่ง กกต. ก็พลันว่างลง 2 ที่เนื่องจากจรัล บูรณพันธุ์ศรี เสียชีวิต และพลเอกจารุภัทร เรืองสุวรรณ ลาออก ที่น่าสนใจคือ เว็บไซต์นิติราษฎร์ ซึ่งปัจจุบันถูกไอซีทีบล็อคการเข้าถึง ได้เผยแพร่จดหมายที่ประชุมศาลฏีกาแจ้งต่อประธานวุฒิสภาว่าที่ประชุมศาลฎีกามีมติไม่ส่งชื่อ กกต. ใหม่ 2 ราย เพราะ กกต.ที่เหลือ3 คน“มิได้อยู่ในฐานะที่สมควรจะได้รับความไว้วางใจที่จะให้ทำหน้าที่ต่อไปที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกาจึงไม่อยู่ในฐานะที่จะให้การสนับสนุนการดำเนินการของบุคคลทั้งสามนี้ได้” และต่อมากกต.ชุดนี้ที่เหลือ 3 คน นำโดย พล.ต.อ.วาสนา เพิ่มลาภ ก็ถูกศาลอาญาตัดสินจำคุก 4 ปีไม่รอลงอาญา จากการจัดการเลือกตั้งครั้งนี้ มีการสู้คดีมาเรื่อยจนถึงชั้นศาลฎีกาที่พิพากษายกฟ้องในที่สุดเมื่อปี 2556 นี้เอง
วันเลือกตั้งถูกกำหนดใหม่อีกครั้งในวันที่ 15 ตุลาคม 2549 แต่ก็เกิดการรัฐประหาร 19 กันยายน 2549 เสียก่อน
นั่นเป็นปฐมบทของตุลาการภิวัตน์
ตุลาการรัฐธรรมนูญกับดาบแรก ยุบพรรคไทยรักไทย
หลัง 19 กันยา คณะรัฐประหารได้ยกเลิกศาลรัฐธรรมนูญ และแต่งตั้ง “ตุลาการรัฐธรรมนูญ” มาทำหน้าที่แทน ตุลาการรัฐธรรมนูญชุดดังกล่าวมีผลงานลงดาบสำคัญคือ การยุบพรรคไทยรักไทย และพรรคเล็กอีก 3 พรรค คือพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า พรรคพัฒนาชาติไทย พรรคแผ่นดินไทยพร้อมตัดสิทธิทางการเมืองกรรมการบริหารพรรค 5 ปี จนเกิดสิ่งที่เรียกว่า ‘บ้านเลขที่ 111’ ทั้งนี้มีเหตุสืบเนื่องมาจากสุเทพ เทือกสุบรรณ แห่งพรรคประชาธิปัต์ร้องเรียนกกต.ว่าพรรคไทยรักไทยจ้างพรรคเล็กลงสมัครรับเลือกตั้งเพื่อหนีเกณฑ์ 20% ปลอมแปลงเอกสารฐานข้อมูลสมาชิกพรรค ขณะที่พรรคไทยรักไทยร้องกลับว่าประชาธิปัตย์จ้างพรรคเล็กมาใส่ร้าย แต่คณะตุลาการรัฐธรรมนูญมีคำสั่งว่าพรรคประชาธิปัตย์ไม่มีความผิด
จากนั้นมีร่างรัฐธรรมนูญ 2550 ผ่านประชามติเฉียดฉิว ร้อยละ 57.81 เห็นชอบร้อยละ 42.19 ไม่เห็นชอบ เรียกได้ว่าผ่านมาด้วยวาทกรรม “รับก่อนค่อยแก้” โดยแท้ จากนั้นศาลรัฐธรรมนูญก็กลับคืนมาตามมาตรา 300 ของรัฐธรรมนูญใหม่และต่อมามีการแต่งตั้งคณะตุลาการศาลรัฐธรรมนูญอย่างเป็นทางการในวันที่28 พ.ค.2551 รายชื่อของทั้ง 9 ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญควรเป็นที่จดจำเนื่องจากมีบทบาทในการตัดสินคดีทางการเมืองหลายคดีสืบเนื่องมาจนปัจจุบัน
- นายนุรักษ์ มาประณีตประธานศาลรัฐธรรมนูญ(รับเลือกโดยที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา)
- นายจรัญ ภักดีธนากุล (ผู้ทรงคุณวุฒิสาขานิติศาสตร์)
- นายเฉลิมพล เอกอุรุ (ผู้ทรงคุณวุฒิสาขารัฐศาสตร์)
- นายชัช ชลวร (รับเลือกโดยที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา, เคยดำรงตำแหน่งประธานศาลรัฐธรรมนูญระหว่าง 28 พ.ค. 2551 - 26 ต.ค. 2554)
- นายบุญส่ง กุลบุปผา (รับเลือกโดยที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา)
- นายสุพจน์ ไข่มุกด์ (ผู้ทรงคุณวุฒิสาขารัฐศาสตร์)
- นายอุดมศักดิ์ นิติมนตรี (รับเลือกโดยที่ประชุมใหญ่ตุลาการในศาลปกครองสูงสุด)
- นายทวีเกียรติ มีนะกนิษฐ (ผู้ทรงคุณวุฒิสาขานิติศาสตร์)
- นายวรวิทย์ กังศศิเทียม (รับเลือกโดยที่ประชุมใหญ่ศาลปกครองสูงสุด)
ปลดนายกฯ 2คนรวด พร้อมยุบพรรคพลังประชาชน (อีกรอบ)
ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญชุดนี้ (รวมถึงศาลปกครองและศาลฎีกาแผนกคดีอาญาผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง) ตัดสินคดีสำคัญที่เกี่ยวพันกับอำนาจฝ่ายบริหาร รวมถึงนโยบายรัฐหลายเรื่อง ที่สำคัญได้แก่ การปลดนายกฯ 2 คน คือ สมัคร สุนทรเวช จากกรณีรับเป็นพิธีกรกิตติมาศักดิ์รายการชิมไปบ่นไปและยกโขยงหกโมงเช้า ซึ่งศาลรัฐธรรมนูญอ้างอิงพจนานุกรมเพื่อตีความว่านายสมัครเป็นลูกจ้างบริษัทเจ้าของรายการอันขัดกับบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญ จึงต้องสิ้นสภาพนายกฯ อีกคนหนึ่งคือ สมชาย วงศ์สวัสดิ์ ในครั้งนี้เป็นการยุบพรรคพลังประชาชน (และรวมถึงพรรคมัชฌิมาธิปไตยและพรคชาติไทย) จากกรณีของนายยงยุทธ ติยะไพรัช ซึ่งเป็นกรรมการบริหารพรรคทำผิดกฎหมายเลือกตั้ง ซึ่งการปลดสมชายนี้อยู่ในช่วงที่กลุ่มพันธมิตรฯ ยึดสนามบินสุวรรณภูมิมาแล้วหลายวัน
ปชป.รอดยุบพรรค ปมเงินบริจาค 258 ล้าน
ในยุคต่อมาสมัยรัฐบาลอภิทธิ์ บทบาทศาลรัฐธรรมนูญค่อนข้างเงียบ มีคดีที่สำคัญอยู่กรณีหนึ่ง นั่นคือคำวินิจฉัยให้ยกคำร้องยุบพรรคประชาธิปัตย์กรณีเงินบริจาค 258 ล้านจากบริษัททีพีไอโพลีน เนื่องจากกระบวนการยื่นคำร้องไม่ชอบด้วยกฎหมายคำวินิจฉัยดังกล่าวสร้างความโกรธแค้นให้กลุ่มคนเสื้อแดงเป็นอย่างมากเนื่องจากออกมาภายหลังการสลายการชุมนุมปี 2553 ไม่นาน ตอกย้ำความเชื่อเรื่อง ‘สองมาตรฐาน’ ในกลุ่มคนเสื้อแดงรวมถึงนักวิชาการ ปัญญาชนจำนวนไม่น้อย
รัฐบาลอภิสิทธิ์แก้รัฐธรรมนูญ 2 มาตรา
ก่อนอภิสิทธิ์จะยุบสภา ต้องกล่าวไว้ด้วยว่า ภายใต้แรงกดดันให้แก้รัฐธรรมนูญ 2550 มีการตั้งคณะกรรมการพิจารณาแนวทางการแก้ไขรัฐธรรมนูญนำโดย สมบัติ ธำรงธัญวงศ์ ขึ้นอีกครั้งหลังข้อเสนอของคณะกรรมการสมานฉันท์ชุด ดิเรก ถึงฝั่ง ที่ตั้งโดยรัฐสภาถูกพับไป ข้อเสนอของคณะกรรมการชุดสมบัตินำเสนอการแก้รัฐธรรมนูญ 6 ข้อ คือ
1.มาตรา 237 ให้ยกเลิกการยุบพรรคและเพิกถอนสิทธิเฉพาะตัวผู้สมัครที่กระทำความผิด
2.มาตรา 93-98 ประเด็นที่มาของ ส.ส. ให้กลับไปใช้รัฐธรรมนูญปี 2540 โดยไม่กำหนดเกณฑ์ขั้นต่ำของ ส.ส.ระบบบัญชีรายชื่อ
3.มาตรา 111-121 ประเด็นที่มาของ ส.ว. ให้กลับไปใช้รัฐธรรมนูญปี 2540 โดยต้องมาจากการเลือกตั้งทั้งหมด
4.มาตรา 190 ให้คงหลักการเดิมแต่เพิ่มเติมประเภทของหนังสือสัญญาที่ต้องได้รับความเห็นชอบจากรัฐสภา
5.มาตรา 265 ให้ ส.ส.ดำรงตำแหน่งทางการเมือง เช่นตำแหน่งเลขานุการและที่ปรึกษารัฐมนตรีได้ และ
6. มาตรา 266 ให้ ส.ส. ส.ว.สามารถช่วยแก้ปัญหาประชาชนผ่านส่วนราชการได้
รัฐบาลอภิสิทธิ์เลือกเพียง มาตรา 190 และ มาตรา 93-98 ในการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ
‘คำแนะนำ’แก้ทั้งฉบับไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ “ควร” ประชามติ
หลังการเลือกตั้ง 3 กรกฎา พรรคเพื่อไทยฆ่าไม่ตาย ฟื้นคืนชีพเป็นหนที่ 3 ชนะการเลือกตั้ง มียิ่งลักษณ์ ชินวัตร เป็นนายกรัฐมนตรี ในยุคนี้บทบาทศาลรัฐธรรมนูญเด่นชัดขึ้นอีกครั้ง ทั้งคำวินิจฉัยที่ทำให้นโยบายของฝ่ายบริหารมีอันตกไป เช่น โครงการจัดการน้ำ โครงการ 2 ล้านล้านโครงสร้างพื้นฐานการคมนาคม ที่สำคัญคือ การแก้รัฐธรรมนูญ
หนึ่งในนโยบายที่รัฐบาลแถลงต่อสภาคือการแก้ไขรัฐธรรมนูญ เพื่อให้เป็นไปดังที่ได้หาเสียงไว้ ต่อมาครม.ยิ่งลักษณ์ก็ได้มีมติแก้รัฐธรรมนูญ โดยแก้เพียงมาตราเดียวคือ มาตรา 291 เพื่อเป็นการปลดล็อคให้เกิดสภาร่างรัฐธรรมนูญขึ้นมาได้ โดยยิ่งลักษณ์ระบุว่าสภาร่างรัฐธรรมนูญนี้จะมาจากประชาชนล้วน ทันทีทันใดก็มีผู้ร้อง 5 ราย คือ พล.อ.สมเจตน์ บุญถนอม, นายเดชอุดม ไกรฤทธิ์, นายวันธงชัย ชำนาญกิจ, นายวิรัตน์ กัลยาศิริ, นายวรินทร์ เทียมจรัส และนายบวร ยสินทรและคณะร้องโดยตรงต่อศาลรัฐธรรมนูญว่าการแก้ไขรัฐธรรมนูญนี้เป็นการล้มล้างการปกครองตามมาตรา 68 วรรคหนึ่งหรือไม่ เรื่องนี้สร้างข้อวิพากษ์วิจารณ์และถกเถียงกันมากว่าคนทั่วไปไม่สามารถร้องโดยตรงต่อศาลได้ แต่ต้องผ่านการกลั่นกรองของอัยการสูงสุด ตามมาตรา 68 และในคำร้องก็ยังระบุให้มีการลงโทษยุบพรรคการเมืองด้วย หลายคนจึงลุ้นว่าพรรคนี้อาจถูกยุบเป็นหนที่สาม แต่ท้ายที่สุดศาลรัฐธรรมนูญก็มีคำวินิจฉัยออกมา การแก้รัฐธรรมนูญนี้ไม่ถือเป็นการล้มล้างการปกครอง ไม่ยุบพรรคตัดสิทธิ และเรื่องนี้ศาลมีอำนาจรับเรื่องโดยตรงได้เพราะตีความตาม ‘เจตนารมณ์’ มาตรา 68 พร้อมกันนี้ยังสร้างบรรทัดฐานใหม่คือ ‘คำแนะนำ’ ว่ารัฐบาลควรทำประชามติก่อนหากจะแก้ทั้งฉบับ หรืออาจแก้ไขเป็นรายมาตราได้
เกิดข้อถกเถียงมากมายว่าควรดำเนินการในลักษณะไหนดี ส่วนมากแล้วเชียร์ให้ทำประชามติ รัฐบาลตั้งคณะทำงานเพื่อพิจารณาเรื่องนึ้ขึ้นมา และสุดท้ายก็ตัดสินใจที่จะแก้รายมาตรา เพราะหากทำประชามติก็เสี่ยงที่จะไม่สำเร็จและเสียงบประมาณสูง และเสี่ยงไม่สำเร็จ เพราะตามมาตรา 9 ของกฎหมายประชามติ กำหนดให้ต้องมีจำนวนผู้ออกมาใช้สิทธิมากว่าครึ่งหนึ่งของผู้มีสิทธิออกเสียงและต้องได้รับการเห็นชอบมากกว่าครึ่งหนึ่งของผู้ออกมาใช้สิทธิ นั่นคือต้องมีคนมาใช้สิทธิมากกว่า 23 ล้านคน และต้องได้รับคะแนนเห็นชอบมากกว่า 11.5 ล้านเสียง จึงถือว่าผ่าน
แก้รายมาตรา ก็ไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ
การแก้ไขรัฐธรรมนูญรายมาตราของรัฐบาลแบ่งเป็น 3 ร่างใน 3 เรื่องใหญ่คือ การแก้ไขที่มาส.ว.ให้มาจากการเลือกตั้งทั้งหมด การแก้ไขมาตรา 190 ให้หนังสือสัญญาระหว่างประเทศด้านการค้าไม่ต้องผ่านรัฐสภา แต่ให้ประชาชนเข้าถึงรายละเอียดในสัญญาและมีมาตรการเยียวยา สุดท้ายคือแก้ม.237ว่าด้วยเรื่องยุบพรรค แต่สามารถผลักดันผ่านวาระ 3 ในสภาได้เพียงสองเรื่องแรก และสองเรื่องนั้นก็มีอันคว่ำไปภายใน 2 เดือนหลังร่างผ่านวาระ3 เนื่องจากศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่าการดําเนินการ พิจารณาและลงมติแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญกรณีแก้ไขที่มาส.ว. เป็นการกระทําที่ไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ และรัฐธรรมนูญมีเนื้อความที่เป็นสาระสําคัญขัดแย้งต่อหลักการพื้นฐานและเจตนารมณ์ของรธน.50 อันเป็นการกระทําเพื่อให้ผู้ถูกร้องทั้งหมดได้มาซึ่งอํานาจในการปกครองประเทศ โดยวิธีการซึ่งไม่เป็นไปตามวิถีทางที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ ตามมาตรา 68 วรรคหนึ่งแต่คำร้องให้ยุบพรรคนั้นยังไม่เข้าเงื่อนไขจึงให้ยกคําร้อง
แน่นอน มันได้สร้างการถกเถียง วิพากษ์วิจารณ์อีกระลอกใหญ่
พ.ร.บ.นิรโทษกรรม ชนวนที่จุดติด พลิกเกม
เรื่องสำคัญที่ต้องกล่าวถึงอีกเรื่องในสมัยของรัฐบาลยิ่งลักษณ์ นอกเหนือจากการแก้รัฐธรรมนูญแล้ว ยังมีประเด็นของ พ.ร.บ.นิรโทษกรรม
หลังการสลายการชุมนมคนเสื้อแดงปี2553 มีคนเสื้อแดงถูกจับกุมคุมขังจำนวนมาก ข้อมูลจากศูนย์ข้อมูลประชาชนผู้ได้รับผลกระทบจากการสลายการชุมนุม เม.ย.-พ.ค.2553(ศปช.) ระบุว่ามีผู้ถูกฟ้องร้องดำเนินคดีราว 1,700 คดี ส่วนมาเป็นข้อหาฝ่าฝืนพ.ร.ก.ฉุกเฉิน ผู้ต้องขังในช่วงแรกก็มีเกือบร้อยคน จำนวนไม่น้อยได้รับโทษจำคุกครึ่งปีถึงหนึ่งปีครึ่ง อย่างไรก็ตาม คนถึงปี 2556 ที่มีการผลักดันพ.ร.บ.นิรโทษกรรมนั้น ผู้ต้องขังด้วยคดีทางการเมืองยังมีอยู่ถึง 40 กว่าราย
สุดา รังกุพันธุ์ หัวหอกที่ดูแลนักโทษการเมืองเหล่านั้นได้จัดชุมนุมในนาม กลุ่ม 29 มกรา ปลดปล่อยนักโทษการเมือง ผลักดันกฎหมายนิรโทษกรรม และประกาศสนับสนุนร่างของนายวรชัย เหมะ เพื่อความเป็นไปได้และรวดเร็วที่สุดในการช่วยเหลือนักโทษการเมืองในเรือนจำ
อันที่จริงพ.ร.บ.นิรโทษกรรมนั้นมีการพูดถึงกันระยะหนึ่งแล้ว โดยมีทั้งหมด 4 เวอร์ชั่น (ดาวน์โหลดไฟล์ที่เว็บไอลอว์) ข้อถกเถียงหลักๆ คือ ฉบับที่เสนอโดยวรชัยนั้นนิรโทษกรรมทั้งสองฝ่ายโดยไม่รวมแกนนำ จากนั้นในวาระวาร 2 และ 3 ร่างดังกล่าวถูกเพิ่มเติมเนื้อหาให้นิรโทษกรรมทั้งสองฝ่ายโดยตีความครอบคลุมไปถึงทหาร ผู้สั่งการ และทักษิณ ชินวัตร หรือฉบับที่เรียกกันติดปากว่า “ฉบับเหมาเข่งสุดซอย” ทำให้พรรคเพื่อไทยซึ่งเป็นรัฐบาลกุมเสียงข้างมากในขณะนั้นถูกโจมตีอย่างหนัก
คนเสื้อแดงหรือแนวร่วมบางส่วนโดยเฉพาะกลุ่มญาติผู้เสียชีวิตส่วนหนึ่งในเหตุการณ์สลายการชุมนุมปี 2553 ไม่พอใจกับแนวโน้มที่จะนิรโทษกรรมให้ผู้สั่งการและทหารด้วย จึงเสนอร่างของตนเองขึ้นมา แต่ไม่ได้รับการบรรจุเข้าวาระประชุมสภา ขณะที่กลุ่มต้านนิรโทษกรรมกระแสหลักนั้นเกรงว่าจะมีการนิรโทษกรรมให้ทักษิณ ชินวัตร ส่วนอีกร่างที่สำคัญคือร่างของนิติราษฎร์ ร่างนี้ไมได้ถูกนำเสนอเข้าสภาเช่นกัน และพ.ร.บ.นี้ได้สร้างความแตกแยกที่รุนแรงยิ่งแม้ในหมู่คนเสื้อแดงและแนวร่วมเอง
1. ร่างพระราชบัญญัตินิรโทษกรรมแก่ผู้ซึ่งกระทำความผิดเนื่องจากการชุมนุมทางการเมือง การแสดงออกทางการเมืองของประชาชน พ.ศ. ... เสนอโดย นายวรชัย เหมะสมาชิสภาผู้แทนราษฎร พรรคเพื่อไทย และส.ส.จากพรรคเพื่อไทย รวม 40 คน
2. ร่างพระราชบัญญัตินิรโทษกรรมแก่ผู้ซึ่งกระทำความผิดเนื่องจากการชุมนุมทางการเมือง การแสดงออกทางการเมืองของประชาชน พ.ศ. ... เสนอโดย นายนิยม วรปัญญสมาชิสภาผู้แทนราษฎร พรรคเพื่อไทย และส.ส.จากพรรคเพื่อไทย รวม 23 คน
3. ร่างรัฐธรรมนูญว่าด้วยนิรโทษกรรมและขจัดความขัดแย้ง เสนอโดย คณะนิติราษฎร์
4. ร่างพ.ร.บ.นิรโทษกรรมแก่ประชาชนซึ่งได้กระทำความผิดอันเนื่องมาจากเหตุการณ์ความขัดแย้งทางการเมืองภายหลังการยึดอำานาจรัฐโดยคณะปฏิรปปการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข เมื่อวันที่ ๑๙ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๙ พ.ศ. ... เสนอโดย กลุ่มญาติผู้เสียหายจากเหตุการณ์ทางการเมือง เมษา – พฤษภา 53
ท้ายที่สุด สภาโหวตวาระ 3 ร่างพ.ร.บ.นิรโทษกรรมในวันที่ 1 พ.ย.56 พร้อมๆ กับการชุมนุมต่อต้านที่นำโดย สุเทพ เทือกสุบรรณ ซึ่งกลายเป็นกลุ่ม กปปส.ในที่สุด การต่อต้านในครั้งนี้นำไปสู่การยุบสภาของยิ่งลักษณ์ โดยกำหนดจะมีการเลือกตั้งใหม่ในวันที่ 2ก.พ. อย่างไรก็ตาม นี่เป็นอีกครั้งหนึ่งที่พรรคประชาธิปัตย์ประกาศบอยคอต ไม่ลงสมัครรับเลือกตั้ง โดยให้เหตุผลว่าการเลือกตั้งจะไม่นำไปสู่การแก้ปัญหาประเทศชาติได้ และพร้อมสู้เคียงบ่าเคียงไหล่กับกลุ่ม กปปส.
การชุมนุมยังคงเป็นไปอย่างดุเดือดยาวนาน และน่าจะเป็นประวัติศาสตร์ระยะสั้นที่ทุกคนยังจดจำได้ดีถึงความรุนแรงครั้งต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับผู้ชุมนุม กับประชาชนทั่วไปการชัตดาวน์กรุงเทพฯ การขัดขวางการเลือกตั้งล่วงหน้าและการขัดขวางการเลือกตั้ง 2 ก.พ.ของกลุ่มกปปส. การต่อสู้เพื่อการเลือกตั้งของกลุ่มจุดเทียน การถือกำหนดขึ้นของกลุ่มนักวิชาการ ‘สมัชชาปกป้องประชาธิปไตย’ หรือ สปป. ฯลฯ
เช่นเดียวกันกับคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญที่ออกมาค่อนข้างถี่ในการยับยั้งนโยบายต่างๆ ในช่วงท้ายของรัฐบาลยิ่งลักษณ์ โดยเฉพาะคำวินิจฉัยให้การเลือกตั้ง 2 ก.พ.เป็นโมฆะ ในเดือนถัดมาหลังการเลือกตั้งโดยระบุเหตุผลเนื่องจาก 28 เขตที่ถูก กปปส.ขัดขวางจนไม่สามารรับสมัครผู้ลงสมัครได้นั้นทำให้การจัดเลือกตั้งวันเดียวกันทั่วประเทศไม่ได้ ขัดรัฐธรรมนูญ มาตรา 108 วรรค 2
การกำหนดวันเลือกตั้งใหม่มีหลายแนวคิด กกต.ผู้โดดเด่นอย่างสมชัย ศรีสุทธิยากร เห็นว่าน่าจะจัดในเดือนกรกฎาคมหรือถัดไปอีก 5 เดือน ขณะที่มติ53พรรคระบุว่าควรจัดเลือกตั้งใหม่ภายใน 45-60 วัน
ในระหว่างฝุ่นตลบและเสี่ยงต่อภาวะสุญญากาศ กลุ่มนปช.ก็เริ่มแสดงกำลังเพื่อต้านรัฐประหาร ต้านการร้องขอนายกฯ ม.7 และกดดันให้มีการเลือกตั้งเร็วที่สุด โดยนปช.เริ่มชุมนุมต่อเนื่องที่ถนนอักษะ ตั้งแต่วันที่ 10 พ.ค.57 กระทั่งถูกสลายการชุมนุมในวันยึดอำนาจของคณะรัฐประหาร
และดาบสุดท้ายที่ทำให้เกิดสุญญากาศทางการเมืองคือคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญที่ให้ยิ่งลักษณ์และรัฐมนตรีอีก 9 คนที่เกี่ยวข้องการกับโยกย้ายถวิล เปลี่ยนศรีโดยมิชอบ พ้นสภาพจากตำแหน่งรักษาการ แม้หลายส่วนจากวิจารณ์ว่าอยู่ในตำแหน่งรักษาการอยู่แล้ว ไม่สามารถพ้นสภาพได้อีก อย่างไรก็ตาม เมื่อคำวินิจฉัยออกมา นักวิชาการบางส่วนยังยืนยันว่าไม่มีสภาวะที่เรียกว่าสุญญากาศ เนื่องจากปลัดกระทรวงต่างๆ สามารถรักษาการต่อไปได้
แต่แล้วการถกเถียงทั้งหมดก็สิ้นสุดลงในวันที่ 22 พ.ค.2557
กระบวนการ “ตุลาการภิวัตน์” นั้นดำเนินมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน และอยู่กับเทคนิคกฎหมาย บางคราดูสลับซับซ้อน หากทว่า ก็ถูกจับตาและวิพากษ์จากประชาชนคนเดินดินอย่างต่อเนื่อง ขณะที่ ปิยบุตร แสงกนกกุล นักวิชาการกฎหมายมหาชน เคยเขียนไว้ในบทนำหนังสือบทนำจากหนังสือในพระปรมาภิไธย ประชาธิปไตย และตุลาการ ของเขาว่า
“ปรากฏการณ์ ตุลาการภิวัตน์ในประเทศไทยตลอดสามปีที่ผ่านมาไม่ใช่การตัดสินคดีความอย่างก้าวหน้า (Judicial activism) และไม่ใช่การตีความกฎหมายอย่างสร้างสรรค์ (Constructive interpretation) เพราะการตัดสินคดีความอย่างก้าวหน้าคือการที่ผู้พิพากษาพยายามใช้และตีความกฎหมายอย่างสร้างสรรค์เพื่อวินิจฉัยคดีให้เกิดผลไปในทางที่ขยายขอบเขตการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนออกไปมากขึ้นการตัดสินคดีความอย่างก้าวหน้าจึงไม่ใช่การตัดสินคดีความเพื่อปราบปรามศัตรูทางการเมืองขั้วตรงข้าม ไม่ใช่การตัดสินคดีความเพื่อ “ปลด”นักการเมือง ไม่ใช่การตัดสินคดีความเพื่อตามยุบพรรคการเมืองไม่ใช่การตัดสินคดีความที่แทรกแซงเข้าไปในเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างประเทศอันเป็นอํานาจของรัฐบาลโดยแท้”
นี่คือเส้นทางเพียงคร่าวๆ ของบทบาทตุลาการที่เกี่ยวพันกับจุดเปลี่ยนทางการเมือง นับว่าพวกเขาเป็นผู้เล่นสำคัญยิ่งในประวัติศาสตร์การเมืองไทยร่วมสมัยและน่าจะถึงเวลาพิจารณาว่า จนถึงวันนี้บทบาทเหล่านั้นช่วยให้ “ประชาธิปไตยเดินหน้าต่อไปได้” ดังพระราชดำรัสที่เหล่าตุลาการยึดถือหรือไม่ หรือแม้กระทั่งรูปแบบของประชาธิปไตยก็ไม่หลงเหลือแล้ว มิพักต้องพูดถึงเนื้อหา
รวมเหตุการณ์สำคัญ คำวินิจฉัยสำคัญ 2549-2557
25 เม.ย.49 |
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระราชดำรัส 25 เมษายน 2549 |
||
28 เม.ย.49 |
หัวหน้า 3 ศาลประชุมหาทางออกให้ประเทศ โปรยข่าวของเว็บผู้จัดการออนไลน์ |
||
ผู้ตรวจการของรัฐสภาเสนอศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยการเลือกตั้ง 2 เมษาชอบด้วยรัฐธรรมนูญหรือไม่ |
|||
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 9/2549 |
เลือกตั้ง 2 เมษาเป็นโมฆะ ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาส่งเรื่องให้พิจารณา วินิจฉัยว่ากระบวนการจัดการเลือกตั้งและการหันคูหามิชอบ และสั่งให้จัดการเลือกตั้งใหม่ (ยื่นคำร้องผู้ตรวจการฯ โดยบรรเจิด สิงคะเนติ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และ พล.อ.สายหยุด เกิดผล ประธานพีเน็ต) |
|
ศาลปกครองกลาง |
คำพิพากษาที่ 607-608/2549 |
เลือกตั้ง 2 เมษาเป็นโมฆะ กรณี กกต.จัดคูหาเลือกตั้งหันคูหาออก ทำให้การออกเสียงไม่เป็นไปโดยลับทั้งทางข้อเท็จจริงและในความรู้สึกของผู้มาใช้สิทธิ ไม่ชอบด้วยมาตรา 104 วรรคสามของรธน. (ยื่นคำร้องโดยโพธิพงศ์ บรรลือวงศ์ น.พ.ประมวล วีรุตมเสน และพวก 10 คน) |
|
ธีรยุทธ บุญมี พูดเรื่อง ‘ตุลาการภิวัฒน์’ ก่อนจะนำเสนองานวิจัยเรื่องตุลาการภิวัฒน์ใน 2 เดือนถัดมา |
|||
1 มิ.ย.49 |
ที่ประชุมศาลฎาทำจม.ถึงประธานวุฒิสภา ไม่ขอเสนอชื่อ 2 กกต.เนื่องจาก กกต.ที่เหลือทำหน้าที่บกพร่อง (ที่มา: “ที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา"บอยคอต"กกต.โดยอ้างพระราชดำรัสวันที่ ๒๕เม.ย.๒๕๔๙” จากเว็บไซต์นิติราษฎร์ (ถูกบล็อคโดยไอซีที-เข้า(ไม่)ถึงเมื่อ 6 ต.ค.57) |
||
20 ก.ค.49 |
ในหลวงลงพระปรมาภิไธยในพ.ร.ฎ.เลือกตั้งทั่วไป วันที่ 15 ต.ค.49 |
||
ศาลอาญา |
พิพากษาจำคุก 4 ปี |
จำคุก 3 กกต.คือพล.ต.อ. วาสนา เพิ่มลาภ ประธานกกต.และพวกกรณีร่วมกันจัดการเลือกตั้งส.ส.แบบแบ่งเขตรอบใหม่เมื่อวันที่ 23 และ 29 เม.ย. 2549 โดยไม่มีอำนาจ และออกหนังสือเวียนถึง ผอ.กต.เขต ให้เปิดรับผู้สมัครรายเดิมเวียนเทียนสมัครใหม่ |
|
19 ก.ย.49 |
รัฐประหาร นำโดย พล.อ.สนธิ บุญรัตกลิน |
||
30 พ.ค.50 |
ยุบพรรคไทยรักไทยกับพรรคเล็กรวม4 พรรค (พรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า พรรคพัฒนาชาติไทย พรรคแผ่นดินไทย) รวมทั้งให้เพิกถอนสิทธิการเลือกตั้งกรรมการบริหารพรรคทั้ง 4 พรรค มีกำหนด 5 ปี |
||
24 ส.ค.50 |
ประกาศใช้รัฐธรรมนูญ 2550 ศาลรัฐธรรมนูญถูกจัดตั้งอีกครั้ง |
||
23 ธ.ค.50 |
เลือกตั้งทั่วไป พรรคพลังประชาชน ชนะการเลือกตั้ง มี สมัคร สุนทรเวช เป็นนายกรัฐมนตรี |
||
พันธมิตรเริ่มต้นชุมนุม (193 วัน) เนื่องจากเกรงว่ารัฐบาลจะแก้ไขรัฐธรรมนูญ |
|||
27 มิ.ย.51 |
ศาลปกครองกลาง |
คำสั่งคดีหมายเลขดำที่ 984/2551 |
สั่งคุ้มครองชั่วคราว ให้กระทรวงการต่างประเทศและครม.ยุติการดำเนินการตามมติครม.ที่รับรองการออกแถลงการณ์ร่วมไทย-กัมพูชา ซึ่งหนุนกัมพูชาจดทะเบียนปราสาทพระวิหารเป็นมรดกโลก (ผู้ร้อง สุริยะใส กตะศิลา และพวกรวม 13 คน) |
30 มิ.ย.51 |
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 5/2551 |
รับรอง คตส.มีอำนาจตรวจสอบและฟ้องคดี กรณีหวยบนดิน โดยคำวินิจฉัยอ้างเจตนารมณ์ในคำปรารภในพระบรมราชโองการแต่งตั้งหัวหน้า คปก. |
ศาลฏีกาแผนกคดีอาญาผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง |
คำสั่งที่ 5019/2551 |
เพิกถอนสิทธิเลือกตั้งยงยุทธ ติยะไพรัช กรณี กกต.ร้องเรียนว่าแจกเงินเพื่อจูงใจให้กลุ่มกำนันอำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย เป็นหัวคะแนน เพื่อช่วยให้ผู้สมัครพรรคพลังประชาชนได้รับการเลือกตั้ง |
|
ศาลปกครองสูงสุด |
คำสั่งที่ 547/2551 |
ยืนยันคำสั่งศาลปกครองกลางคุ้มครองชั่วคราว กรณีเพิกถอนร่างแถลงการณ์ร่วมไทย-กัมพูชา |
|
ศาลรัฐธรรมนูญ |
|
วินิจฉัยชี้ขาดว่าแถลงการณ์ร่วมไทย-กัมพูชา ขัด รธน.มาตรา 190 ต้องผ่านความเห็นชอบจากรัฐสภา |
|
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 12-13/2551 |
ให้สมัคร สุนทรเวช พ้นตำแหน่งนายกฯ จากกรณีจัดรายการชิมไปบ่นไป (ผู้ร้องเรืองไกร ลีกิจวัฒนะ และคณะส.ว. รวม 29 คน) |
|
17 ก.ย.51 |
สมชาย วงศ์สวัสดิ์ เป็นนายกรัฐมนตรี |
||
24 พ.ย.51 |
พันธมิตรฯ ยึดสนามบิน(ยุติหลังศาลรัฐธรรมนูญสั่งยุบพรรคพลังประชาชน1 วัน คือ 3 ธ.ค.51) |
||
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 18-20/2551 |
ยุบพรรคพลังประชาชน, มัชฌิมาธิปไตย,ชาติไทย พร้อมตัดสิทธิเลือกตั้งกรรมการบริหารพรรค 5 ปีจากกรณียงยุทธ ติยะไพรัช ทำผิดกฎหมายเลือกตั้ง สมชาย วงศ์สวัสดิ์ พ้นจากตำแหน่งนายกฯ |
|
9 ธ.ค.51 |
อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ เป็นนายกรัฐมนตรี |
||
ศาลปกครองกลาง |
คดีหมายเลขดำที่ 984 / 2551 , 1001 / 2551 และ 1024 / 2551 |
มีคำสั่งเพิกถอนแถลงการณ์ร่วมไทย-กัมพูชา กรณีปราสาทเขาพระวิหาร (สมัยนพดล ปัทมะ) |
|
ศาลฎีกาแผนกคดีอาญาผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง |
คดีหมายเลขดำที่ อม.14/2551 คดีหมายเลขแดงที่ อม.1/2553 |
ยึดทรัพย์ทักษิณ4.6 หมื่นล้าน |
|
12 มี.ค.53 |
นปช.ชุมนุมเรียกร้องอภิสิทธิ์ลาออกจากนายกฯ |
||
เม.ย.-พ.ค. |
สลายการชุมนุม นปช. มีผู้เสียชีวิต 91 ราย (ศปช. 94 ราย / คอป. 92 ราย) |
||
2 พ.ย.53 |
ครม.อภิสิทธิ์มีมติ แก้รธน. 2 ประเด็น คือ ม.190 การทำสนธิสัญญาระหว่างประเทศไม่ต้องผ่านสภา และยกเลิก ม.93-98 แบ่งเขตเลือกตั้งแบบเขตเดียวเบอร์เดียว(จากที่คณะกรรมการพิจารณาแนวทางการแก้ไขรัฐธรรมนูญ สมบัติ ธำรงธัญวงศ์ เสนอแก้ 6 ประเด็น) |
||
8 พ.ย.53 |
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 7/2553 |
ความเป็นรัฐมนตรีของกษิต ภิรมย์ รมว.การต่างประเทศ ไม่สิ้นสุด กรณีทำจดหมายแนะนายกฯ เร่งคดีทักษิณ (เรืองไกร ลีกิจวัฒนะ กับส.ว.รวม 19 คน ผู้ร้อง) |
29 พ.ย.53 |
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 15/2553 |
ยกคำร้องยุบพรรคประชาธิปัตย์กรณีเงินบริจาค 258 ล้านจากบ.ทีพีไอโพลีน เนื่องจากกระบวนการยืนคำร้องไม่ชอบด้วยกฎหมาย (นายทะเบียนพรรคการเมือง ผู้ร้อง) |
9 ธ.ค.53 |
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 16/2553 |
ยกคำร้องยุบพรรคประชาธิปัตย์กรณีเงินบริจาค 258 ล้านจากบ.ทีพีไอโพลน เนื่องจากข้ามขั้นตอนตามที่กฎหมายบัญญัติ ไม่ชอบด้วยวิธีปฏิบัติ (อัยการสูงสุด ผู้ร้อง) |
11 ก.พ.54 |
สภาโหวตผ่านวาระ 3 การแก้ไขรธน.มาตรา 190 และ 93-98 |
||
10 พ.ค.54 |
อภิสิทธิ์ยุบสภา |
||
3 ก.ค.54 |
เลือกตั้งทั่วไป พรรคเพื่อไทย ชนะการเลือกตั้ง ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร เป็นนายกฯ |
||
ครม.เห็นชอบร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญ โดยจะแก้ไขมาตราเดียวคือ มาตรา 291 เพื่อปลดล็อคจัดตั้งสภาร่างรัฐธรรมนูญ |
|||
22 ก.พ.55 |
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 5-7/2555 |
พ.ร.ก.ให้คลังกู้เพื่อวางระบบจัดการน้ำ และ พ.ร.ก.ให้คลังกู้เพื่อช่วยกองทุนฟื้นฟูและพัฒนาสถาบันการเงิน เป็นไปตามรัฐธรรมนูญ |
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 18-22/2555 |
การแก้รธน.มาตรา 291 ไม่ขัดรธน.มาตรา 68 ไม่เป็นการล้มล้างการปกครอง แต่การจะแก้รธน.ทั้งฉบับ “ควร” ทำประชามติ (ผู้ร้อง 5 ราย ผู้ พล.อ.สมเจตน์ บุญถนอม, นายเดชอุดม ไกรฤทธิ์, นายวันธงชัย ชำนาญกิจ, นายวิรัตน์ กัลยาศิริ, นายวรินทร์ เทียมจรัส และนายบวร ยสินทรและคณะ) |
|
29 ม.ค.56 |
กลุ่ม 29 มกราปลดปล่อยนักโทษการเมือง ชุมนุมเรียกร้องให้รัฐบาลเร่งดันกฎหมายนิรโทษกรรม เพื่อช่วยนักโทษการเมืองที่ยังอยู่ในเรือนจำและนอกเรือนจำอีกหลายสิบคน |
||
7 มี.ค.56 |
วรชัย เหมะ ส.ส.เพื่อไทยนำทีมส.ส.รวม 42 คนยื่นพ.ร.บ.นิรโทษกรรมเข้าสภา |
||
รัฐบาลตัดสินใจไม่ทำประชามติ แต่แก้ไขรายมาตรา โดยนำเสนอ 3 ร่างเข้าสภา ประเด็นที่มาส.ว. , ม.190 หนังสือสัญญาระหว่างประเทศ, และม.237 ว่าด้วยการยุบพรรค |
|||
7 ส.ค.56 |
ร่างพ.ร.บ.นิรโทษกรรมเข้าสู่การพิจารณาวาระแรกของสภา มีม็อบต้านหน้าสภานำโดย สุเทพ เทือกสุบรรณ |
||
สภาโหวตผ่านวาระ3 แก้รธน.ประเด็นที่มาส.ว. |
|||
31 ต.ค.56 |
ชุมนุมต้าน พ.ร.บ.นิรโทษกรรม ใกล้พรรคประชาธิปัตย์ ก่อนขยายตัวเป็น กปปส. |
||
สภาโหวตผ่านวาระ 3 พ.ร.บ.นิรโทษกรรม |
|||
สภาโหวตผ่านวาระ3 แก้รธน.ประเด็นมาตรา 190 |
|||
20 พ.ย.56 |
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 15-18/2556 |
การดําเนินการ พิจารณาและลงมติแก้ไขเพิ่มเติมรธน.กรณีแก้ไขที่มาส.ว. เป็นการกระทําที่ไม่ชอบด้วยรธน. และ รธน.มีเนื้อความ ที่เป็นสาระสําคัญขัดแย้งต่อหลักการพื้นฐานและเจตนารมณ์ของรธน.50 อันเป็นการกระทําเพื่อให้ผู้ถูกร้องทั้งหมดได้มาซึ่งอํานาจในการปกครองประเทศ โดยวิธีการซึ่งไม่เป็นไปตามวิถีทางที่บัญญัติไว้ในรธน.50 ส่วนที่ผู้ร้องที่ 1 ขอให้ยุบพรรคการเมืองที่เกี่ยวข้อง เห็นว่า ยังไม่เข้าเงื่อนไขจึงให้ยกคําร้อง |
29 พ.ย.56 |
เปิดตัว กปปส.อย่างเป็นทางการ |
||
9 ธ.ค.56 |
ยิ่งลักษณ์ยุบสภา เป็นรัฐบาลรักษาการ |
||
21 ธ.ค.56 |
พรรคประชาธิปัตย์ นำโดยอภิสิทธิ์ ประกาศบอยคอต ไม่ส่งผู้สมัครรับเลือกตั้ง |
||
8 ม.ค.57 |
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 1/2557 |
วินิจฉัยว่าการพิจารณาและลงมติแก้ไขเพิ่มเติมรธน. มาตรา 190 เป็นการกระทําที่ไม่ชอบด้วยกระบวนการตามรธน.และการที่ผู้ถูกร้องร่วมกันแก้ไขเพิ่มเติมเนื้อหาของรธน.มาตรา 190 เป็นการกระทําที่ ไม่ชอบด้วยรธน.ผิด มาตรา 68 วรรคหนึ่ง |
24 ม.ค.57 |
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 2/2557 |
วินิจฉัยว่าสามารถกำหนดวันเลือกตั้งใหม่ได้ ตามที่ กกต.เสนอ ครม. และอำนาจในการกำหนดวันเลือกตั้งเป็นอำนาจของ กกต.และครม.ต้องรับผิดชอบร่วมกัน |
7 มี.ค.57 |
ผู้ตรวจการแผ่นดินมีมติเอกฉันท์ เลือกตั้ง 2 ก.พ.โมฆะ ส่งเรื่องให้ศาลรัฐธรรมนูญ |
||
12 มี.ค.57 |
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 3-4/2557 |
วินิจฉัยว่าการตราร่างพ.ร.บ.โครงสร้างพื้นฐาน (2ล้านล้าน) ไม่ถูกต้องตามบทบัญญัติรธน. และมีข้อความสาระสำคัญที่ขัดหรือแย้งกับรธน. ทำให้ร่างนี้เป็นอันตกไป |
21 มี.ค.57 |
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 5/2557 |
พ.ร.ฎ. ยุบสภาผู้แทน 2556 เฉพาะในส่วนที่กําหนดให้มีการเลือกตั้ง 2 ก.พ.57 ไม่สามารถจัดการให้เป็นการเลือกตั้งวันเดียวกันทั่วราชอาณาจักร จึงไม่ชอบด้วยรธน. |
ศาลปกครองสูงสุด |
พิพากษา |
ให้คืนตำแหน่งเลขาธิการ สมช. แก่ถวิลเปลี่ยนศรี เนื่องจากยิ่งลักษณ์ใช้ดุลยพินิจไม่ชอบด้วยกฎหมาย |
|
7 พ.ค.57 |
ศาลรัฐธรรมนูญ |
คำวินิจฉัย 9/2557 |
ความเป็นนายกฯ รักษาการของยิ่งลักษณ์ ชินวิตร สิ้นสุดลง กรณีศาลปกครองสูงสุดสั่งให้การโยกย้ายถวิล เปลี่ยนศรี เป็นไปโดยมิชอบ (ผู้ร้อง ไพบูลย์ นิติตะวัน ส.ว.) |
22 พ.ค.57 |
คสช. ทำรัฐประหารยึดอำนาจ |
||
22 พ.ค.- ปัจจุบัน |
- |
หมายเหตุ ประชาไทขออภัยในความผิดพลาด มีการแก้ไขเนื้อหาบางจุด (25 เม.ย.2559)
ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)