นักวิชาการออกซ์ฟอร์ดชวนคิด ทำไมผู้หญิงในพม่าหนุน 'กฎหมายคุ้มครองศาสนา'

นักวิชาการออกฟอร์ดที่ศึกษาเรื่องเกี่ยวกับพม่า ชวนทำความเข้าใจว่าทำไมผู้หญิงที่ถูกจำกัดบทบาทอย่างในวัฒนธรรมพม่าถึงมีความใกล้ชิดกับศาสนาพุทธรวมถึงคิดว่าควรจะต้องปกป้อง

14 ก.ย. 2558 ประเทศพม่ามีข้อถกเถียงในเรื่อง "กฎหมายคุ้มครองศาสนา" ที่เพิ่งมีการลงนามประกาศใช้โดยประธานาธิบดีเต็งเส่ง เมื่อไม่นานมานี้ กฎหมายคุ้มครองศาสนาดังกล่าวเป็นกฎหมายที่ถูกมองจากนานาชาติว่าเป็นการต่อต้านศาสนาอื่นที่ไม่ใช่ศาสนาพุทธรวมถึงกีดกันสตรี แต่ในบทความของเว็บไซต์อีสต์เอเชียฟอรัมก็เปิดเผยในอีกมุมมองหนึ่งให้เห็นว่ามีผู้หญิงในพม่าจำนวนหนึ่งที่เห็นด้วยกับกฎหมายคุ้มครองศาสนาเช่นกัน

กฎหมายคุ้มครองศาสนาของพม่าเป็นกฎหมายที่ได้รับการสนับสนุนผลักดันจากกลุ่มชาตินิยมต่อต้านศาสนาอิสลามที่เรียกตัวเองว่า 'MaBaTha' และขบวนการ 969 ในขณะที่ถูกต่อต้านจากกลุ่มประชาสังคมโดยเฉพาะจากกลุ่มสิทธิมนุษยชนและกลุ่มสิทธิสตรีที่โต้แย้งว่ากฎหมายดังกล่าวขัดต่อหลักการสากลและเป็นการส่งเสริมให้เกิดความขัดแย้งทางศาสนา

บทความที่เขียนโดยกลุ่มนักวิชาการจากมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ดระบุว่าพรรคการเมืองและรัฐบาลพม่าสนับสนุนกฎหมายฉบับนี้เพราะต้องการเอาใจผู้มีสิทธิเลือกตั้งในพม่าที่เป็นชาวพุทธ แต่ไม่เพียงประชากรที่เป็นผู้ชายเท่านั้นที่สนับสนุนกฎหมายนี้ ผู้หญิงส่วนหนึ่งในพม่าก็สนับสนุนกฎหมายนี้ด้วยถึงแม้จะถูกมองว่าเป็นกฎหมายที่แย่สำหรับผู้หญิง

แม้จะมีชุดคำอธิบายว่าผู้หญิงที่ให้การสนับสนุนกฎหมายนี้ไม่มีความเข้าใจ อ่อนต่อโลกเกินไป หรือถูกหลอกใช้ ถูกล่อลวงจากผู้นำพระสงฆ์หรือผู้นำทางการเมืองที่กระหายอำนาจโดยต้องการใช้กฎหมายนี้เป็นเครื่องมือทางการเมือง แต่กลุ่มนักวิชาการออกซ์ฟอร์ดระบุว่าแนวคิดเช่นนี้มีปัญหาเนื่องจากเป็นการมองผู้หญิงพม่าอย่างดูแคลนเกินไป ทั้งที่ผู้หญิงในพม่ามีบทบาทสำคัญในกิจกรรมการประท้วงสำคัญๆ หลายครั้ง

จากการสัมภาษณ์ผู้หญิงในรัฐยะไข่เปิดเผยให้เห็นว่าที่พวกเธอสนับสนุนกฎหมายคุ้มครองศาสนาของพม่าเนื่องจากพวกเธอหวาดกลัวภัยจากการถูกทำร้ายหรือถูกข่มขืนโดยชายชาวมุสลิมโดยยังไม่แน่ชัดว่าความหวาดกลัวของพวกเธอจะมีเหตุผลหรือไม่ แต่กลุ่มองค์กรและตัวแทนบางองค์กรก็แสดงความเข้าอกเข้าใจต่อความหวาดกลัวนี้ เช่นพระวีระตุ๊ ผู้นำกลุ่มศาสนาพุทธแบบสุดโต่งในพม่าประกาศว่าเขาไม่เพียงต้องการปกป้องพุทธศาสนาแต่ต้องการปกป้องหญิงชาวพุทธด้วย

บทความในอีสต์เอเชียฟอรัมระบุว่ามีเรื่องทางวัฒนธรรมที่ต้องทำความเข้าใจเกี่ยวกับบทบาทของสตรีกับศาสนาพุทธในพม่า ถึงแม้ว่าในแง่ความเชื่อทางศาสนาพุทธในพม่าจะยังมองผู้หญิงว่าด้อยกว่า รวมถึงในแง่การเมืองสงฆ์ก็ไม่เปิดรับผู้หญิง และแม่ชีในพม่าก็มีสถานะไม่เทียบเท่าพระสงฆ์ อย่างไรก็ตาม สถานะของผู้หญิงในพม่าภายนอกวัดก็ถูกกำหนดบทบาทหน้าที่อยู่แค่กับการแต่งงานและครอบครัวทำให้ผู้หญิงมีความกลัว ความกังวล หรือไม่มีความสุข แต่การได้เข้าไปมีบทบาทในวัดถือเป็นการเปิดพื้นที่ชีวิตของผู้หญิงในพม่า การได้เป็นแม่ชีอย่างน้อยก็ทำให้พวกเธอสามารถแสวงหาในเชิงจิตวิญญาณหรือจริยธรรมได้ ด้วยบริบทเช่นนี้เองทำให้ผู้หญิงในพม่าสนับสนุนกฎหมายคุ้มครองศาสนา เพื่อแสดงอัตลักษณ์ทางศาสนาของตนเองหรือคิดไปว่าเป็น "การทำบุญ"

อย่างไรก็ตาม กลุ่มนักวิชาการออกซ์ฟอร์ดระบุว่าบทวิเคราะห์ของพวกเขาชิ้นนี้ไม่ได้ต้องการโต้แย้งหรือต่อต้านข้อถกเถียงของกลุ่มประชาสังคมที่ว่ากฎหมายคุ้มครองศาสนาในพม่าจะนำมาซึ่งการกีดกันผู้หญิงและคนที่ไม่ได้นับถือศาสนาพุทธ เป็นการละเมิดหลักสิทธิมนุษยชนสากล รวมถึงอาจจะสร้างความขัดแย้งระหว่างศาสนา กลุ่มนักวิชาการออกซ์ฟอร์ดระบุว่าข้อถกเถียงทั้งหมดนี้เป็นความจริง

แต่ข้อถกเถียงเหล่านี้ก็ไม่ทำให้ผู้หญิงส่วนหนึ่งในพม่าเลิกสนับสนุนกฎหมายนี้ ทำให้พวกเขาต้องศึกษาอย่างใกล้ชิดว่าสถานการณ์ทางศาสนาหรือวัฒนธรรมแบบใดที่ทำให้เกิดการส่งเสริมเช่นนี้ เพื่อให้กลุ่มภาคประชาสังคมสามารถช่วยเหลือแก้ไขปัญหาความคับแค้นของผู้หญิงในพม่ารวมถึงส่งเสริมความปรารถนาของพวกเธอได้อย่างจริงใจและตรงไปตรงมา ซึ่งจะส่งผลให้รณรงค์ต่อต้านกฎหมายกีดกันและสร้างความขัดแย้งให้ได้ผลมากขึ้นด้วย

 

เรียบเรียงจาก

Why are women supporting Myanmar’s ‘religious protection laws' ?, Matthew J Walton, Melyn McKay and Ma Khin Mar Mar Kyi, University of Oxford, East Asia Forum, 09-09-2015
http://www.eastasiaforum.org/2015/09/09/why-are-women-supporting-myanmars-religious-protection-laws/

 

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท