ขอเชิญเพื่อนๆพี่ๆน้องๆมาร่วมฉลองกันในวันเปิดบาร์ของเรา

          322 เชียงใหม่แลนด์ ถ.ช้างคล้าน อ.เมือง จ. เชียงใหม่ 50000

จักรเย็บผ้า สัญลักษณ์ของหญิงผู้ใช้แรงงานในอดีต

จดหมาย รูปภาพหญิงบริการในช่วงยุคจีไอ

ป้ายเรียกร้องถึงสิทธิด้านแรงงาน

แสงไฟสาดกระจายไปทั่วทุกมุมของบาร์แคนดู เสียงเพลงยังคงเร้าเร่งชักชวนนักท่องเที่ยวยามราตรีลุกขึ้นขยับเต้นกันไปมา อย่างสนุกสนาน พนักงานเสิร์ฟ บาร์เทนเดอร์ ต่างขมีขมันกันทำงานกันอย่างขันแข็ง ทุกคนต่างมีสีหน้าเปี่ยมสุข

ผมเลี่ยงออกมาทางด้านหน้าบาร์ เพื่อขอร่วมสนทนากับหญิงแกร่งคนหนึ่ง...ผู้ซึ่งมีส่วนร่วมที่ทำให้บาร์แคนดูแห่งนี้เกิดขึ้นได้สำเร็จ

จันทวิภา อภิสุข ผู้อำนวยการโครงการมูลนิธิเอ็มพาวเวอร์

และนี่คือถ้อยคำสนทนาระหว่างผม กับ คุณจันทวิภา อภิสุข ผู้อำนวยการโครงการมูลนิธิเอ็มพาวเวอร์

ช่วยเล่าที่มาที่ไปของการเปิดบาร์แคนดู แห่งนี้?

ก็คือว่าการทำงานกลางคืน เป็นงานที่สังคมไม่ยอมรับ แต่ว่ามีคนอีกหลายๆแสนคนทำงานกลางคืนกันอยู่ แล้วเค้าก็อยู่ในสภาพเดียวกับคนที่ทำงานในโรงงาน เข้างานเช่นเดียวกัน แต่เข้าตอนกลางคืนไง โรงงานเข้า 9โมง ออก  5 โมง ที่นี่เข้า 6โมงเย็น ออกตี 2 แต่ที่นี่ทุกๆ สิ่ง ทุกๆ อย่าง มันก็มีหน้าที่ที่ทำประจำ มีการรับผิดชอบ เป็นบาร์เทนเดอร์ เป็นพนักงานเต้น เป็นอะไรเหมือนๆ กัน

ทีนี้ถ้าเปรียบเทียบตรงนั้นเนี่ย (เธอชี้ไปที่ผับบาร์ที่ตั้งอยู่บริเวณใกล้เคียง) พนักงานบาร์ไม่มีหลักประกันความมั่นคงในการทำงานเลย ซึ่งเราจะเห็นได้ว่าเมื่อเร็วๆ นี้มีคนตาย ที่พัทยาเพราะแก๊สระเบิด 7คนตาย ยังไม่ได้รับชดเชยค่าเสียหาย เพราะว่าเค้าไม่มีทางออกฉุกเฉิน แล้วก็มีอีกคนหนึ่งที่ไปทำงานนอกสถานที่ แล้วก็ตายคาขวดเบียร์ เป็นพนักงานที่พัฒน์พงศ์ เค้าก็ไม่ได้รับการชดเชยค่าเสียหาย เหมือนกับคนงานในโรงงาน

ทีนี้ เรารู้สึกว่า ถ้าแบบนี้ พนักงานบาร์จะต้องรวมตัวกัน และก็ทำบาร์ของเขาเอง เป็นเจ้าของเอง เป็นผู้จัดการ เป็นพนักงานเสิร์ฟ เป็นพนักงานทำความสะอาด ทุกอย่าง แล้วเค้าก็จะมีประกันสังคมได้ เพราะว่าเค้าเป็นนายจ้างเอง เป็นลูกจ้างเอง แล้วเค้าก็จะเป็น 2 ส่วน  ที่จะไปแชร์ ไปมีส่วนแบ่งกับรัฐบาล อีก 1 ส่วน เพื่อที่จะทำให้ความมั่นคงของเค้าในการทำงานนนี้ดีขึ้น และที่นี่ ที่ตรงนี้เป้นตัวอย่างแห่งแรก ในประเทศไทย

ต่างประเทศเคยมีแบบนี้บ้างไหม?

ต่างประเทศก็ยังไม่มีอย่างนี้ มีแต่มีคนลงทุนให้ แล้วพนักงานก็ไปทำ แต่ว่าบาร์ของเรา เราทำเอง can do เราทำเองได้ บาร์นี้ยุติธรรม และเราทำเองได้ เราอยากจะให้เป็นแบบนั้น

แล้วมีการจัดการ มีการจัดสรรส่วนแบ่งกันอย่างไร?

อันนี้เป็นหุ้นส่วน หุ้นส่วนก็คือว่า เราลงหุ้น 100 % ใครลง 10 % ก็เป็นกรรมการในการที่จะเข้าประชุมมีความคิดเห็นอะไรอย่างนี้ ส่วนคนที่ลงไม่ถึง 10 % อยากจะมามีส่วนก็ได้ แต่ว่าคนที่ไม่ลงหุ้นเลย มาทำงานอิสระ มาเป็น Freelance มาเป็น sideline นั่งดริ๊งค์ เราไม่หัก เขาได้ทิป เขาก็เอาไปเลย เรารู้สึกว่าแบบนี้มันยุติธรรมกว่า

มีการประเมินกันไหมว่า ถ้าแคนดูบาร์ ตรงนี้ได้ผล แล้วจะขยายไปพื้นที่อื่นๆ

โอ๊ย... อันนี้เป็นความฝันของเรา เราไม่ต้องการรถเข็นที่จะมาบอกว่า ให้ 5,000 บาท หรือมีรถเข็น แล้วคุณไปประกอบอาชีพได้ เราไม่ต้องการ เราอยากจะประกอบอาชีพที่เราทำอยู่ แล้วเราก็รู้สึกว่าอาชีพนี้ ช่วยชีวิตคนอีกหลายคน อยู่ข้างหลังเรา ในครอบครัวเรา พวกเราเป็นผู้นำครอบครัว ถ้าเป็นผู้ชาย เขาจะเรียกว่าผู้นำ ถ้าใครหาเงินมาเลี้ยงครอบครัว แต่เราเป็นผู้หญิง เราไม่เรียกผู้นำ แต่เราเข้าใจว่าเราเป็นผู้นำ

เพราะฉะนั้นไอ้การที่เราเป็นผู้นำครอบครัวเนี่ย เราก็รู้สึกว่าเราต้องพัฒนาอาชีพเราให้ก้าวหน้ามีความมั่นคง

เพราะฉะนั้นอาชีพนี้มีคนหลายคนทำอยู่ จะต้องเป็นอาชีพที่ต้องมีมาตรฐาน ต้องอยู่ในความดูแลของกระทรวงแรงงาน แล้วก็เป็นงานที่มีเกียรติ มีศักดิ์ศรีในสังคม

คิดว่าจะเอาแนวคิดตรงนี้ ไปเสนอข้างบนให้เป็นนโยบายของรัฐได้ไหม?

เป็นหน้าที่ของกระทรวงพัฒนาฯ อยู่แล้ว ที่เขาจะต้องพัฒนาทุกอาชีพที่ทำรายได้ให้กับประเทศชาติ แต่น่าเสียใจ ถ้าเขาไม่เข้าใจ แล้วเราจะไปบอกว่ายังไง เพราะว่าเราเป็นแค่คนงาน เป็นแค่ลูกจ้าง ใช่ไหม?

จริงๆ แล้ว เขาจะต้องมีหน้าที่มาเข้าใจเรา แล้วก็เขาจะต้องเห็นความสำคัญของแรงงานภาคบริการให้เท่าเทียมกับอาชีพอื่น ขณะนี้ เศรษฐกิจตกต่ำ หลายปีมาแล้วไม่น้อยกว่า  5 ปี  แต่ว่างานภาคบริการไม่เคยตกต่ำเลย เป็นงานที่ทำรายได้ ให้กับประเทศชาติ เป็นรายได้สูงสุด เหนือกว่าการขายข้าวด้วยซ้ำไป

เพราะฉะนั้น ลองไปถามดูว่าการท่องเที่ยว ถ้าขาดแรงงานภาคบริการจะอยู่ได้รึเปล่า? เขาอยู่ไม่ได้ เขาอยู่ไม่ได้แน่นอน เพราะว่างานของเราเนี่ย พยุงรายได้จากเงินตราต่างประเทศ เป็นรายได้สูงสุด ตลอดเวลามา

นี่เป็นบางส่วนของการสนทนากับเธอ "จันทวิภา อภิสุข" ผู้อำนวยการโครงการมูลนิธิเอ็มพาวเวอร์ ในคืนแห่งความชื่นมื่นและมุ่งมั่น กับการเปิด แคนดูบาร์ บาร์แห่งแรกของประเทศไทย ที่ประกาศก้องว่า พนักงานบริการทำเองได้ เพื่อตัวเราเอง จากชุมชนของเราเอง

เป็นที่รับรู้กันว่า ปัจจุบัน ศูนย์พิทักษ์สิทธิหญิงบริการ มูลนิธิส่งเสริมโอกาสผู้หญิง(EMPOWER) หรือที่ทุกคนรู้จักกันดีในนาม เอ็มพาวเวอร์ มีศูนย์บริการสมาชิกอยู่ทั้งหมด 7 แห่ง ในกรุงเทพฯ เชียงราย ภูเก็ต และ เชียงใหม่ โดยเน้นการทำงานเพื่อช่วยเหลือแก่หญิงผู้ทำงานในภาคบริการ ทั้งในด้านสิทธิมนุษยชน สิทธิในการทำงานอย่างถูกต้องตามกฎหมาย และการเข้าถึงสวัสดิการสังคม ซึ่งเป็นสวัสดิการพื้นฐานในการเข้าถึงสวัสดิการด้านอื่นๆ เช่น การรักษาพยาบาล ยารักษาโรค เป็น

ต้น
       
โดยเฉพาะในพื้นที่เชียงใหม่ มีศูนย์ย่อยออกเป็น 4 ศูนย์ ได้แก่ศูนย์ กศน. ศูนย์ช่วยเหลือผู้ติดเชื้อและผู้หญิง ศูนย์ช่วยผู้หญิงที่มีลูก และก็ศูนย์นี้ can do บาร์ เป็นบาร์พนักงานบริการทำเองแห่งแรกของประเทศไทย

ว่ากันว่า การเรียกร้องในด้านสวัสดิการเพื่อคุ้มครองแรงงานพนักงานบริการ ทางเอ็มพาวเวอร์ประเทศไทย พยายามต่อสู้มากว่า 20 ปี นับตั้งแต่ก่อตั้งขึ้นมาเมื่อปี 2528  แต่รัฐบาลทุกรัฐบาลก็ยังไม่ได้ให้ความสนใจ หรือตอบรับ  ซึ่งทางเอ็มพาวเวอร์ ยังเดินหน้าและมุ่งหวังว่า ในที่สุดแล้ว งานบริการจะต้องเป็นอาชีพที่ถูกกฎหมาย และคนที่ทำงานภาคบริการเหล่านี้จะต้องมีสิทธิส่วนบุคคลที่พึงมีพึงได้เท่าเทียมกับคนอาชีพอื่นๆ

ซึ่งเราคงต้องดูกันต่อไปว่า รัฐบาลใหม่โดยการนำของ พล.อ.สุรยุทธ์ จุลานนท์ จะหันมามองสิทธิของหญิงที่ทำงานในภาคบริการนี้หรือไม่